رواج سایت‌های صیغه‌یابی با مجوزهای قلابی
یک آسیب‌شناس می‌گوید: همسریابی در فضای مجازی شاید بتواند با رعایت استانداردها برای برخی افراد گزینه‌ای برای انتخاب شریک زندگی باشد اما اینکه بخواهیم این راه انتخاب را برای همه افراد در نظر بگیریم کار درستی نیست.
این روزها فضای مجازی پر شده است از آگهی و تبلیغات سایت‌های همسریابی و دوست‌یابی، ازدواج موقت و مانند آن. آگهی‌هایی که اعلام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچگونه مجوز فعالیتی برای آن‌ها صادر نشده است.
مراقب آگهی‌ها باشید
در این میان برخی افراد با ارائه مجوزهای جعلی فعالیت در پیام‌رسان‌ها و انتساب این مدارک جعلی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سعی در قانونی جلوه دادن فعالیت خود دارند و از این طریق اقدام به کلاهبرداری از کاربران و انجام اقدامات مجرمانه می‌کنند. در حالی که به گفته محسن حدادی مدیرکل دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اصولاً مجوزی برای فعالیت در کانال‌های تلگرامی و دیگر پیام‌رسان‌های شبکه‌های اجتماعی صادر نمی‌شود.
به گزارش ایرنا حدادی گفته، آگهی‌های همسریابی در فضای مجازی که مدعی اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند، کاملا دروغ بوده و فاقد مجوز و غیرقانونی هستند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری مراجع قضایی و انتظامی پیگیر برخورد قانونی با این افراد است و به کاربران نیز هشدار می‌دهد نسبت به آگهی‌های غیرمجاز هوشیاری و مراقبت لازم را داشته باشند.
پلیس فتا: سایت‌های همسریابی و صیغه‌یابی مجوز ندارند
رامین پاشایی معاون اجتماعی پلیس فتا نیز ۳۰ دی‌ماه با اعلام اینکه سایت‌های همسریابی و صیغه‌یابی بستری برای کلاهبرداری‌های یک میلیارد تومانی شده است، گفت: تا کنون هیچ مجوز قانونی مبنی بر فعالیت این سایت‌ها و کانال‌ها صادر نشده است.
وی افزود: براساس تجزیه و تحلیل پرونده‌ها و شکوائیه‌های قضایی به پلیس فتا، همه روزه شاهد دریافت پرونده‌های متعدد کلاهبرداری‌های مالی بیش از یک میلیارد تومان از شهروندان و یا دیگر تهدیدها در حوزه مراجعه به سایت‌های همسریابی و صیغه‌یابی هستیم که عمدتا در پیام رسان‌های غیربومی فعالیت می‌کنند.
معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا یادآورشد: با توجه به فعالیت غیرقانونی سایت‌های همسریابی و صیغه‌یابی در فضای مجازی که در بیشتدر مواقع باعث تحمیل خسارت‌های مالی، کلاهبرداری و اخاذی از مراجعه کنندگان می‌شود، موضوع به صورت دائمی در رصد کارشناسان پلیس فتا قرار دارد و در صورت مشاهده موارد مجرمانه و سایت‌های مشابه، مراتب به منظور اقدام قضایی برابر قوانین و مقررات در دستور کار این پلیس قرار می‌گیرد.
یک سایت در زمینه همسریابی مجوز فعالیت دارد
سرهنگ علی نیک‌نفس رئیس وقت مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فتا ناجا نیز بیستم دی‌ماه۱۳۹۷ گفته بود که فقط یک سایت از سوی سازمان ذیربط تائید شده و مجوز فعالیت در خصوص همسریابی دارد و آن هم سامانه ملی همسان‌گزینی است. در واقع این سایت توانسته تائیدیه های لازم را دریافت کند و هیچ سایت دیگری برای فعالیت همسریابی در کشور مجوز ندارد.
به گفته نیک‌نفس، «سامانه ملّی همسان گزینی» در سال ۹۶ به طور رسمی و با همکاری معاونت ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش توسط موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان تأسیس شده است.
با این حال، چند ماه پیش تصویری از یک آگهی همسریابی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در آن فرد متقاضی وعده داده «در صورت معرفی گزینه مناسب مژدگانی پرداخت خواهد کرد!»
برخی جوانان و حتی میانسالان، این روزها از ظرفیت فضای آنلاین برای پیدا کردن همسر برای خود استفاده می‌کنند! با این حال، معلوم نیست سازوکارهای آنلاین تا چه میزان بتواند آشنایی‌ها را به ازدواج و البته ازدواج‌ها را به یک نهاد پایدار خانواده تبدیل کند.
واقعیت این است که سازوکارهای آنلاین در جامعه ما وجود دارد و البته کم طرفدار هم نیستند؛ اما چگونه می‌توان این ظرفیت را به یک فرصت تبدیل و به درستی از آن استفاده کرد؟ بستری که فراهم شده اما بعضا به دلیل سوءاستفاده از آن منجر به کلاهبرداری و هزینه‌های گزاف شده است.
کلاهبرداری با دسترسی به اطلاعات شخصی و خانوادگی
در ارتباط با این موضوع بهرام بیات آسیب‌شناس و عضو هیات علمی دانشکده دفاع ملی به ایرناپلاس گفت: پیشرفت یکباره فناوری و گسترش استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام، واتساپ، فیس‌بوک و... به دلیل فقدان فرهنگ‌سازی استفاده از این فضاها موجب آسیب‌های جدی در این حوزه شده است.
امروزه سایت‌های همسریابی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با هدف سودجویی و کلاهبرداری از دختران و پسران جوان در شرف ازدواج، ایجاد شده و با وعده‌های دروغین و پوچ و به ظاهر خوش آب و رنگ در دام این کلاهبرداران می‌افتند.
بیات ادامه داد: روابط مجازی، ازدواج‌های اینترنتی و سایت‌های همسریابی در حال تبدیل شدن به مشکلی بزرگ برای خانواده‌ها و فرزندان آن‌ها در فضای مجازی هستند. اینگونه فعالیت‌ها موقعیتی سوء برای انجام انواع کلاهبرداری‌ها، مزاحمت‌ها و هتک حرمت و حیثیت هموطنان از طریق فریب و دسترسی به اطلاعات شخصی و خانوادگی آنان و نقض حریم خصوصی افراد به‌ویژه بانوان را فراهم می‌کند.
گپ وگفت‌های دنیای مجازی در حال تبدیل شدن به یک فرهنگ
این عضو هیات علمی دانشکده دفاع ملی افزود: اینترنتی شدن روابط اجتماعی در جامعه امروز ایران بیان کننده این واقعیت است که گپ‌وگفت‌ها و مراودات دوستانه در دنیای مجازی به طرز ناباورانه‌ای در حال تبدیل شدن به فرهنگی پذیرفته شده است.
امروزه استفاده از وسایل ارتباطی مدرن مانند اینترنت و رایانه جزء لاینفک زندگی مردم شده است. دنیای جدید نیز شیوه نوینی را برای زندگی می‌طلبد و از همین رو زندگی نسل جدید با نسل گذشته متفاوت شده؛ به‌گونه‌ای که بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند امور روزمره و گاه ضروری زندگی خود از جمله ازدواج و تجارت را از طریق اینترنت پیگیری کنند.
این آسیب‌شناس خاطرنشان کرد: با اینکه نهادهای ذیربط، برنامه‌هایی برای ساماندهی سایت‌های یادشده دارند و هشدارهای متعددی نیز در این زمینه از طرف پلیس فتا داده شده اما متاسفانه هنوز کاربرانی هستند که به امید باز شدن بختشان و بدون آگاهی یا داشتن اطلاعات لازم، به عضویت این سایت‌ها در می‌آیند و دچار آسیب می‌شوند.
اینکه این سایت‌ها چقدر بتوانند در برقراری و توسعه روابط اجتماعی و یا حل مشکل ازدواج جوان‌ها موثر باشند طبیعتاً باید در حوزه مربوطه و به‌وسیله پژوهشگران و متخصصان رشته‌های مرتبط مانند علوم اجتماعی و روانشناسان بحث و اظهارنظر شود اما واقعیت اینکه، فضای نامطمئن مجازی می‌تواند فرصتی را برای سوءاستفاده کنندگان نیز فراهم کند تا با دام‌افکنی اقدام به کلاهبرداری و فریب و آسیب به متقاضیان این خدمات کنند.
همسریابی در فضای اینترنتی می‌تواند درست باشد، اگر...
به گفته این استاد دانشگاه با توجه به اینکه مدیران سایت‌ها به همه اطلاعات وارد شده توسط کاربر از جمله نام و نام‌خانوادگی، کد ملی، آدرس، شماره تماس و ... دسترسی دارند، می‌توانند از برخی کاربران سواستفاده کنند. این سایت‌ها می‌توانند اطلاعات وارده را در اختیار افراد غیرمجاز قرار دهند. حتی اعضای این سایت می‌توانند با جلب اعتماد دیگران، اقدام به سوءاستفاده از تصاویر و اطلاعات خصوصی و اخاذی از آن‌ها کنند.
با توجه به اینکه برای عضویت ویژه در این سایت‌ها نیاز به واریز پول به حساب مدیران سایت‌هاست در بیشتر مواقع مدیران به تعهدهای خود در قبال کاربران عمل نکرده و پول واریز شده آنان را به سرقت می‌برند.
بیات معتقد است: در همه دنیا سایت‌هایی طراحی شده که افراد از این طریق می‌توانند همسر و یا دوست انتخاب کنند؛ اگر بخواهیم بگوییم که همسریابی از این طریق درست است یا نه، باید گفت، بستگی به آگاهی، دانش، تجربه و شیوه استفاده افراد از اینترنت دارد.
اگر استانداردهای تعریف شده رعایت شود، به نظر می‌رسد، می‌توان از طریق فضای مجازی نیز برای برخی از موارد و برخی افراد همسر انتخاب کرد؛ چنانکه در کشورمان یک سایت رسمی در این زمینه وجود دارد. اما اینکه بخواهیم این راه انتخاب را برای همه افراد در نظر بگیریم شاید کار درستی نباشد.