سوختن یک نسل طلایی
زهرا میرخانی - هفته گذشته مصادف با روز خبرنگار بود، در این نوشته قصد نداریم روز خبرنگار را تبریک بگوییم؛ چرا که در این شرایط که بسیاری از نشریات بر لبه پرتگاه بیکاری قرار دارند،
برخی نشریات تعطیل شده و چراغ مطبوعات در حال خاموش شدن است ارسال تبریک‌های کلیشه‌ای برای خبرنگاران و آن هم زمانی که خانه آنها در حال خراب شدن است وضعیت دوگانه طنزآمیز و ناراحت‌کننده‌ای را به دنبال دارد.
کسانی که سابقه مطبوعاتی بیشتری دارند به طور حتم به خاطر دارند که در اوایل دهه هفتاد که دولت هفتم با شعار آزادی مطبوعات سرکارآمد و فضای رسانه‌ای کشور به طورکل متحول شد ناگهان روزنامه‌های انگشت‌شمار کشور جای خود را به انبوهی از مطبوعات جدید دادند. در آن زمان پیدا کردن خبرنگار و نویسنده حرفه‌ای به قدری سخت بود که عده‌ای از ارباب جراید تصمیم گرفتند کسانی را که علاقه‌مند به نوشتن در مطبوعات بودند جذب کرده و به کار گیرند، برخی از نشریات هم به وبلاگ‌نویسان روی آوردند و آموزش‌هایی به این افراد داده و آنها را به سختی حفظ کردند. آن روزها مطبوعات کاری کردند کارستان؛ در آن زمان مجوز نشریات فراوانی صادر شد و یک‌باره فضای رقابتی شدیدی در عرصه مطبوعات به وجود آمد. پرونده‌های مختلفی در مطبوعات باز شدند و قدرت قلم بیش از پیش نمودار شد.
از سال 76 تاکنون 20 سال می‌گذرد و می‌توان گفت 20 سال طول کشید تا یک سرمایه عظیم انسانی در حوزه مطبوعات با سختی هرچه تمام‌تر ایجاد شود، سرمایه‌ای گرانقدر که حاصل آن خبرنگارانی است (نه خبرنگارنماها) که اکنون در حوزه کاری خود یک متخصص محسوب میشوند، نقدهای جدی می‌نویسند و مسوولان را به تحرک و پاسخ‌گویی وا می‌دارند. 20 سال تجربه برای کسانی که مدیریت منابع انسانی انجام داده‌اند، اهمیت کار این گروه را روشن می‌سازد.
حالا اما از اوایل سال جاری تقریبا هفته‌ای نیست که خبر توقف انتشار نشریه‌ها به گوش نرسد، آن هم نه به علت توقیف بلکه به شکل خودخواسته و به دلیل مشکلات اساسی در بازار مطبوعات کشور و نبود کاغذ، سرمایه‌های این حوزه در حال خروج از وادی مطبوعات هستند. یک بررسی میدانی نشان می‌دهد که تقریبا از هر 10 روزنامه‌نگاری که بیکار و از نشریات خارج میشوند 9 نفرشان به دلیل بی‌مهری‌ها و تهدیدها و ناامنی‌ها دیگر هرگز به مطبوعات باز نمی‌گردند. بسیاری از آنها جذب کارهایی که کوچک‌ترین ارتباطی با روزنامه‌نگاری ندارد، میشوند و عده‌ای هم مهاجرت کرده و جذب رسانه‌های بیگانه میشوند.
این روند اکنون رشد پرشتابی به خود گرفته است و شاهد خروج یک نسل طلایی از روزنامه‌نگاری هستیم؛ نسلی که شاید تا 20 سال دیگر هم نتوان جایگزینی برایشان پیدا کرد. در پایان فراموش نکنیم که با خاموش شدن چراغ هر نشریه بخشی از جامعه در تاریکی مطلق فرو می‌رود.
- ۹۷/۰۵/۲۴