زبالههای اطلاعاتی و نشخوار اطلاعاتی

علی شمیرانی - مدتی بود که دنبال فرصتی برای نوشتن در خصوص چرایی قهر مخاطبان ایرانی با رسانهها و جذب آنها به شبکههای اجتماعی بودم، که هفته قبل موضوعی این بهانه را فراهم کرد.
چند سالی هست که میشنویم، سرانه مطالعه رسانهها در ایران پایین آمده است و در این میان عدهای با فرافکنی، اینترنت و شبکههای اجتماعی را مقصر قلمداد میکنند. اما واقعیت این است که شبکههای اجتماعی صرفا بستری جدید در کنار سایر بسترهای قبلی عرضه محتوا یعنی روزنامه، رادیو، تلویزیون و اینترنت محسوب میشوند.
اگرچه عوامی همچون سهولت دسترسی، رایگانی و نو بودن این بستر جدید، توانست بخشی از مخاطبان را به سمت خود جلب کند، اما این نیز تمام راز و دلایل موفقیت شبکههای اجتماعی در مقابل رسانههای سنتی محسوب نمیشد.
اتفاقی که در واقع رخ داد، قهر مخاطبان با رسانهها نبود بلکه قهر آنها با بیکیفتی و بیمحتوایی بود.
این روزها بخش عمدهای از رسانههای کشور اصلا دلیلی برای بقا و چیزی برای عرضه به مخاطب ندارند. در این رسانهها صرفا "زبالههای اطلاعاتی" تولید میشود و طبعا هیچ خوانندهای برای مطالعه مشتی دروغ و تبلیغ، هزارتومان که سهل است، صد تومان هم از جیبش در نمیآورد. اینجا بحث حمایت از شغل و کار ایرانی هم مطرح نیست. اصولا چرا باید برای حمایت از یک کار عبث پول پرداخت؟
دسته دیگری از رسانههای کشور اصولا "نشخوار اطلاعاتی" میکنند. یعنی کارشان شده بازنشر اطلاعات بیات و سوخته دو تا سه روز قبل و طبعا همانطور که کسی پولی برای خرید غذای فاسد نمیپردازد، پولی هم برای این تیپ رسانهها نمیپردازد.
واقعیت آن است که بخش اعظم رسانههای ایرانی سالهاست که دیگر انعکاس و آینهای از واقعیتهای جامعهشان نیستند و اینگونه است که مخاطب راهی شبکههای اجتماعی میشود، چون اصولا تفاوت و نیازی برای تفکیک قایل شدن میان خروجی یک سازمان رسانهای و یک دلنوشته نمیبیند.
آری مدت زیادی است که ارتباط بخش عمدهای از رسانهها و خبرنگاران با مردم و جامعه مخاطب قطع شده، و این ارتباط آنقدر قطع شده که دیگر نام این رسانهها را به هجونامه و خبرنگاران را به زینتالمجالس باید تغییر داد.
واقعیت آن است که این دوران رسانهها نیست که به سر آمده، بلکه آنچه تمام شده دوران هجونگاری و فریب مخاطب است. بار کجی که جلو رفت اما نباید به مقصد میرسید. سند این حرف رسانههای سنتی مکتوب و قدرتمند دنیا، هستند که با بهرهگیری از فناوری همچنان محکم ایستادهاند و با اطلاعاتی که تولید میکنند، دنیا را تکان میدهند. مخلص کلام اینکه اطلاعات با ارزش که تولید شود، هر کجا و بر هر بستری که باشد، همیشه هستند خریدارانی که بهای آن را بپردازند. (منبع:عصرارتباط)
- ۹۶/۰۴/۰۷