مصوبات حمایت از تولید در صنعت مخابرات اجرا نشد
یکی از موانع اصلی و جدی در رشد صنعت تجهیزات مخابراتی بومی کشور، اجرای ناقص مصوبات و تکالیف مرتبط با حمایت از تولید داخل است؛ مثل قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و هدف برنامه ششم توسعه برای تولید 3 کالای پرکاربرد ICT که کامل اجرا نمی‌شوند. گره این مشکل تنها با پیگیری نهادهای مربوط باز می‌شود.
به گزارش فارس، حمایت از توان تولید داخل همواره یکی از اهداف اصلی سیاستگذاران کشور بوده است و تدوین مصوبات بالادستی و نظارت بر نحوه اجرای آنها، از اصلی ترین ابزارهای تحقق این هدف به شمار می آید.
صنعت تجهیزات مخابراتی به عنوان یکی از صنایع راهبردی از این موضوع مستثنی نبوده است و مصوباتی متعددی در سطوح مختلف به منظور ارتقاء این صنعت تدوین شده است.
با این وجود بررسی ها نشان میدهد، عدم پیگیری و نظارت بر اجرای صحیح این مصوبات در نهایت منجر به ناکارآمدی مصوبات و عدم تحقق اهداف در نظر گرفته شده برای این صنعت شده است.
در ادامه به بررسی آخرین وضعیت این مصوبات پرداخته می شود:
قانون حداکثر استفاده از تولید ابهام حقوقی دارد
ممانعت از ورود محصولات خارجی دارای تولید مشابه داخل و الزام دستگاه های مشمول به استفاده حداکثری از استفاده توان معرفی شده در سامانه توانیران اصلی ترین هدف این قانون به شمار می آید.
این قانون به عنوان مصوبه مجلس تمامی صنایع کشور از جمله صنعت تجهیزات مخابراتی را تحت تاثیر قرار می دهد، با این وجود بررسی ها نشان می دهد تحقق اهداف این مصوبه علاوه بر چالش های عمومی نظیر تاخیر و ضعف در تدوین آیین نامه های اجرایی و عدم تکمیل سامانه توانیران با چالش های بیشتری نیز در صنعت تجهیزات مخابراتی مواجه است.
ابهام در وضعیت شمول قانون بر اپراتورهای شبه خصوصی مخابراتی به عنوان خریداران اصلی این صنعت و همچنین ضعف قانون در مواجهه با پیچیدگی های لازم برای محصولات فناورانه نظیر شیوه تعیین نیازمندی ها واقعی و توانمندی های داخلی از جمله این موارد است.
هدف برنامه ششم در بخش ارتباطات محقق نشد
مطابق اهداف کمی برنامه ششم توسعه در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، دولت باید در بازه سال های 1396 تا 1400 اقدامات لازم برای تولید داخل و به کارگیری 3 دسته کالاهای راهبردی و پرکاربرد در حوزه ارتباطات شامل تجهیزات شبکه مبتنی بر IP، رادیوهای پرظرفیت و دسترسی رادیویی 4G و FAB را به میزان 100 درصدی در سال آخر برنامه فراهم می کرد.
با این حال بررسی وضعیت میزان دستیابی به این هدف در سال پایانی برنامه ششم توسعه نشان می دهد، توفیق چندانی در این زمینه در کشور حاصل نشده است و پیگیری جدی نیز از سوی نهادی ذیربط برای بررسی دلایل این وضعیت صورت نگرفته است.
مصوبه رگولاتوری در بخش ICT متوقف شد
آیین نامه اجرایی حمایت از صاحبان صنایع و منابع و مهارت های داخل کشور در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات مصوب 29 اردیبهشت سال 92 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، یکی از دیگر مصوبات بدون پیگیری در حوزه فاوا به شمار می آید.
این مصوبه اپراتورهای مخابراتی کشور را مکلف استفاده از توان تولید داخل، اعلام زود هنگام نیازمندی ها به منظور آمادگی تولیدکنندگان و تخصیص بخشی از درآمدها به تحقیق و توسعه محصولات مخابراتی می کرد و سازوکاری ویژهای را به منظور ارزیابی سالانه اپراتورها در راستای رعایت تکالیف این مصوبه فراهم می ساخت.
بررسی آخرین وضعیت این مصوبه نیز نشان می دهد، این آیین نامه در طول سالیان گذشته هیچگاه به طور کامل توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اجرا نشده است و در سال های اخیر نیز علیرغم مخالفت تولیدکنندگان، اجرای آن به بهانه اصلاحیه قانون حداکثر به طور کامل متوقف شده است.
موارد فوق تنها بخشی از مصوبات مرتبط با حمایت از تولید داخل در صنعت تجهیزات مخابراتی است که اجرای آنها به دلیل عدم نظارت و پیگیری کافی توسط نهادهای ذیربط به طور مناسبی محقق نشده است.
از دیگر مصوبات این بخش می‌توان به مواردی چون آیین نامه اجرایی نظام نامه پیوست فناوری در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سند معماری و طرح کلان شبکه ملی اطلاعات، سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات و بند "ی" تبصره 6 قانون بودجه سال 1400 اشاره کرد که وضعیت اجرای تکالیف مرتبط با حمایت از تولید داخل در آنها نیز چندان مطلوب به نظر نمی رسد.
در مجموع ضرورت دارد نهادهای متولی نظیر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مجلس شورای اسلامی و سازمان بازرسی پیگیری های لازم در زمینه دلایل عدم تحقق اهداف و اجرا این مصوبات در حوزه فاوا را در دستور کار خود قرار دهند.