نرم‌افـزار صنعت یـا خـدمت؟
امیراشکان تربیت‌جوئی - بزرگراه فناوری - امسال هم‌چون سال‌های قبل، مراسم روز صنعت در تیرماه برگزار شد و رییس‌جمهور محترم از شرکت‌های تولیدکننده برتر کشور تقدیر کردند. در این میان شرکت‌های نرم‌افزاری نماینده‌ای نداشتند که جای بسی تعجب داشت، زیرا براساس روال سالیان قبل، از هر بخش صنعت نماینده‌ای در این مراسم حضور دارد. با کمی تحقیق و پرس‌وجو متوجه شدیم مسؤولان جدید وزارت صنایع شرکت‌های منتخب را از میان تشکل‌های صنعتی ثبت شده در وزارتخانه و با کمک خود ایشان انتخاب می‌کند. سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور به‌عنوان یک نهاد و سازمان متشکل از شرکت‌های تولیدکننده صنعت فاوا تاکنون خود را به وزارت صنایع و معادن معرفی نکرده است و نتیجه آن شد که در روز صنعت نماینده‌ای در این بخش وجود نداشت و یا به عبارتی دیگر از نظر وزارت صنایع، این صنف کار خود را به‌عنوان یک صنعت قبول ندارد.!!!
تولید در تعاریف تئوریک و سنتی، ایجاد و خلق محصول با استفاده از مواد اولیه است و هر بار برای تولید محصول بعدی نیازمند مواد اولیه می‌شود. از سوی دیگر، خدمت در قالب ارایه سرویس فکری یا فیزیکی مانند آموزش، مشاوره، طراحی و . . . مطرح است. به عقیده نگارنده در عصر حاضر و با ظهور صنایع دانش‌محور، دیگر مرزبندی بین ارایه خدمات یا صنعت بسیار مشکل و گاهی غیرممکن شده است. و لیکن موضوع مورد نظر اطلاق صنعت یا خدمت به نرم‌افزار با توجه به مجموعه قوانین و مقررات کشور است. این تفاوت در سیستم بانکی و قبل از یکسان شدن نرخ بهره بسیار مشهود بود. در آن سیستم نرخ کارمزد تسهیلات بانکی با تفاوت بسیار زیادی بین بخش صنعت و خدمات محاسبه و بانک‌ها نیز به بهانه اینکه نرم‌افزار در زمره امور خدماتی است از ارایه تسهیلات ویژه بخش صنعت با نرخ صعود پایین‌تر به تولیدکنندگان نرم‌افزار خودداری می‌کردند. همین امر در مورد معافیت‌های مالیاتی نیز صادق بود و شرکت‌های نرم‌افزاری مشمول معافیت واحدهای تولیدی نمی‌شدند. هرچند وزارت صنایع و معادن با صدور پروانه تولید نرم‌افزار در مرحله اول و پروانه تولید فناوری اطلاعات (گرایش نرم‌افزار) در مرحله بعد، سعی در رفع این مشکل دارد.
مقصود نویسنده نه‌فقط بیان این تفاوت بلکه حفظ منافع اعضای صنف در چارچوب قانون و استفاده از هرگونه ابزار قانونی در این راستاست.
با توجه به مزایایی که قانون برای بخش صنعت در نظر گرفته است، نرم‌افزار نیز با توجه به تمام معیارهای روز جهان جزئی از صنعت و حتی در رده صنایع کاربردی مطرح است. (به‌عنوان مثال یادآور می‌شود که درحال حاضر توریسم در ایران نیز صنعت محسوب می‌شود) حال سؤالی که مطرح است اینست که چرا نباید این صنعت هم‌چون سایر صنایع از مزایای قانونی بهره‌مند شود؟ و چرا مسؤولان صنف نباید خود را به‌عنوان یک صنف صنعتی معرفی و مطرح کنند؟
این اصلی‌ترین وظیفه یک نهاد صنفی است که با شناخت کامل و دقیق مجموعه مقررات و قوانین هرگونه اقدامی را که منافع اعضای صنف را تامین می‌کند، انجام دهد و در این راستا شرکت‌های عضو صنف را از مزایا و منافع آن بهره‌مند کند.
فراموش نکنیم دلیل اصلی تشکیل و وظیفه مهم سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور حمایت از پدید‌آورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای است و امیدواریم مسؤولان محترم این سازمان هم‌چون گذشته، در احقاق حقوق شرکت‌های نرم‌افزاری عضو سازمان کوشا باشند.
- ۸۵/۰۷/۱۰