نه من رییس اینترنت هستم نه کسی دیگر
ITanalyze.ir - پل تومی (Paul Twomy) رییس و مدیرعامل استرالیایی الاصل موسسه آیکان (ICANN) شاید تا چند ماه قبل تصور نمی کرد موضوع راهبری اینترنت که طی دو سال گذشته وقت و انرژی زیادی را از مجموعه تحت مدیریت او گرفته، در دور نهایی اجلاس جامعه اطلاعاتی به سرانجام برسد. درست روز نخست اجلاس، زمانی که او وارد سالن الکرام شد، رسانه های جهان از توافق بین المللی بر سر باقی ماندن راهبری اینترنت در دست دولت ایالات متحده سخن می گفتند.
مذاکرات فشرده ای که در زمینه راهبری اینترنت از سه روز قبل از اجلاس در تونس آغاز شده بود سرانجام در آخرین فرصت باقی مانده به یک توافق جمعی منتهی شد، توافقی که در عین تاکید بر باقی ماندن راهبری اینترنت در دست آیکان و تحت اختیار ایالات متحده بر ادامه مسیر بحث درباره راهبری اینترنت از طریق سازمان ملل نیز تاکید می کرد.
آیکان طی دو سال گذشته و خصوصا یک سال قبل، پس از تشکیل کارگروه راهبری اینترنت(WGIG) برنامه های متعددی را ترتیب داد تا همگان را توجیه کند آیکان موسسه ای آمریکایی نیست و یا حداقل می تواند به بخشی از نیازهای جامعه بین المللی نیز جامه عمل بپوشاند. با وجود آنکه این روزها " تومی "در اجلاس WSIS فشرده ترین برنامه کاری خود را پشت سر می گذراند دعوت برای مصاحبه با ما را پذیرفت. شاید روند مذاکرات او را مجبور کرد در نخستین مصاحبه خود بعد از مشخص شدن نتایج بحث های مربوط به راهبری اینترنت برای اولین بار به سوالات روزنامه نگاران ایرانی پاسخ دهد .هر چند در هنگام معرفی، تعجب خود را نیز از دنبال کردن بحث های مربوط به حاکمیت اینترنتی در رسانه های ایرانی پنهان نکرد.
ایمان بیک ، علی شمیرانی، شهرام شریف
آقای تومی چه خبر؟
( با خنده) هیچ ، همه چیز مرتب و خوب است .
بر اساس آنچه که برخی رسانه ها مدعی شده اند ایالات متحده در مبارزه بر سر راهبری اینترنت، بحثی که از چند سال قبل شروع شد و در جریان مباحثات اجلاس WSIS شدت گرفت ، به پیروزی رسیده است آیا شما هم به این پیروزی معتقد هستید؟
به نظر من اجلاس برای اینترنت و جامعه چهانی به نتایج خوبی رسیده است. مباحثات پیچیده و فشرده ای صورت گرفت اما موضوع اصلا مبارزه ای برای تعیین دستورالعمل یا ایجاد نهادی برای راهبری اینترنت نبود ما فقط می خواستیم این موضوع به بحث گذاشته شود و ایده های متفاوت در آن مطرح گردد. چنین وضعیتی عملا اتفاق افتاد و البته بر خلاف هراس اولیه هم اکنون هیچ تغییری در ماهیت راهبری فعلی اینترنت ایجاد نشده است.
به نظر می رسد موضوع تغییر شکل مدیریت آیکان به مهم ترین بحث راهبری اینترنت در WSIS تبدیل شد و این نهاد همواره در این دو سال زیر این فشار قرار داشته ، آیا نتایج به دست آمده از مذاکرات تاثیری در وظایف و روش کار آیکان در آینده خواهد گذاشت؟
آیکان یک موسسه چند ملیتی است که جوامع مدنی و دولت ها در آن نقش داشته و گروههای مختلفی هم در آن ذی نفع هستند.آیکان دارای ساختاری پایین به بالاست که شامل گروه ها و زیرشاخه های فنی و علمی متعددی است. در مباحثات WSIS که بعدا از طریق کارگروه راهبری اینترنت (WGIG) نیز دنبال شد موضوع تغییر راهبری مطرح شد ، البته نتایج حاصل از مذاکرات به تغییرات آیکان منجر شده و یا می شود ولی ما تحت فشار قرار نداشتیم چون همواره خودمان به دنبال تغییر بوده ایم.
به نظر می رسد که آیکان هم سعی کرد در این مدت و همزمان با افزایش فشارها تعابیری را که وابستگی این نهاد به یک دولت را تقویت می کرد کمرنگ کند و نقش بین المللی این نهاد را تقویت کند؟
بحث تغییر همواره در آیکان مطرح بوده و هم اکنون هم بحث تغییر در اجلاس مطرح است و ماهم همواره موافق ایجاد تغییر هستیم اما نکته ای که در اینجا مطرح است این است که در WSIS هیچ کس نمی گوید قرار است برای اینترنت قوانینی وضع شود و این بخش اصلی موضوع است. واقعیت است که ماهیت اینترنت با هیچ تکنولوژی دیگری قابل مقایسه نیست و این بحث بسیار روی اقتصاد اطلاعات موثر است به همین دلیل نمی توان اینترنت را بی نیاز از تغییر دانست به طوری که ما هر دو سال مجبور هستیم در ساختار خود آیکان بازنگری کنیم و فکر نمی کنم بتوان سازمانی را سراغ گرفت که به این میزان در معرض تحول باشد.
با توجه به توافقاتی که در نشست مقدماتی پیش از اجلاس حاصل شد تصور می کنید که خواسته های کشورهای مختلف در زمینه راهبری اینترنت تامین شده است؟
اجلاس wsis نشان داد که دولت ها در زمینه راهبری اینترنت نگرانی های خود را دارند و خواستار مشارکت در این بحث هستند اما باید توجه کرد که هدف از این نشست ها فقط ارایه دیدگاه ها و مشخص شدن مسیر آینده جهان بود طبیعی است که نمی توان گفت تمامی دغدغه های کشورهای جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه پاسخ داده شده است. اما مهم این است که ما بین مسایل فنی و سطح کاربری تفاوت قایل شویم.
ایران و برخی کشورهای دیگر طی جلسات مقدماتی و نشست های کارگروه های تخصصی در زمینه راهبری اینترنت همواره نظرات متفاوتی را با عقاید آمریکا و تعدادی از کشورهای توسعه یافته داشته است. از یک طرف کشورهای چون ایران متعقد به راهبری جامع تر و همه جانبه تر اینترنت هستند ولی آمریکا و کشورهای پشتبیان آن از ساختار راهبری فعلی اینترنت حمایت می کنند، به نظر شما عقاید و نظریات ایران تا چه حد منطقی است؟
ما در ژنو مذاکرات خوبی با مقامات ایرانی داشتیم و نظرات آنها را نیز دریافت کرده ایم. ما نگرانی ها و خواست های ایران و دیگر کشورهای همراه را درک می کنیم. آنها ایده های خوبی دارند ولی مهم است که بین مسایل فنی و لایه کاربردی اینترنت که محتوا و مدیریت آن را شامل می شود تفاوت قایل شویم. این لایه کاربردی (Application layer) جایی است که مدیریت آن می تواند در دست دولت ها باشد زیرا مستقیما با ارتباط مردم با مردم یا مردم با دولت سروکار دارد اما کاری که ما می کنیم در لایه فنی اینترنت صورت می گیرد در واقع ما وظیفه داریم اینترنت را سرپا نگاه داریم.
طرفداران وضعیت فعلی حاکم بر اینترنت اعتقاد دارند که دولت ها نباید حاکم بر شبکه ای بشوند که نقش فراگیری در زندگی همه اقشار و گروههای یک جامعه دارد در صورتی که هم اکنون آیکان به عنوان یکی از مراکز اصلی راهبری اینترنت رابطه مستقیمی با دولت آمریکا دارد ، آیا نمی توان برای آیکان و نهادهایی از این دست نقش و مشارکت بین المللی را پررنگ تر کرد؟
اینترنت مثل پدیده های دیگر تکنولوژی نیست شدیدا وارد فعالیت های تجاری شده و قانومند است. امروزه صدها هزار نفر اینترنت را اداره می کنند، رییس اش نه من هستم و نه کس دیگر. با این وجود هیات مدیره آیکان آماده مذاکره با دولت هاست و درهای آن به روی همه باز است . در خصوص رابطه آیکان و دولت آمریکا نیز باید بگویم این یک مساله تاریخی است که به زمان تولد اینترنت و ایجاد شبکه آرپانت برمی گردد.
به این ترتیب شما قصد دارید نقش GAC ( کمیته مشورتی دولتی آیکان) را تقویت کنید؟
بله GAC هم اکنون نیز با داشتن 30 عضو فعال از کشورهای مختلف جهان که ایران هم یکی از آنهاست عملا به عنوان یک بازوی آیکان محسوب می شود و نقش فعالی هم دارد. هفته آینده در ونکوور کانادا و در جریان کنفرانس آیکان قرار است روی این موضوع بحث کنیم.
وینت سرف رییس هیات مدیره آیکان در نامه ای که چند روز قبل از اجلاس wsis به محمد شریل ترمیزی مدیر GAC نوشته رسما به وی اعلام کرده که خود را برای مذاکره بر سر افزایش اختیارات GAC آماده کند آیا می توانید به طور مشخص بگویید که افزایش اختیارات در چه قالب و با چه سازوکاری صورت می گیرد؟
در حال حاضر من نمی توانم چیزی در این زمینه اعلام کنم چون هنوز چیزی مشخص نیست و من هم صرفا مجری سیاست های تعیین شده از سوی هیات مدیره خواهم بود باید تا هفته بعد منتظر بمانیم و ببینیم چه تصمیماتی اتخاذ می شود البته من هم در همین زمینه نامه ای به اقای ترمیزی نوشتم و درمورد مذاکرات هفته آینده نکاتی را مطرح کردم.
(مدیر برنامه های آقای تومی قرار بود این نامه را در اختیار ما قرار دهد که تا لحظه تنظیم مصاحبه این نامه دریافت نشد)
ظاهرا ادامه بحث راهبری اینترنت به تشکیل یک مجمع ( فوروم ) متشکل از نمایندگان کشورهای مختلف موکول شده نقش این فوروم را که قرار است توسط سازمان ملل برگزار شود، چگونه ارزیابی می کنید؟
ابتدا بگویم که خود آقای کوفی عنان دبیرکل سازمان ملل هم در سخنرانی افتتاحیه اجلاس و هم در جلسه ای که امروز( چهارشنبه 16 نوامبر) با خود من داشت بر این مساله به صورت شفاف تاکید کرد که سازمان ملل هیچ برنامه ای برای کنترل اینترنت ندارد. در مورد فوروم هم ضمن این که تشکیل آن را بسیار مفید ارزیابی می کنم اعتقاد دارم که قرار نیست این مجمع قانون تصویب کند. طبیعی است که این فورم به ویژه در زمینه اقتصاد اطلاعات می تواند بسیار مفید باشد. ما هم اعتقاد داریم که نوآوری های اینترنت تنها مربوط به آمریکا نیست و همه دنیا در این زمینه نقش دارند بنابراین این فوروم جایی است که عقاید و ایده ها مطرح شود و زمینه ای فراهم گردد تا ایده ها را پیاده سازی کنیم.
در مورد این مجمع می توان به یک سابقه تاریخی هم اشاره کرد. در واقع از اواخر دهه 90 میلادی مسایل توسعه ای حول محور اینترنت شکل گرفتو دنبال شد. از جمله OECD در این باره بسیار بحث کرده اما در OECD هم هرگز بحث قانونگذاری مطرح نبوده است. ما هنوز کاملا نمی دانیم دولت ها از این مجمع چه انتظاری دارند و باید ببینیم آقای عنان چگونه مساله فوروم را به سرانجام می رساند.
رسانه ها از پیروزی آمریکا در مذاکرات مربوط به راهبری اینترنت سخن می گویند آیا به نظر شما هم نتیجه این مذاکرات شکست موافقان نظر راهبری بین المللی اینترنت بوده است؟
در این بحث همه برنده هستند و اصلا بازنده ای وجود ندارد . از زمان شکل گیری اینترنت سالها می گذارد و ما می خواهیم همه چیز به ثبات برسد چون میلیون ها کسب و کار روی اینترنت قرار می گیرد و کلا مسایلی که مطرح می شود درباره دستورالعمل ها نیست و بلکه به تولید ایده ها فکر می کند. ما موافق این هستیم که محلی برای ادامه بحث ها همیشه وجود داشته باشد تا بتواند به این موضوعات بپردازد، وضعیت فعلی تفاوتی نسبت به گذشته ندارد ، همه می توانند به کار خود ادامه بدهند و مشکلی هم به وجود نیامده است . البته خیلی از دولت هایی که اینجا حضور دارند روی بحث های محتوایی نظر دارند در حالی که ما نمی توانیم یک نسخه واحد برای همه مردم بپیچیم چون هر کشور قواعد خود را داشته و می تواند آنها را پیاده کند ، این ربطی به همه دنیا ندارد .
به این ترتیب ادامه راهبری اینترنت توسط ایالات متحده و یا سازمان های فعلی حاکم بر اینترنت که با این کشور در ارتباط هستند تهدیدی برای کشورهای مخالف محسوب نمی شود؟
خواهش می کنم بحث راهبری اینترنت را سیاسی نکنید. مقصود از راهبری اینترنت قراهم کردن محلی برای همکاری ها و طرح دغدغه های بین المللی است. اما نکته مهمی که این جا وجود دارد و معمولا نادیده گرفته می شود معنا و ماهیت کلمه Governance است. این کلمه در زبان انگلیسی معنی مشخصی دارد و درزبان فرانسه هم دارای معادل دقیق است اما ترجمه آن به هیچ زبان دیگری روح معنایی آن را منتقل نمی کند تا جایی که بسیاری آن را با دولت و حاکمیت (government) اشتباه می گیرند در صورتی که معنی این کلمه به نوعی اداره خوب، شفافیت، گفت و گو و همکاری است. تعابیر غلط از این کلمه باعث ایجاد هراس در دولت ها و ملتها شده و فکر می کنند این حق انحصاری در دست آمریکاست و منافع شان از این طریق تهدید می شود.
موضوعی که برخی نگرانی ها را برای برخی کشورها از جمله ایران ایجاد کرده این است که حاکمیت یک جانبه اینترنت توسط دولتی مثل ایالات متحده می تواند در مواقعی که روابط سیاسی آن کشور با ایالات متحده تیره است روی خدمات دهی شرکت ها تاثیر بگذارد وحتی از این حق حاکمیت به عنوان یک ابزار فشار استفاده کند .
ما نگرانی های مردم و دولت ها را درک می کنیم. اما این مساله ما نیست وظیفه ما فقط سرپا نگاه داشتن اینترنت در دنیا است روابط دولت ها را خود دولت ها تنظیم می کنند.
اما در برخی مواقع مثل تحریم های اقتصادی همین از این حربه استفاده سیاسی می شود. مثلا هم اکنون سرورهای آمریکایی سرویس دهی به سایت های ایرانی را بدون دلیل قطع و این سایت ها را از روی سرور اخراج می کنند و یا شرکت های ثبت کننده دامنه های اینترنتی دامنه های ایرانی را ثبت نمی کنند و یا آنها را بدون پرداخت هزینه از دیتابیس خود حذف می کنند در اینجا کاربران ایرانی از این تضییع و محدودیت تکنولوژیک بیشترین ضربه را دریافت می کنند.
واقعیت این است که این سوال به حیطه مسئولیت من ارتباطی ندارد و به حیطه دولت ایالات متحده و شرکت های آمریکایی و سیاست دولت در این زمینه باز می گردد.
اما همانگونه که گفتید قوانین آیکان در مورد دامنه های اینترنتی را دولت آمریکا نمی نویسد، آیا در این قوانین یک ثبت کننده دامین (Registrar) حق خارج کردن یک دامنه از روی سرور خود و یا نفروختن آن را به مشتریان دارد؟
باز هم می گویم ما به عنوان آیکان نمی توانیم در حیطه مسئولیت دولت ها وارد شویم اما امروز جهان تکنولوژی جهان بزرگی است و شما می توانید ازامکانات تکنولوژی دیگر کشورها استفاده کنید مثلا در مورد هاستینگ اگر کاربران ایرانی با چنین مشکلی روبه رو هستند می توانند از هاستینگ های هندی و یا دیگر کشورها استفاده کنند.
به عنوان سوال آخر به موضوع IPv6 و مساله محدودیت منابع اینترنتی از جمله نام های دامنه بپردازیم به نظر شما اگر کشوری بخواهد روی IPv4 بماند با تهدیدی مواجه نمی شود؟
حرکت از نسخه 4 به نسخه 6 پروتکل اینترنت کار ساده ای نیست و به صورت مرحله به مرحله انجام می شود طبیعی است که برخی سریع تر و برخی آرام تر این تکنولوژی را پیاده سازی خواهند کرد بنابراین این که کشوری از نسخه 4 استفاده کند یا نکند به نظر من نکته منفی نیست مساله اینجاست که استفاده از IPv6 به دلیل محدودیت منابع اینترنتی در آینده گریز ناپذیر خواهد بود.
- ۸۴/۰۸/۲۶
