نظام جامع ICT همچنان در انتظار تدوین
بحث تدوین نظام جامع فن‌آوری اطلاعات کشور چندی پیش در کشور آغاز شده و با وجودی که زمان انتهای تدوین آن در اخبار مختلف شهریورماه امسال عنوان شده بود، اما همچنان در حال پیگیری است! علت تاخیر، ضرورت‌ها و چگونگی تدوین این نظام، موضوعی بود که خبرنگار سرویس فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) آن را در گفتوگو با کارشناسان و استادان مرتبط به چالش کشیده است.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف معتقد است: مشکل ما نظام جامع ICT و تدوین آن نیست، زیرا معمولا هر زمانی که نمی‌توانیم یک مساله را حل کنیم، به فقدان نظام جامع آن موضوع متوسل می‌شویم که این کار صحیحی نیست.
رسول جلیلی با اشاره به بحث تدوین نظام جامع ICT کشور و با تاکید بر این که قطعا در هر حوزه وجود نظام جامع لازم است، گفت: برای هر کاری در ابتدا باید برنامه‌ای تدوین شود و راه‌انداختن ناگهانی مساله‌ی فقدان نظام جامع ICT، برنامه‌ی ملی IT و برنامه‌ی توسعه‌ی کاربری IT فرار از صورت مساله است.
او با تاکید بر این که متاسفانه در کشورمان توسعه‌ی ICT را بعضا به تدوین نظام جامع موکول کردیم، گفت: تصور می‌کنیم چه موردی در نظام جامع ICT وجود دارد که در برنامههای راهبردی تهیه شده در 10 سال گذشته وجود ندارد، مگر می‌شود مستقل از رویکرد فنی دنیا، IT را توسعه داد؟ این رویکرد همان رویکردی است که در برنامههای گذشته موج می‌زده است.
این مدرس دانشگاه تاکید کرد: در استقرار خدمات IT در جامعه، دولت باید حاکمیتی برخورد کند و کاری کند تا بخش خصوصی این توسعه را انجام دهد؛ بی‌مهری فعلی دولت به بخش خصوصی IT در آغاز مجدد پروژه‌های توسعه‌ی IT و واگذاری آن‌ها به بخش خصوصی، این منبع گران قیمت را به ورطه‌ی ورشکستگی نزدیک کرده و این یک نگرانی و تهدید بزرگ برای توسعه‌ی IT کشور محسوب می‌شود.
صمد مومن بالله - معاون وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات - در گفتوگو با خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران، در ارزیابی خود از وضعیت توسعه و به کارگیری فن‌آوری اطلاعات در کشور با بیان این که سند توسعه‌ی بخش ICT کشور در برنامه‌ی چهارم توسعه، تهیه شده و مورد تایید سازمان مدیریت قرار گرفته است، با ذکر نمونه تدوین تهیه‌ی طرح جامع در رابطه با مخابرات کشور را دچار تعویق دانست و اظهار کرد: این طرح باید تا پایان سال گذشته به مجلس ارایه می‌شد، اما احساس می‌کنیم با توجه به تغییر دولت و جدید بودن مسوولان در وزارتخانه این امر به تعویق افتاده است.
او افزود: مسوولان در دولت جدید، اقداماتی بر روی طرح جامع مخابرات کشور انجام داده‌اند، اما با تغییر مدیریت این بحث مورد بازنگری قرار گرفته و امیدواریم تا پایان سال شکل جدی به خود بگیرد.
به‌گفته‌ی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس وقتی افراد در سیستم اطلاعاتی کشور قابل شناسایی نیستند و هویت ندارند، وجود نظام جامع هیچ فایده ندارد، پس باید ابتدا شهر از مزایای الکترونیکی برای استفاده‌ی بهتر در امورات خود بهره ببرد و درنهایت به تدوین نظام جامع پرداخته شود؛ با وجود این اطلاعات اولیه است که شاهد عملیاتی شدن نظام جامع از همان ابتدای تدوین خواهیم بود.
محمدمهدی سپهری اظهار کرد: ایجاد حداقل‌های کاربرد IT در جامعه و برای مردم پایه‌های مستحکمی برای تدوین نظام جامع خواهد بود؛ به گونه‌ای که بسترهای حضور IT در جامعه فراهم آید و با کمک این نظام جامع تمامی بسترها به هم متصل و با هم هماهنگ شوند؛ چراکه نبود این زیرساخت‌ها نظام جامع را در سطح یک طرح مکتوب نگه می‌دارد.
سیدعلی فیروزآبادی - کارشناس فن‌آوری اطلاعات - با بیان این که نظام جامع ICT کشور باید ترکیبی از قوانین، مقرارت و راه‌کارهای توسعه‌ی کشور باشد، گفت: تاکنون در راستای تدوین سندهایی در مرکز تحقیقات مخابرات ایران از جمله سند توسعه‌ی ICT در برنامههای پنج ساله، سند توسعه‌ی ICT در بخش دولتی و خصوصی و تنظیم بازار ICT صدها میلیون تومان خرج شد، اما نظام جامع IT کشور باید شامل تمامی محورهای این سندها باشد و در راه توسعه‌ی IT در کشور گام بردارد.
وی با مهم دانستن نقش دستگاه‌ها و سازمان‌ها در این زمینه اظهار کرد: مشخص شدن نقش تمامی دستگاه‌ها در زمینه‌ی ICT به دلیل وجود فصل مشترک بین آن‌ها از اهمیت بالایی برخودار است که تاکنون در این باره شفاف‌سازی نشده است و این ناهماهنگی باعث انجام پروژه‌های بی‌اولویت با صرف هزینه‌های گزاف می‌شود.
اما یک استاد دانشگاه در این باره به خبرنگار ایسنا گفت: انتظار می‌رود نظام جامع ICT کشور تکرار بیانیه‌های مطرح شده در اجلاس جامعه‌ی اطلاعاتی و صرفا الگوبرداری ساده و بازنویسی مطالب معمول دنیا نباشد؛ متاسفانه اشکالاتی در روندهای تصمیم‌گیری وجود دارد که با وجود تجربه‌های مکرر، تصمیم‌گیری‌ها خوب و موفق درنمی‌آیند.
علی اکبرصفوی ادامه داد: طرح اهداف پراکنده و بزرگ کار سختی نیست؛ چراکه طرح‌های مشابه از کشورهای مختلف بر روی اینترنت وجود دارد، اما برای این که طرح نظام ICT با واقعیت‌ها و نیازهای کشور وفق یابد، بافت تیم و گروهی که تدوین نظام را برعهده دارند، مهم است که دراین زمینه، به تیم تدوینگر نظام ICT ایرادهایی وارد است. این تیم در سیاست‌گذاری‌ها، موفقیت و شکست تکفا حضور داشتند اولین نکته سامان‌دهی ساختار فکری این مجموعه است.
نماینده‌ی فن‌آوری اطلاعات در سازمان انرژی اتمی در این‌باره می‌گوید: سیستمی که در نظام جامع ICT کشور در نظر گرفته می‌شود، باید یکپارچه بوده و هماهنگی تمام دستگاه‌ها نیز در آن دیده شود.
امیرحسین قریشی معتقد است: در تدوین نظام جامع ICT نباید به صورت سلیقه‌یی عمل کرد، بلکه باید از نظرات تمام کارشناسان و نمایندگان دستگاه‌ها برای تهیه و تدوین آن استفاده کرد.
به گفته‌ی وی، هدف اصلی این نظام این است که یک دستورالعملی به دستگاه‌ها ابلاغ کند تا دستگاه‌ها به صورت یکپارچه عمل کنند و نمایندگان ویژه‌ی دستگاه‌ها نیز در آن حضور داشته باشند، همه‌ی این عوامل مشروط به این است که برای این کار بین دستگاه‌ها تفویضی قائل نشوند و با توجه به اهمیت موضوع در بین دستگاه‌ها تنظیم شود.
یکی دیگر از کارشناسان فن‌آوری اطلاعات معتقد است: بحث زیرساخت‌های توسعه‌ی فن‌آوری اطلاعات در کشور به عنوان یکی از استانداردهای پایه و مهم محسوب می‌شود که باید در تدوین نظام ICT به آن توجه شود.
به گفته‌ی احمد غلامزاده تدوین نظام جامع فن‌آوری اطلاعات باید با همکاری دولت، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی انجام شود، همه‌ی کسانی که به نوعی در تدوین آن فعالیت می‌کنند باید در اجرای آن نیز دخالت داشته باشند و به تعبیری اجرای این نظام جامع باید با همکاری بخش‌های دولتی و خصوصی انجام شود.
او در ادامه با اشاره به تاخیرهای ایجاد شده در تدوین نظام ICT کشور گفت: در کشور ما در حوزه‌ی IT باید اقدامات زیادی انجام می‌شد که متاسفانه صورت نپذیرفته است؛ در تدوین این نظام نیز تاخیر زیادی صورت گرفت و شاید یکی از دلایل آن این باشد که هنوز الزامات این موضوع را به درستی درک نکردیم.
یک کارشناس فن‌آوری اطلاعات می‌گوید: تدوین نظام جامع ICT کشور یک اقدام علمی، پژوهشی محسوب می‌شود و انجام آن باید با توجه به این مساله، برون‌سپاری شود.
خسرو سلجوقی تصریح کرد: تدوین این نظام، باید از طریق نظام پژوهشی که می‌تواند گروه، شرکت و یا یک سازمان باشد، انجام شود و البته نهاد یا سازمان انجام دهنده‌ی این نظام چندان مهم نیست،بلکه مهم‌ترین موضوع اجرا و تدوین مناسب آن است.
به اعتقاد وی برای طراحی نظام‌ها و از جمله تدوین نظام جامع ICT باید به نحوی خود دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی IT در تعامل باشند و چارچوب این کار را مشخص کنند تا همه‌ی دستگاه‌ها نیز قوانین خود را برگرفته از این نظام طراحی و تدوین کنند.
- ۸۵/۰۷/۲۴