سهم ایران از توسعه صادرات نرم افزار و چند نکته
علی شمیرانی – با پایان یافتن بیست و پنجمین سال برگزاری نمایشگاه جیتکس در دوبی تعدادی از شرکت های نرم افزاری ایران با حمایت مالی مرکز صنایع نوبن وزارت صنایع و همکاری کنسرسیوم توسعه صادرات نرم افزار ثنارای سه دوره حضور در نمایشگاه جیتکس و دو بار حضور درنمایشگاه سبیت آلمان را تجربه کردند.
طبعاً این اقدامات نیز در راستای کمک به توسعه صادرات نرم افزار در کشور صورت می پذیرد. بر اساس آمار اعلام شده از سوی کنسرسیوم توسعه صادرات نرم افزار ثنارای طی سه سال گذشته جمعاً یک میلیون دلار برای توسعه صادرات نرم افزار کشور سرمایه گذاری شده است. به این ترتیب میانگین سرمایه گذاری کشور برای توسعه صادرات نرم افزار رقمی معادل 300 هزار دلار بوده است.
مطابق آمار و بررسی های انجام شده از سوی ثنارای ما در سال 82 عددی معادل 200 تا 250 هزار دلار، در سال 83 رقمی معادل 350 تا 400 هزار دلار و برای سال جاری (بر اساس پیش بینی ها و میزان سرمایه گذاری های انجام شده در 6 ماه اول سال 84) رقمی معادل 150 تا 200 هزار دلار برای توسعه صادرات نرم افزار کشور سرمایه گذاری کرده ایم.
کنسرسیوم توسعه صادرات نرم افزار ثنارای در حال حاضر به دنبال تدوین برنامه جامع سه ساله توسعه نرم افزار برای کشور است. بر اساس پیش بینی ها و مطالعات اولیه توسط این کنسرسیوم در صورت سرمایه گذاری سالانه یک میلیون دلار، بعد از سه سال و در صورت پیشرفت طرح ها طبق برنامه می توان حجم صادرات نرم افزار کشور را رقمی در حدود 30 تا 50 میلیون دلار تخمین زد.
اما در خصوص آمار تقریبی فوق چند نکته و پرسش مهم مطرح است. از جمله آنکه باید دید اصولاً رویکرد توسعه صادرات نرم افزار کشور بر چه اساسی تعیین شده است؟ در این خصوص می توان دو رویکرد را متصور بود.
1- ما به شکل گیری و راه اندازی شرکت های نرم افزاری جدید برای گسترش توسعه صادرات نرم افزار کشور کمک کنیم.
2- ما باید به دنبال تقویت و کمک به توسعه صادرات نرم افزار شرکت های فعال و موجود در این عرصه باشیم.
در این مورد اگر رویکرد اول را هدف قرار دهیم و به دنبال کمک به شکل گیری و راه اندازی شرکت های نرم افزاری جدید برای گسترش توسعه صادرات نرم افزار کشور باشیم ابتدا باید به چند پرسش و نکته پاسخ دهیم. برای مثال آیا به این ترتیب اصولاً ما با وجود حضور شرکت ها یا کشورهای باسابقه در این عرصه آیا مزیت اقتصادی برای تحقق رویکرد اول را داریم؟ پاسخ به این پرسش تقریباً منفی است و در صورت اصرار بر حرکت بر اساس چنین رویکردی، برای صنعت نرم افزار کشور آنهم برای سال های دور اتفاقی همچون صنعت خودروسازی رخ خواهد داد که با انواع حمایت های دولتی و با گذشت سال های طولانی ما خودروهایی تولید می کنیم که هنوز سهمی از بازارهای جهانی ندارد چراکه سایر شرکت ها و کشورهای دارای تجربه در این عرصه خودروهایی تولید می کنند که از کیفیت به مراتب بالاتر و بهای به مراتب پایین تر برخوردار هستند.
اما اگر رویکرد کشور فرض دوم یعنی تقویت و کمک به توسعه صادرات نرم افزار شرکت های فعال و موجود در این عرصه باشد نیز باید به چند نکته پاسخ داد. اول آن که اصولاً سقف صادرات شرکت های فعال نرم افزاری کشور چه میزان است؟ به عبارت دیگر باید نهایت توان صادرات شرکت های موجود بررسی و شناسایی شود.پس از پاسخ به این پرسش باید به میزان حمایت ها و سرمایه گذاری های دولت در این عرصه پرداخت و اصولاً بررسی کرد که میزان دقیق هزینه و خروجی ها چه وضعیتی خواهد داشت؟ نکته دیگری که نباید از آن غافل شد این است که اصولاً شرکت هایی که دارای توان صادرات نرم افزار در کشور هستند قاعدتاً دارای تجربه و توانایی های لازم برای صادرات نرم افزار بوده و عنده این شرکت ها به تنهایی و بدون نیاز به حمایت های مالی دولت سرگرم کار خود هستند.
در نهایت این که باید به این پرسش کلیدی پاسخ داده شود که اصولاً نهایت و سقف توان صادرات نرم افزار کشور چه میزان است تا بعد از آن به میزان نهایی حمایت ها پرداخته شود .به این ترتیب است که می توان پاسخ روشنی به میزان سرمایه گذاری و میزان خروجی ها در بحث توسعه صادرات نرم افزار کشور داد.
در حقیقت پاسخ به این موارد به ما خواهد گفت که آیا اصولاً ما مزیت اقتصادی در این عرصه را داریم یا نه؟ و زمانی که به این پرسش پاسخ داده شود مسلماً مسیر و مقصد توسعه صادرات نرم افزار و همچنین میزان سرمایه و ابزار تحقق این امر روشن خواهد شد. در غیر این صورت ما شاهد صرف سرمایه و هزینه هایی خواهیم بود که هیچ تناسبی با میزان خروجی ها نداشته و در حقیقت به اتلاف سرمایه، انرژی و وقت کشور پرداخته ایم.
- ۸۴/۰۷/۰۶