محصولات دیجیتالی سال آینده گران می‌شود؟
مریم عسگری- داستان تعرفه واردات کالاهای حوزه آی‌تی و دیجیتال با توجه به کش و قوس‌های فراوانی که در مورد واردات برخی از اقلام مانند گوشی موبایل، ماوس و... شاهد آن بوده‌ایم، به گوش اکثر ما آشنا است.
همین سال گذشته بود که برای تعیین تعرفه مناسب واردات گوشی موبایل بحث‌های فراوانی وجود داشت و چندین بار حقوق ورودی این کالا به کشور تغییر کرد و سرانجام تعرفه 14 درصدی برای واردات این کالا در نظر گرفته شد.
یا همین ماوس که سال گذشته تعرفه واردات آن افزایش یافت و امسال مجددا پیشنهاد کاهش تعرفه آن داده شد. بر همه ما روشن است که میزان تعرفه ورودی و همچنین تغییرات تعرفه‌ای نه تنها با رشد تولیدات داخلی و حمایت از صنایع داخلی مرتبط است، بلکه روی قیمت تمام شده کالا برای مصرف‌کننده تاثیر می‌گذارد و به همین دلیل است که اکثرا تغییرات تعرفه‌ای را دنبال می‌کنند و نسبت به آن حساسیت نشان می‌دهند.
اما سوالی که اینجا مطرح است این است که اصلا تعرفه ورودی کالاها به چه منظوری در نظر گرفته می‌شود و آیا این تعرفه‌ها منطقی و اصولی تعیین شده‌اند؟ آیا در نظر گرفتن تعرفه بالا برای کالاهایی که در زمینه آنها تولید داخلی داریم راهی منطقی برای حمایت از تولید داخل و کاهش قاچاق و... است؟ اگر شما هم به دنبال یافتن این سوالات هستید این گزارش را بخوانید:
** لزوم تعیین تعرفه واردات
کارشناسان می‌گویند، حقوق ورودی برای کالاها در کشورهای مختلف بسته به موقعیت سیاسی و... کشورها متفاوت است و در کشور ما میزان تعرفه ورودی برای کالاهای حوزه آی‌تی تا حدودی بیشتر از سایر کشورها است.
احمد علیپور، مدیرعامل گروه شرکت‌های فراسو با تایید این مطلب می‌گوید: در نظر گرفتن تعرفه ورودی برای کالاها تنها به این معنی نیست که به درآمد دولت یا گمرک کمک کند. بلکه باید به این موضوع توجه شود که در تمام دنیا در نظر گرفتن تعرفه‌ها یکی از راه‌های افزایش حجم تولیدات داخلی است و در کشور ماهم همین‌طور است. به گفته علیپور، اگر چه به در نظر گرفتن تعرفه اعتقاد داریم، اما متوسط تعرفه‌ای که در کشور ما تعیین شده است بنا به دلایلی بالاتر از متوسط تعرفه سایر کشورها است، به طوری که اگر در سایر کشورها متوسط تعرفه هشت درصد باشد، در کشور ما 15 درصد است.
یکی از کارشناسان گمرک جمهوری اسلامی هم در این باره گفت، گمرک با توجه به مطالعه وضعیت تولیدات داخلی و همچنین قیمت جهانی کالا و... برای واردات کالاها حقوقی برای خود در نظر می‌گیرد که در حقیقت این حقوق گمرکی با اهداف روشنی که مهم‌ترین آنها حمایت از تولیدات داخلی است تعیین می‌شوند.
** تعرفه منطقی دستگاه‌های دیجیتالی
با توجه به قوانین تعرفه ای ،اصلا جای تعجب ندارد که تولیدکنندگان کالاهای حوزه آی تی تمایل داشته باشند برای واردات کالاها تعرفه بالا در نظر گرفته شود و واردکنندگان هم موافق کاهش تعرفه‌های واردات کالا باشند. با این تفاسیر گروهی از کارشناسان و فعالان بازار آی‌تی نسبت به تعرفه در نظر گرفته شده برای کالاهای این حوزه گله‌مندند و نظرات گوناگونی دارند.
به عنوان مثال گروهی بر این باورند که تعرفه در نظر گرفته شده برای کالاهایی نظیر کامپیوترهای چندمنظوره، ماوس و کیبورد و... که در زمینه تولید آنها چندان قوی نیستیم باید کاهش یابد و در نظر گرفتن تعرفه ورودی 40 تا 60 درصد برای چنین کالاهایی منطقی نیست. یکی از منتقدان وضع چنین تعرفه‌هایی میرمهدی، رییس هیات‌مدیره اتحادیه فناوران رایانه استان تهران است.
رییس اتحادیه‌ای که بخش بزرگی از کالاهای حوزه فعالیتش از طریق واردات وارد بازار شده و تولیدات داخلی سهمی چندان پررنگ در آن ندارند. به گفته میرمهدی ،این منطقی نیست که زمانی که ما قطعاتی نظیر رم، مادربورد و... را وارد می‌کنیم، سپس آنها را اسمبل می‌کنیم و نام تولید روی آن می‌گذاریم، انتظار داشته باشیم تعرفه ورودی چنین کالای اسمبل شده‌ای را در حد بالایی در نظر بگیریم آن هم به دلیل اینکه در زمینه آن تولید داخلی داریم. زمانی که ما در زمینه تولید رم، مادربورد، مدارهای الکترونیک و... خودکفا شدیم، می‌توانیم بگوییم فلان کالا را خودمان تولید کرده‌ایم و باید حقوق گمرکی بالایی برای واردات آن در نظر بگیریم.
میرمهدی که معتقد است در نظر گرفتن حقوق ورودی برای کالاها به طور غیر منطقی باعث از بین رفتن فضای رقابتی می‌شود. وی همچنین افزود، تعرفه‌های در نظر گرفته شده برای برخی از کالاهای آی‌تی غیرمنطقی است. عزیززادگاه، مدیر فروش شرکت پرشین‌تله‌کام هم در این باره می‌گوید: در نظر گرفتن تعرفه 14 درصدی برای واردات گوشی اگر چه بهتر از زمانی است که تعرفه را به 60 درصد رسانده بودند، ولی باز هم از نظر ما جای کاهش تعرفه وجود دارد و بهتر است تعرفه کاهش یابد.
** تولیدکنندگان چه می‌گویند؟
خوب تا اینجا نظرات واردکنندگان را شنیدیم، اما تولیدکنندگان داخلی نظر دیگری دارند و به افزایش نرخ تعرفه‌های وارداتی معتقدند. به عنوان مثال، شهیدی، رییس انجمن تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری در این مورد می‌گوید: با توجه به اینکه ما با دو گروه تولید و واردکننده با خواسته‌های متفاوت مواجه هستیم، نمی‌توانیم بگوییم که تعرفه‌های در نظر گرفته شده برای واردات کالاها منطقی است یا خیر.
چرا که هر گروه بسته به منافع خود پیشنهادی در مورد در نظر گرفتن نرخ تعرفه دارد.اما به طور کلی از نظر من در این جایگاه، تعرفه در نظر گرفته شده برای واردات تلویزیون که در زمینه آن تولید داخل داریم مناسب است.
جانکه، مدیر بخش بازاریابی شرکت گلدیران هم که در زمینه تولید و واردات کالاهای حوزه آی‌تی و خانگی فعال است می‌گوید، تعرفه‌های درنظر گرفته شده برای واردات کالاهایی که در زمینه آنها تولید داخلی داریم مناسب است و می‌توان گفت موضوع تعرفه‌ها در مقابل مشکلات دیگری که این اواخر با آنها دست به گریبان هستیم کمرنگ است.
** بی‌ثباتی خطرناک‌تر از بودن یا نبودن
کارشناسان علاوه بر موضوع منطقی بودن تعرفه‌های در نظر گرفته به بحث ثبات نرخ تعرفه‌ها اشاره دارند و می‌گویند، عدم ثبات تعرفه‌ها باعث بروز مشکلاتی برای تولید و واردکنندگان می‌شود که غیرقابل جبران است. به گفته ویدا سینا، رییس مرکز تجهیزات آی‌تی و الکترونیک مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک، عدم ثبات نرخ تعرفه خطرناک‌تر از غیرمنطقی بودن یا نبودن نرخ تعرفه‌هاست؛ چرا که این اقدام باعث می‌شود تولیدکننده‌ای که برای واردات اقدام می‌کند و میلیاردها تومان صرف راه‌اندازی کارخانه می‌کند، با تغییرات ناگهانی تعرفه، زمین خورده و تمام سرمایه‌اش را از دست بدهد و خط تولید آن هم متوقف شود.
یکی از کارشناسان اداره کل مقررات صادرت و واردات سازمان توسعه تجارت هم می‌گوید، ما این را قبول داریم که تعرفه‌های در نظر گرفته شده برای واردات برخی از کالاها مطابق خواست فعالان صنوف مختلف نیستند.
ولی متاسفانه در کشور ما به دلیل مشکلاتی که با آنها مواجه هستیم تعیین تعرفه‌ها مبنای مشخصی ندارد و براساس نظرات دست‌اندرکاران این تعرفه‌ها تعیین می‌شوند. به گفته این کارشناس، عدم الگوهای محاسباتی قوی، عدم تعادل اقتصادی در کشور، نبود مبنای مشخص برای تعیین تعرفه‌های ورودی، تاکید بر استفاده از نظرات خبره برای تعیین تعرفه و همچنین بروز مشکلات ناگهانی مانند نوسانات شدید نرخ ارز باعث شده است که ما نتوانیم یک الگوی مشخص و مدون برای تعیین تعرفه داشته باشیم و به همین دلیل گروهی تعرفه‌های در نظر گرفته شده را منطقی ندانسته‌اند.
** احتمال ایجاد تغییرات تعرفه‌ای
همان‌طور که گفتیم که نرخ تعرفه براساس برخی از مفرضات تعیین می‌شود که به گفته کارشناسان با توجه به بروز اتفاقات اخیر در کشورما این احتمال وجود دارد که نرخ تعرفه‌های گمرکی نیز در کنار سایر تغییرات در سیستم‌های حمل و نقل و واردات تغییر کند.
در این رابطه کارشناس اداره کل مقررات صادرات و واردات وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گوید: با توجه به نوسانات نرخ ارز و... امکان ایجاد تغییرات تعرفه‌ای در سال جدید زیاد است .چرا که ما یکسری مفروضات در زمان‌هایی مانند تحریم، نوسانات نرخ ارز و... داریم که با مدنظر قرار دادن آنها تعرفه و سایر مسائل را تعیین می‌کنیم.ویدا سینا، رییس مرکز تجهیزات آی تی و الکترونیک مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک نیز در این باره می‌گوید: با توجه به اینکه سیاست‌های جدید دولت بر پایه رشد تولیدات داخلی تعیین شده است، احتمال افزایش نرخ تعرفه واردات وجود دارد.
منبع : دنیای اقتصاد
- ۹۰/۱۲/۱۵