ITanalyze

علی شمیرانی - اقتصاد توجه، کالادیدن کاربران، نادیده گرفتن تخلفات و سواستفاده‌ها در پلتفورم‌ها و شبکه‌های اجتماعی بزرگ با انگیزه «کسب سود به هر قیمت»، موجب شد تا بخشی از مردم به این مسیر سوق پیدا کنند که اگر می‌خواهید پول در بیاورید، به مخاطبان زیادی نیاز دارید و راه دستیابی به مخاطبان انبوه، اغلب پرداختن به رفتارهای بد و ناهنجار است.

از سوی دیگر کندی و تاخیرهای تعمدی رگولاتورها و دولت‌ها (که گاه به دلایلی نظیر داشتن سهم سیاسی، مالی و دیگر منافع مستقیم و غیر مستقیم در پلفتورم‌های بزرگ است)، اکنون باعث شده تا یک جنبش غیررسمی در خروج از پلتفورم‌های بزرگ که پاتوق اینفلوئنسرهای بازاریاب، کمیپین‌های بزرگ و دولتیِ اخبار جعلی، هنجارشکنان و ... شده‌اند، در بخش‌‌‌‌‌‌‌‌هایی از دنیا شکل بگیرد.
به عبارت دیگر اکنون بخشی از کاربران پلتفورم‌ها دریافته‌اند که شبکه‌های بزرگ اجتماعی به تور و زندان بزرگی برای سواستفاده و مهندسی افکار عمومی تبدیل شده‌اند و از آنجا که اراده و بنایی هم برای اصلاح این رویه از سوی مالکان پلتفورم‌ها که عمدتا درآمد اصلی‌شان از متخلفان است، دیده نمی‌شود، این روزها حرکت به سمت محفل‌های خصوصی و بسته در شبکه‌های بزرگ اجتماعی، حرکت به سمت پلتفورم‌های کوچک‌تر و در مواردی خروج دائمی از این بسترها، تشدید شده است.
این یعنی ما با نوعی پدیدهِ «رگولاتوریِ مردمی یا عمومی» مواجه هستیم که به دلیل نارضایتی و ناکارآمدی رگولاتورها، حالا این خودِ مردم و کاربران هستند که دست به کار تنبیه پلتفورم‌ها و کسب‌وکارهای متخلف از طرق مختلف و در واقع رگولاتوری یا تنظیم‌گری شده‌اند.
اگرچه این پدیدهِ بی‌نام، پیشتر و به نوعی در حوزه رمزارزها رخ داده که تلاشی رادیکال برای عبور از نظام‌های پولی و بانکی دولت‌ها بود. اما اکنون به نظر می‌رسد، رگولاتوریِ عمومی در حال تسری به عرصه‌های دیگر است و فضای مجازی نیز یک تسهیل‌گر شده است.
برای مثال در حالیکه از یکسو تلاش برای شناسایی، مجوزدهی و اخذ مالیات از برخی کسب و کارها توسط دولت‌ها در جریان است، از سمت دیگر تلاش برای رفتن به فضاهای غیررسمی و دور از دسترس دولت‌ها برای کسب‌وکار و تجارت بین مردم در حال افزایش است. چراکه اعتماد به مسایلی نظیر نحوه هزینه‌کردِ درآمدهای مالیاتی و عمومی، احقاق حقوق و غیره دچار خدشه شده است و لذا بخشی از مردم ترجیح می‌دهند، با وجود ریسک‌ها، جایی به دور از رگولاتوری و نظارت‌های مرسوم با هم در ارتباط باشند.
اینکه انتهای پدیده نوظهورِ رگولاتوریِ مردمی، به کجا ختم می‌شود، روشن نیست، اما آنچه مسلم است، این پدیده در حال سرعت‌گرفتن است.