فراموشی اپراتور سوم
م.ر.بهنام رئوف - بیش از یک ماه است که از کنار گذاشتن اتصالات به عنوان برنده اپراتور سوم می‌گذرد، اما همچنان از اعلام برنده نهایی مزایده اپراتور سوم خبری نیست.
اعلام برنده نهایی اپراتور سوم در حالی به دست فراموشی سپرده شده است که فرصت برنده دوم مزایده این اپراتور نیز برای بار دوم به پایان رسیده است.
با وجود اتمام مهلت برنده دوم مزایده اپراتور سوم برای ارائه مدارک همچنان هیچ خبری از تصمیم‌گیری وزارت ارتباطات و اعلام پایان فرصت کنسرسیوم «زین ایران» نیست.
اپراتور سوم تلفن‌همراه از بدو آغاز برنامه‌ریزی‌های مرتبط تا برنامه‌ریزی مزایده، ارسال مدارک شرکت‌های داوطلب، اجرای مزایده، اعلام برنده، خبر حذف برنده، اعلام ابطال مزایده و در نهایت مسکوت ماندن اعلام برنده نهایی اپراتور سوم و چگونگی وضعیت آن، پرخبرترین یا پرحاشیه‌ترین موضوع حوزه ارتباطات کشور در این دو سال اخیر بوده است، ولی نکته‌ای که شاید در این بین از نگاه برخی دور مانده است، ارائه فرصت بیشتر به کنسرسیوم زین ایران به عنوان برنده دوم مزایده اپراتور سوم است.
شروع داستان
یک سال پیش و در حالی که هنوز چندماهی به زمان فروش اسناد مزایده باقی مانده بود، گمانه‌زنی‌هایی برای شرکت‌های خارجی حاضر در مزایده اپراتور سوم شروع شد؛ درحالی که مقامات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در آن زمان از اعلام تمایل بسیاری از اپراتورهای اروپایی و آسیایی برای حضور در مزایده اپراتور سوم یا خرید سهام شرکت مخابرات ایران خبر می‌دادند؛ اما در نهایت و درست در زمانی که اسناد این مزایده به فروش رسید تنها هفت اپراتور از کشورهای آسیای جنوبی و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای حضور در این مزایده داوطلب شدند.
با این حال قبل از برگزاری مزایده مگافون روسیه نام خود را به عنوان اولین متقاضی اپراتور سوم در ایران به ثبت‌رساند و با برگزاری همایش شبانه‌ای به ارائه فعالیت‌ها و سوابق خود پرداخت. درست چند هفته بعد از این مراسم بود که مگافونی‌ها به واسطه نماینده ایرانی خود خبر از عدم حضور در مزایده اپراتور سوم را داده بودند.
در آن زمان اعلام شده که مدیران این غول روسی به دلیل آنچه که شرایط ناعادلانه در مزایده اپراتور سوم ذکر شده بود از یک سو و عدم نظارت مقامات ایران بر دو اپراتور فعال در کشور و نبود قانونی مدون برای واگذاری‌های اپراتور اول از حضور در بازار ایران سر باز زدند.
روند داستان مزایده اپراتور سوم بدون هیچ گونه اطلاع‌رسانی شفاف و صریحی ادامه پیدا کرد؛ البته ناگفته نماند که در این بین برخی از اخبار
جهت‌دار مزایده از سوی یکی از‌رسانه‌های وابسته به مرکز تحقیقات مخابرات در قالب نمابرهایی در اختیار مطبوعات قرار می‌گرفت.
عدم اطلاع‌رسانی پیرامون این مزایده به جایی رسید که نه تنها از حضور خبرنگاران در جلسات توجیهی داوطلبان جلوگیری به عمل آمد، بلکه برخی دیگر از جلسات این مزایده نیز به دلیل به وجود نیامدن حاشیه برای آن در کشور امارات متحده عربی برگزار شد؛ البته نکته جالب توجه در جلسات خارج از کشور باز هم به حضور همان‌رسانه‌های وابسته در جلسات و ارسال خبرهای جهت دار برای‌رسانه‌های گروهی باز می‌گشت.
بعد از مگافون هر روز آماری از داوطلبان ارائه می‌شد و هر روز تعدادی هم از آنان کاسته می‌شد، مزایده‌ای که در ابتدا 15 شرکت داوطلب در آن بودند، بعد از مدتی به 12 شرکت رسید، سپس 11 شرکت و بعد 9 شرکت و در نهایت با 5 کنسرسیوم اجرا شد.
به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، قرار بر این بود که برنده نهایی مزایده اپراتور سوم در مهر ماه سال 87 اعلام شود که متاسفانه این امر با تاخیری چند ماهه انجام و سرانجام در دی‌ماه سال 87 نام اتصالات به عنوان برنده مزایده اعلام شد.
هرچند که در آن زمان درخواست‌هایی برای عدم نام بردن اتصالات به عنوان برنده مزایده اعلام می‌شد، اما سرانجام از سوی مدیران سازمان تنظیم مقررات این اعلام رسمی انجام و گفته شد که کارشناسان این اپراتور اماراتی برای آغاز فعالیت‌ها در ایران مشغول رایزنی‌های مقدماتی هستند.
کنسرسیوم تامین اتصالات متشکل از شرکت تامین تله‌کام وابسته به شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی و اپراتور اماراتی اتصالات روز 23 دی‌ماه سال 87 به عنوان برنده مزایده اپراتور سوم تلفن‌همراه کشور انتخاب شد. اتصالات در پیشنهاد مالی خود حق‌السهم دولت از درآمد را 6/23درصد اعلام کرده بود که با توجه به پیش‌بینی درآمدی این کنسرسیوم، در طول 15 سال فعالیت در مجموع مبلغ 163705میلیارد ریال به دولت پرداخت می‌‌کرد، همچنین برای تعیین برنده، ارزش روز این مبلغ (NPV) به اضافه معادل ریالی حق‌الامتیاز اولیه صدور پروانه (300میلیون یورو) ملاک بود که این رقم در خصوص کنسرسیوم تامین اتصالات معادل 53125میلیارد ریال می‌شد.
بعد از مدتی خبرهای جسته و گریخته‌ای از پشیمانی عرب‌ها در این مزایده شنیده می‌شد. اتصالاتی‌ها که بر اساس اسناد مزایده بازار ایران را بکر دانسته و بالاترین رقم را برای حضور بی قید و شرط در مزایده اپراتور سوم پیشنهاد داده بودند، فهمیدند که اطلاعات دریافتی با شواهد موجود در بازار زمین تا آسمان فاصله داشته و محاسبات آن‌ها از سودی که عایدشان می‌شود اشتباه از آب درآمد.
دعوای زرگری بین دو شریک عربی و ایرانی آغاز شد و درست در زمانی که این اپراتور موظف به پرداخت لایسنس پذیرفته در قرار داد بود، از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مهلتی
دو هفته‌ای برای حل کردن تمام اختلافات فی‌مابین دریافت کرد.
اولتیماتوم دو هفته‌ای وزیر نیز به پایان رسید و سرانجام محمد سلیمانی در روز 20 اردیبهشت ماه گذشته در گفت‌و‌گو با روزنامه فناوران خبر از حذف این اپراتور از مزایده را اعلام کرد.
ضمانت‌نامه‌ای که پرید
داستان حذف اتصالات از مزایده اپراتور سوم اما به اینجا ختم نمی‌شود. چرا که به فاصله چند روز بعد از حذف این اپراتور مشخص شد که تاریخ ضمانت‌نامه این اپراتور نیز در همان مهلت دو هفته‌ای پایان یافته و عملا ضمانت‌نامه 30میلیارد تومانی نیز دیگر قابل پیگیری نیست.
به این ترتیب اتصالات از بازار ایران کنار رفت و تراژدی مزایده اپراتور تلفن همراه برای باری دیگر در ایران تکرار شد؛ چرا که چند سال پیش نیز همین اتفاقات البته به شکلی دیگر برای ترکسل در مزایده اپراتور دوم رخ داد.
آغاز مذاکره با زین
درحالی که‌رسانه‌های تخصصی حوزه درگیر ودار انتشار خبر حذف اتصالات و حواشی آن بودند، اما ناگهان از سوی سازمان تنظیم مقررات ایران اعلام شد که همزمان با اتصالات مذاکراتی نیز با کنسرسیوم زین ایران به عنوان دومین برنده مزایده آغاز شده است.
به طوری که هم مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات صدف ذخیره وابسته به صندوق ذخیره فرهنگیان (طرف ایرانی کنسرسیوم زین ایران) از نهایی شدن مذاکرات سازمان تنظیم مقررات با این کنسرسیوم برای در اختیار گرفتن پروژه اپراتور سوم تلفن و همزمانی این صحبت‌ها با اتصالات خبر می‌دهد و هم یک مقام مسوول در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، کنسرسیوم زین ایران متشکل از صندوق بازنشستگی صدا و سیما، صندوق ذخیره فرهنگیان و اپراتور زین کویت را به عنوان برنده دوم مزایده اپراتور سوم و جایگزین مناسب اتصالات معرفی می‌کند.
در مزایده اپراتور سوم تلفن همراه ایران، پنج کنسرسیوم پاکات خود را به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ارائه کردند که این شرکت‌ها شامل کنسرسیوم زین ایران، کنسرسیوم عمان‌تل، کنسرسیوم تامین اتصالات، کنسرسیوم فناوری موج و کنسرسیوم آبی بودند که در این بین کنسرسیوم زین ایران بعد از حذف اتصالات به عنوان برنده مطرح می‌شود و دلیل آن هم این بود که زین برنده دوم مزایده اپراتور سوم است.
کنسرسیوم زین ایران متشکل از صندوق بازنشستگی صدا و سیما، صندوق ذخیره فرهنگیان و اپراتور زین کویت است.
ابهام در تصمیم زین
مذاکرات جدی با زین آغاز و اعلام می‌شود که این کنسرسیوم تا پایان اردیبهشت ماه 88 فرصت دارد تا پیشنهاد نهایی خود را ارائه کند، اما این فرصت یک بار دیگر هم تمدید شده و در نهایت تا 25 خرداد به این کنسرسیوم برای ارائه پیشنهادات خود فرصت داده می‌شود.
در عین حال خبرهای جسته و گریخته‌ای هم مبنی بر ابطال این مزایده و برگزاری مجدد آن از سوی برخی از مدیران و نمایندگان مجلس شنیده می‌شود.
با این وجود و در حالی که پنج روز از آخرین مهلت برای زینی‌ها می‌گذرد، اما همچنان از سرنوشت اپراتور سوم و برنده نهایی آن خبری در اختیار رسانه‌های گروهی قرار نگرفته است.
اپراتور سوم قرار است در طول دوران فعالیت خود 17میلیون مشترک در بازار تلفن همراه جذب کند. هم اکنون گفته می‌شود که بالغ بر 48میلیون کاربر تلفن همراه در کشور وجود دارد که منابع رسمی‌و غیررسمی سهم اپراتور دوم را 14میلیون، پیمانکاران را دو‌میلیون و مابقی را سهم اپراتور اول اعلام می‌کنند. با توجه به شواهد موجود از پیگیری روند برگزاری اپراتور سوم آنچه که می‌توان نتیجه گرفت آن است که ادامه شرایط موجود تنها و تنها به نفع اپراتور دولتی همراه اول و اپراتور نیمه دولتی ایرانسل و به ضرر کاربران تلفن همراه است.
چرا که بر اساس قوانین موجود کاربران تلفن همراه در کشور تنها به واسطه اپراتور سوم است که می‌توانند از خدمات مبتنی بر بستر شبکه‌های نسل سوم استفاده کرده و از سوی دیگر نیز قطعا ارائه سیم کارت‌های این اپراتور می‌تواند برای بار دیگر قیمت‌های خدمات را در بازار ارتباطی کشور با کاهش روبه‌رو کند.
منبع : دنیای اقتصاد
- ۸۸/۰۳/۳۱