مردم مراقب خود باشند
علی شمیرانی - تقریبا روزی نیست که پلتفرمهای بزرگ اینترنتی نظیر فیسبوک، توییتر، گوگل، پیامرسانها و غیره، در گوشه و کنار دنیا پروندهای باز نداشته باشند؛ یا دائما خبر محکومیت و جریمه آنها منتشر میشود، یا دولتها همواره قوانین و مقررات جدیدی برای فعالیتهای آنها تصویب میکنند.
مشکلات تعمدی ایجاد شده از سوی این پلتفرمها، اما دایره بزرگی از تهدید دموکراسی و دخالت در سرنوشت انتخابات کشورها گرفته تا انتشار اخبار دروغین، بدافزار، انحصارگرایی، جاسوسی از کاربران و غیره را شامل میشود. به همین دلیل است که از غرب دنیا و کنگره آمریکا و کشورهای اروپا گرفته تا شرق دنیا یعنی چین، انبوهی از تحقیق و تفحص و اتهامات گسترده مطرح است.
برای تمام دنیا اما یک قاعده پذیرفته شده است و مسوولیت تمام محتوای منتشره روی این پلتفرمها به عهده مالکان آنها گذاشته شده نه عرضهکنندگان محتوا و بدافزارها.
در کشور ما اما با وجود سالها هشداری که دادهایم، طبق معمول اوضاع متفاوت است و مالکان پلتفرمهای داخلی، پشت کوهی از بهانهها و آمارسازیها، از جمله تحریم، اشتغال، حمایت از محصولات بومی و غیره پنهان شده و در حاشیه کاملا امن قرار دارند. در ایران ما اما اوضاع بسیاری از این پلتفرمها از جهت دیگری نیز با سایر نمونههای خارجی تفاوت داشته و برای ایشان مصونیت از هرگونه مسوولیتپذیری، تعقیب قضایی، محکومیت و جریمه ایجاد کرده است. به این مفهوم که سرمایهگذاران و مالکان اصلی پلتفرمهای مذکور به نهادها و افراد صاحب قدرت وابستهاند.
لذا بر خلاف رویه جهانی که دائما از اقصا نقاط دنیا خبر محکومیت و جریمههای سنگین برای پلتفرمهای جهانی منتشر میشود، در ایران تقریبا هیچگاه شاهد برخوردی با پلتفرمهای داخلی آن هم با وجود انبوهی از تخلفات، گزارشهای رسانهای و حتی شکایات رسمی نهادهایی همچون پلیس فتا نبوده و نیستیم.
چون این پلتفرمها توانستهاند با پشتوانههای رانتی، حمایتی و مالی خود، تقریبا از هر گزندی در امان باشند و به این ترتیب و در نتیجه تجمیع این امکانات، ارتشی از رسانهها نیز به استخدام آنها درآمده و هر فشاری در نطفه خفه یا به فراموشی سپرده میشود.
همانطور که ذکر شد، توجیهات گستردهای در سالهای اخیر برای حمایت بیقید و بند از ایشان مطرح میشود تا کسب درآمدهای کلان به هر روشی تضمین شود.
به همین دلیل است که برای مثال گزارشهای نهادهای قانونی و مسوول کشور در خصوص انتشار لیست انبوهی از بدافزارها روی برخی از این پلتفرمها و یا شکایت پلیس، تفاوتی با گزارشهای بیفایده رسانهها نداشته و راه به جایی نمیبرد و شاهد تکرار تخلفات هستیم.
در نتیجه کار به جایی رسیده که از مالکان این پلتفرمهای متخلف و رانتی، به عنوان کارآفرین نیز تقدیر و تشکر میشود، نهادهای دولتی و غیردولتی عکس و خبر عقد قرارداد با آنها را منتشر میکنند، در جلسات تدوین قوانین و مقررات در صدر جلسات حضور دارند و حتی موفق به کسب مناصب صنفی و اتحادیهای نیز شدهاند.
گویی باید با این واقعیت تلخ همچون سرنوشت بسیاری از شرکتهای ارایهدهنده خدمات وس (VAS) کنار بیاییم که در ابتدا ظاهرا برای ایجاد شغل و خدمت به مردم درست شدند و در انتها سارق مال مردم از کار درآمدند و خبری از نتیجه چندین روز فشار و هیاهو نیز نشد.
نکته تاسفبرانگیز آنکه در جریان رسیدگی به ماجرای تخلفات شرکتهای وس و تنها در یک فقره، یک نماینده مجلس اعلام کرد که ظرف مدت فقط دو روز، 2 میلیون و ۶۰۰ هزار نفر قربانی عضوگیری اجباری این شرکتها شدند.
اما مسالهای که طبق معمول از نظرها دور ماند، به روش، بسترها و پلتفرمهایی که به شکل میلیونی، اقدام به گرفتن قربانی کرده و همچنان نیز میکنند، پرداخته نشد.
از این رو دیر نیست روزی که شاهد گشایش پروندههایی از قربانیان میلیونی و تخلفات و سرقتهای میلیاردی از طریق پلتفرمهای داخلی باشیم و در آن روز مثل سرنوشت شرکتهای وس، مشتی مصاحبه و کاغذ و به اصطلاح افشاگری در جامعه منتشر شود و در نهایت خبری از نتیجه و بازگشت حقوق مردم نشود.
لذا از آنجا که نوشتن در این مورد، همچون گذشته، کاملا بیهوده است و راه به جایی نخواهد برد، حداقل خطاب به مردم و کاربران اینترنتی باید گفت، مراقب خود باشند که در دام برخی پلتفرمهای وطنی که معدن بدافزار، باجافزار، جاسوسافزار و بهشت سارقان و کلاهبرداران شدهاند، نیفتاده و حتیالامکان از آنها دوری کنند.(منبع:عصرارتباط)
- ۹۸/۰۹/۲۰