مشکلات بازار فیلترشکن
شهرام صادق زاده - فیلترینیگ و فیلترشکنها به یکی از مباحث لاینحل اینترنت ایران بدل شده است به طوری که یک روز، اپلیکیشنی بین المللی فیلتر می‌شود و روز دیگر صد‌ها فیلترشکن برای استفاده از همان پلتفرم فیلتر شده در میان کاربران رواج پیدا می‌کند؛
اتفاقی که شاید یکی از نتایج آن را، حضور ایرانیان در صدر لیست استفاده از نرم‌افزار‌های ناامن موبایل دانست که عمدتاً به خاطر دسترسی به واتس آپ و اینستاگرام شکل می گیرد.
بر اساس گزارش‌های به دست آمده، در مدت یک ماه اخیر استفاده از VPNها یا همان فیلترشکنها تا ٣٠ برابر افزایش یافته و بررسی ها نشان می‌دهد مردم از کانال های مختلف برای ادامه ارتباطات استفاده می‌کنند اما در این شرایط، هم امنیت کاربران و هم اطلاعات کشور به خطر می‌افتد که تصمیم گیران در این مدت از آن غافل شده اند!
با یک نگاه گذرا می توان دریافت که این روزها یک سَرِ معاملات فروشگاه‌های موبایل و حتی کافی نت ها مربوط به فروش فیلترشکن است و هر چقدر بازار کسب و کارهای آنلاین کساد است اما، بازار خرید و فروش فیلترشکن ها رونق دارد زیرا هنوز بسیاری از کسب و کارها به دلیل فعالیت و تلاشی که در این سالها در فضای مجازی داشته اند برای ادامه حیات شان از فیلترشکن استفاده می کنند و معلوم نیست این زنجیره آلوده که منجر به ایجاد بازار سیاه فروش فیلترشکن شده تا به کِی تداوم خواهد داشت…
▪️پرده اول
بخشی از کسب و کارهای سنتی به دلیل رکودی که در بازار آنها ایجاد شده بود دامنه فعالیت کسب و کار خود را به واتساپ و اینستاگرام هدایت کرده بودند و از این‌رو بعد از فیلترینگ و محدود شدن استفاده از پلتفرم‌های خارجی متقاضی خرید فیلترشکن شدند تا بتوانند فعالیت اقتصادی خود را حفظ و دنبال کنند.
یک فعال اقتصادی با بیان اینکه فیلترشکنها ۲۸۰ تا ۳۰۰ هزار تومان بفروش می‌رسند گفت: اکانت‌های یکساله که بفروش می‌رسند معمولاً کار نمی‌کنند و کارکردشان بستگی به نحوه فیلترینگ دارد و در بسیاری از موارد فیلترشکنها جوابگوی نیاز فعالان اقتصادی را نمی‌دهد.
حسین علی نژاد افزود: در حال حاضر برخی کافی‌نت‌ها، واحد‌های صنفی فناوران کامپیوتری و خدمات موبایل اقدام به فروش فیلترشکن می‌کنند اما تضمینی برای تداوم کارکرد آنها نیست و وقتی هم ناگهان متوقف می شوند باید به اتحادیه فناوران کامپیوتری مراجعه کرد که آن هم دردسرهای مدت داری را دارد.
وی اضافه کرد: سابقاً شرکت‌های بازرگانی نیز همگام با مدرنیزاسیون جهانی، اطلاعات فنی، قیمتی و موجودی انبار‌های خود را به صورت آنلاین از طریق واتساپ ارسال می‌کردند که اکنون این امکان برای آنها سلب شده است، برخی دیگر از فعالان اقتصادی نیز برای رونق کسب و کار و افزایش فالوور‌ها در فضای اینستاگرام سرمایه گذاری قابل توجهی کرده بودند که متاسفانه از نگاه سیاستگذاران کلان کشور نادیده گرفته شده است.
این فعال اقتصادی از عدم اقبال بازرگانان در استفاده از اپلیکیشن های داخلی هم تاکید کرد: متاسفانه نمی توان به مشتریان خارجی فشار آورد که شبکه های اجتماعی پُرایراد ما را نصب کنند و ثانیاً اینکه یکی از شروط لازم در زمان ثبت اطلاعات در بانک‌ها این است که اطلاعات آنها حفظ گردد اما در عمل اینگونه نشده و این احتمال وجود دارد که در صورت رفع فیلتر‌ها دوباره به پلتفرم‌های سابق باز گردیم!
▪️پرده وسط
یک نماینده مجلس در این خصوص گفت: قطعی‌ها به خاطر شرایط خاص کشور بود و مسئولان، سیاست‌گذار‌ی هایی کردند که در این شرایط توجیه پذیر است و امیدوارم سریع‌تر به حالت عادی بازگردد و طرح صیانت را عملیاتی نکنند چرا که قطعاً ما واکنش نشان خواهیم داد!
غلامرضا نوری قزلجه درباره اینکه ظاهراً قرار است شبکه اجتماعی اینستاگرام برای همیشه مانند تلگرام فیلتر شود افزود: این اخبار خوشحال کننده نیست و امیدوارم چنین اتفاقی رخ ندهد زیرا این اقدامات جز این که بازار را برای فروش فیلتر شکن‌ها و VPN ها باز کند کار دیگری نمی‌کند.
وی اضافه کرد: خرید و دانلود فیلترشکنها و VPNها هنگامی که توسعه پیدا کرده و مردم مجبور به استفاده از آنها شوند، یک هزینه به هزینه‌های‌شان اضافه می‌کند و تاکنون هم ثابت شده با فیلتر شدن‌ها آن اهدافی که سیاستگذاران در پی آن هستند به دست نمی‌آید.
نوری قزلجه تاکید کرد: امیدواریم بعد از عادی شدن شرایط که انشالله به زودی هم عادی خواهد شد شرایط به وضعیت قبل بازگردد و حتی انتظار داریم بهتر از گذشته شود.
وی خاطرنشان کرد: نمی‌دانم یک عده چه سودی در VPNها دارند که دوست دارند همه چیز فیلتر شود تا فروش داشته باشند؛ نباید این کار را با مردم کرد چرا که به مصحلت نیست لذا معتقدم اینترنت و شبکه‌های مجازی باید به حالت قبلی بازگردند و حتی‌المقدور آنچه که هست از نظر دسترسی، پهنای باند و سرعت بهتر شود.
نوری درباره اینکه برخی ادعا می‌کنند که کاهش و قطعی اینترنت در برخی از ساعات شبانه روز در واقع به نوعی اجرایی شدن طرح صیانت است عنوان کرد: چنین برداشتی ندارم زیرا محدودیت ها به خاطر شرایط خاص کشور و به دلیل سوء استفاده معاندین بود و مسئولان سیاست گذار‌هایی کردند که در این شرایط توجیه‌پذیر است اما امیدوارم طرح صیانت را عملیاتی نکنند چراکه قطعاً ما واکنش نشان خواهیم داد!
▪️پرده آخر
تجربه فیلترینگ طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد که فیلترینگ مسیری یک طرفه است زیرا هر گاه پلتفرمی در کشور فیلتر شده، پس از آن، دسترسی به آن پلتفرم تنها از طریق فیلترشکن امکان‌پذیر بوده است.
نمونه این ادعا، درخواست برخی مسئولان در دولت پیشین از کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه جرایم رایانه‌ای برای رفع فیلتر از توییتر بود که با مخالفت روبه‌رو شد و از سوی دیگر، تحریم‌های حوزه فناوری اطلاعات یا همان فناتحریم از سوی کشورهای مقابل طی سال‌های گذشته، نیاز به VPN برای دسترسی به بعضی ابزارهای مورد نیاز متخصصان این حوزه و کسب و کارهای اینترنتی را برجسته‌تر کرده است.
بدین ترتیب، کاربران داخل کشور دو راه بیشتر ندارند؛ آنها یا باید از VPNهای رایگان استفاده کنند یا برای خرید VPN، جیب مافیای فیلترشکن ها را پر کنند و این در حالی است که از رشد اینستاگرام و واتساپ در ایران انتقاد می‌شود اما جایگزین‌سازی مناسبی برای آنها صورت نگرفته است.
به گفته کارشناسان حوزه IT، در صورت استفاده از VPNهای رایگان، کاربران باید خطر آنچه در قالب فیلترشکن و با ماهیت بدافزار ارائه می‌شود را به جان بخرند زیرا VPNهای پولی هم کاملاً قابل اطمینان نبوده و نه تنها برای کاربران خطرناک است بلکه باعث می‌شود که وِبسایت های دولتی هم در خطر حملاتی از نوع DDoS قرار بگیرند چرا که یک بدافزار در قالب VPN، گوشی‌های میلیون‌ها کاربر را می‌تواند تبدیل به بات نت یا زامبی کند.
آخرین گزارش شرکت های امنیت سایبری حاکی از آن است که ایران از نظر گوشی‌های آلوده در صدر جدول جهانی قرار دارد و گزارش داده شده که از هر ۳ گوشی ایرانی، یک گوشی به بدافزارهای گوناگون آلوده است که بخش قابل‌توجه آن از طریق دانلود VPNها به گوشی‌های موبایل نفوذ کرده است که مقصر آن را باید در اندیشه ها و تفکرات آپدیت نشده داخل کشور یافت! (منبع: عصرآزادی)