فقدان اطلاعات مشترک امدادی؛ پاشنه آشیل امدادرسانی
مدیر مرکز کنترل هماهنگی عملیات سازمان امداد و نجات با تاکید بر ضرورت ایجاد بستری مشترک برای در اختیار قرار گرفتن اطلاعات بخش‌های مختلف و استفاده از آن در زمان امدادرسانی گفت: اگر امکان اشتراک گذاری این اطلاعات بین دستگاه‌ها وجود داشته باشد و منبعی باشد که تمام اطلاعات مراکز امدادی و دستگاه‌ها در آنجا بارگذاری شود، هر یک از سازمان‌ها می‌توانند بر اساس نیاز خود از این اطلاعات در راستای خدمت‌رسانی بهتر استفاده کنند.
حسین درخشان در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد ضرورت اشتراک اطلاعات دستگاه‌های مختلف امدادی و استفاده آن در زمان امدادرسانی اظهار کرد: یکی از اصلی‌ترین مشکلات ما به اشتراک گذاشته نشدن اطلاعات بین دستگاه‌های اجرایی است و باید اطلاعات جامعی از سازمان‌های دیگر، فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند و حوزه‌های خدماتی که دارند در دسترس باشد. با تحلیل این اطلاعات می‌توان خدمات بهتری به افراد حادثه‌دیده ارائه کرد.
مدیر مرکز کنترل و هماهنگی عملیات سازمان امداد و نجات افزود: اگر امکان اشتراک گذاری این اطلاعات بین دستگاه‌ها وجود داشته باشد و اگر منبعی باشد که تمام اطلاعات مراکز امدادی و دستگاه‌ها در آنجا بارگذاری شود، این امکان برای هر یک از سازمان‌ها وجود دارد که بتوانند بر اساس نیاز خود از این اطلاعات در راستای خدمت‌رسانی بهتر استفاده کنند.
سازمان‌های امدادی نیاز دارند از طریق موبایل حدود موقعیت مکانی را شناسایی کنند
وی با اشاره به اینکه بیشتر حوادث در بخش جاده‌ای و بین‌شهری رخ می‌دهد، اضافه کرد: معمولا افرادی که در جاده‌ها دچار حادثه می‌شوند از کسانی هستند که با منطقه آشنا نیستند و در صورتی که اتفاقی برای آنها رخ دهد در آن زمان اطلاع دقیق از موقعیت مکانی خود را ندارد تا بتوانند ارائه کنند. در این شرایط سازمان‌های امدادی نیاز دارند که بتوانند از طریق موبایل حدود موقعیت مکانی افراد را شناسایی کنند تا بتوانند سریع‌تر در محل حاضر شوند که برای ایجاد چنین شرایطی نیاز است که هماهنگی بیشتری میان سازمان‌های امدادی، وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات رادیویی ایجاد شود.
درخشان در مورد موانعی که برای در اختیار قرار گرفتن موقعیت مکانی وجود دارد، گفت: مباحث امنیتی از جمله مواردی است که مانع اجرایی شدن این کار و دسترسی نیروهای امدادی به موقعیت مکانی افراد می‌شود در حالی که داشتن چنین اطلاعاتی اهمیت زیادی دارد و کمک زیادی به دسترسی سریع‌تر به حادثه‌دیدگان می‌کند.
وی در مورد اقداماتی که جمعیت هلال احمر برای جمع‌آوری اطلاعات این مجموعه کرده اظهار کرد: ما از پنج سال قبل نرم‌افزار جامع اطلاعاتی مکانی را راه‌اندازی کرده‌ایم و اطلاعات مجموعه بر بستر GIS بارگذاری شده و به جرأت می‌توان گفت که کار کم‌نظیری است. در این شرایط می‌توان گفت که ما تا حدود زیادی زیر ساخت لازم برای اینکه بتوانیم اطلاعات سازمان‌های دیگر را هم در این نرم‌افزار بارگذاری کنیم، داریم.
درخشان در پاسخ به این سئوال که در این نرم‌افزار چه اطلاعاتی بارگذاری شده؟ اظهار کرد: اطلاعات تمام پایگاه‌های امداد و نجات سطح کشور، مراکز و انبارهای امدادی در این نرم‌افزار موجود است و در زمان بحران می‌توانیم از آن استفاده کنیم. به عنوان مثال ما به سرعت می‌توانیم تشخیص دهیم که وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد کدام پایگاه نزدیک‌تر است و می‌تواند برای ارزیابی اعزام شود و یا نزدیک‌ترین مرکز درمانی به محل حادثه کجا قرار دارد.
وی ادامه داد: این اطلاعات می‌تواند در اختیار سایر سازمان‌ها مانند اورژانس و راهداری قرار بگیرد تا در زمان بحران سرعت عمل تیم‌ها بیشتر شود. در این شرایط اگر ارزیابی اولیه را راهداری انجام داده باشد دیگر نیازی نیست که ما هم این کار را انجام دهیم و می‌توانیم از اطلاعات آنها استفاده کنیم. بنابراین اشتراک گذاشتن این اطلاعات باعث می شود تا بتوانیم خدمات بهتری ارائه کنیم.
درخشان با اشاره به اینکه این همکاری در زلزله کرمانشاه صورت گرفت اما به صورت سیستمی نبود گفت: در زلزله کرمانشاه ارتباط بسیار خوبی با مرکز کنترل و هدایت عملیات اورژانس و راهداری داشتیم. به عنوان مثال ما اگر می‌دیدیم که بخش‌های دیگر روستاهایی را ارزیابی کرده‌اند ما دیگر به آن روستا نمی‌رفتیم و از اطلاعات آنها استفاده می کردیم یا اگر مسیری بسته بود راهداری با اعلام این موضوع مسیری جایگزین را به ما معرفی می کرد. این تجربه‌ای بود که باعث شد سرعت پاسخگویی بالا برود. البته در زلزله همین تقسیم کاری که صورت گرفت باعث شد وقتی مردم در قسمتی نیروهای هلال احمر را نمی‌دیدند احساس کنند که آنها منطقه را مورد توجه قرار نداده‌اند در حالی که استفاده از اطلاعات بخش‌های دیگر باعث شد که در زمان، صرفه‌جویی کنیم و به جای حضور در منطقه‌ای که از سوی بخش‌های دیگر ارزیابی شده به بخش‌های دیگر رسیدگی کنیم.
درخشان ادامه داد: ما باید به این سمت برویم که اطلاعات به صورت نرم‌افزاری ثبت شود تا هر دستگاهی بتواند از این اطلاعات استفاده کند. وقتی اطلاعات به صورت سیستمی ثبت شود، دقت آنها بالاتر می رود. به هر حال وقتی اشتراک‌گذای این اطلاعات به صورت گفتاری باشد احتمال خطا بالا می‌رود اما اگر اطلاعات به صورت سیستمی ثبت شده باشند، می توان آنها را تجزیه و تحلیل کرد و در زمان بحران بهتر خدمت‌رسانی کرد.
وی با اشاره به همکاری بخش‌های مختلف در این زمینه اظهار کرد: برای این کار نیاز است دستگاه‌های مختلف همکاری لازم را داشته باشند. مرکز آمار یکی از بخش‌هایی است که می‌تواند در این زمینه کمک کند. ما به اطلاعات آنها نیاز داریم ولی هنوز اطلاعات سال 95 در اختیار ما قرارنگرفته است. بعضی از سازمان‌ها هم هستند که قصد دارند این اطلاعات را بفروشند و این کار هزینه زیادی دارد. در زلزله کرمانشاه هم در پی رایزنی‌هایی که صورت گرفته توانستیم اطلاعات را در اختیار داشته باشیم.
به گفته درخشان، به اشتراک گذاشتن این اطلاعات باید پیش از حادثه انجام بگیرد نه اینکه در شب حادثه‌ای مانند زلزله کرمانشاه این اتفاق بیفتد. در این حادثه نه ما و نه سازمان مدیریت بحران این اطلاعات را در اختیار نداشتیم.
در حال پیگیری هستیم که از طریق اداره پست و سازمان ثبت احوال بتوانیم کد ملی‌های افراد را هم داشته باشیم
وی به لزوم استفاده از اطلاعات سایر ارگان‌ها در خدمت‌رسانی بعد از وقوع حوادث اشاره کرد و گفت: در حال پیگیری هستیم که از طریق اداره پست و سازمان ثبت احوال بتوانیم کد ملی‌های افراد را هم داشته باشیم. یکی از مشکلاتی که ما در زلزله کرمانشاه داشتیم این بود که بیش از 60 هزار شناسنامه امدادی صادر کردیم و هنگامی هم که دفترچه‌های امدادی را صادر کردیم تعداد آنها به 50 هزار دفترچه رسید. در واقع بعضی افراد از جاهای دیگر آمدند و دفترچه گرفتند و بعضی افراد نیز هم در روستاهای سرپل ذهاب و هم در خود این منطقه دفترچه دریافت کردند. در شرایط بحرانی این اتفاق‌ها می‌افتد ولی اگر ما بتوانیم لینک مستقیمی با اداره ثبت یا پست داشته باشیم، می‌توانیم این شرایط را کنترل و منابع را درست توزیع کنیم.
بعضی سازمان‌ها از اطلاعات به عنوان منابع قدرت استفاده می‌کنند
درخشان در پاسخ به این سئوال که مهم‌ترین موانعی که از به اشتراک گذاری این اطلاعات جلوگیری می‌کند، چیست؟ اظهار کرد: بزرگترین مانع این است که سازمان‌ها همکاری مشترکی با هم ندارند. از طرف دیگر اطلاعات بعضی از سازمان‌ها هنوز دیجیتالی نشده است که این کار هم زمان‌بر است. بعضی سازمان‌ها هم از این اطلاعات به عنوان منبع قدرت استفاده می‌کنند و به این دلیل به اشتراک نمی‌گذارند.
یکسان‌سازی شماره‌های امدادی و سرانجام نامعلوم آن
درخشان در مورد طرح یکسان‌سازی شماره‌های امدادی و سرانجام آن نیز گفت: این طرح می‌تواند راه‌گشا باشد ولی همچنان با مشکل مواجه است و هنوز نتوانستند آن را اجرایی کنند. این طرح هزینه‌های بالایی دارد و حدود سه سال است که وزارت بهداشت متولی آن شده که قرار بود به صورت پایلوت در قم اجرا شود ولی موانعی از جمله مسائل مالی وجود دارد که شاید منجر به اجرایی نشدن آن بشود.
مدیر مرکز کنترل و هماهنگی عملیات سازمان امداد و نجات در پاسخ به این سئوال که آیا هلال احمر با توجه به ایجاد زیرساخت‌های اشاره شده می‌تواند در هماهنگی و به اشتراک گذاشتن اطلاعات دستگاه‌های امدادی ورود کند یا خیر گفت: بسترهای IP که ایجاد شده می‌تواند کمک زیادی کنند و شماره 112 هلال احمر نیز" آی پی بیس" است که باعث می شود سیستم‌های ما یکپارچه باشد.
به گفته وی، در بستر آی پی می‌توان کارهای زیادی کرد که ما چنین کردیم ولی خیلی از دستگاه‌ها از جمله اورژانس و پلیس هنوز بر بستر آی پی نیستند. می‌شود سیستم‌هایی بین این دستگاه ها ایجاد کرد تا به همدیگر متصل شوند. نیازی نیست از همان ابتدای کار حتما تمام آنها دور یک میز بنشینند و می‌توان در مرحله اول ارتباطی بین این دستگاه‌ها ایجاد کرد تا در این شرایط به عنوان مثال اگر کسی به ما زنگ زد و نیاز به خدمات آتش‌نشانی داشت بتوانیم این نیاز را به آتش‌نشانی منتقل کنیم.
- ۹۶/۱۱/۲۴