ITanalyze

دانیال رمضانی - سال گذشته و در آخرین شماره هفته‌نامه به معرفی هفت چهره و نهاد خبرساز در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات پرداختیم. اکنون در شماره پایانی هفته‌نامه در سال 95 نیز سری به اخبار این حوزه زدیم تا ببینیم چه تغییراتی در این خصوص رخ داده است.

نکته جالب توجه آنکه چهره‌ها و نهادهای خبرساز حوزه فاوا به نسبت سال قبل تغییری نکرد و همان هفت مورد سال قبل در سال جاری نیز با یک جابه‌جایی کوچک میان رتبه پنجم و ششم بار دیگر تکرار شدند.

این موضوع از سویی طبیعی و از سویی نیز چندان طبیعی به‌نظر نمی‌رسد. طبیعی از آن سو که برخی نهادها و چهره‌ها به‌واسطه ماموریت‌ها و جایگاهی که دارند در معرض بیشترین اخبار، اطلاعات و پرسش‌ها قرار دارند و غیرطبیعی از آن سو که با وجود برخی نهادها و شرکت‌های هم‌تراز، برخی از آنها ترجیح می‌دهند به سبک و سیاق اداری صرفا سر کار خود حاضر شوند و شب‌ها نیز راهی منزل شوند.

با این مقدمه اما مروری کوتاه به خبرسازهای فاوا در سال 95 داریم.

وزارت ارتباطات + محمود واعظی

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و به فاصله اندکی محمود واعظی، سکاندار این وزارتخانه همچون سال گذشته بیشتر حجم اخبار و اطلاعات در رسانه‌های حوزه ICT را به خود اختصاص دادند. وزارت ارتباطات به‌واسطه ماموریت‌هایی که دارد، از ماهواره‌ها و قیمت اینترنت و اپراتورهای موبایل گرفته تا ماموریت‌های جدیدی همچون تولید محتوای الکترونیکی، ساماندهی کسب‌وکارهای اینترنتی در صدر توجه، انتقاد و پرسش‌گری رسانه‌ها قرار گرفت.

محمود واعظی هم علاوه بر مسوولیتی که در وزارت ارتباطات دارد، در کنار این نهاد بیشترین حجم تکرار در اخبار رسانه‌ها را به خود اختصاص داد. اگرچه این اخبار شامل مصاحبه‌های اختصاصی نمی‌شود؛ چراکه وی بیشتر در تلویزیون و رسانه‌های وابسته به دولت و همسو با دولت مصاحبه اختصاصی دارد و در سایر موارد از مجموع تمام معاونان این وزارتخانه بیشتر در اخبار حضور داشت. حضور در سفرها، سخنرانی‌ها و همایش‌های مختلف نیز که به‌نوعی رکوردی غیرقابل تکرار از سوی تمام وزرای ارتباطات سابق و آینده محسوب می‌شود، نیز واعظی را در کانون اخبار قرار داد.

البته فعالیت‌های وزیر ارتباطات محدود به حوزه ICT نیست و از برجام گرفته تا حزب اعتدال و توسعه و افتتاح پروژه‌های عمرانی و کشاورزی و دیدار با مقامات کشورهای خارجی نیز در صحنه حضور دارد.

سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی

سازمان رگولاتوری وابسته به وزارت ارتباطات نیز همچون سال گذشته جایگاه دومی در فهرست خبرسازها را حفظ کرد و سالی پرخبر را پشت سر گذاشت. مرور تیتروار برخی از فعالیت‌های این نهاد نیز نشان از تنوع و ماموریت‌های مهم سازمان رگولاتوری دارد.

در سالی که گذشت، موضوعاتی همچون نرخ‌های جدید اینترنت، تفکیک ترافیک اینترنت داخلی از خارجی، طرح ترابردپذیری، اپراتورهای مجازی، شرکت‌های اینترنتی، معضل پیامک‌های انبوه، ساماندهی سیم‌کارت‌های بی‌هویت، دارندگان پروانه VOD، طرح رجیستری، ساماندهی فرکانس‌های کشور، اعتراضات به نحوه ارایه خدمات اینترنتی به کاربران و تنظیم رابطه شرکت‌های اینترنتی و مخابرات، از جمله برخی محورهای خبرساز بودند که البته برخی از آنها همچنان پرونده‌های باز محسوب می‌شوند که به سال آینده موکول می‌شوند.

شورای‌عالی فضای مجازی

شورای‌عالی فضای مجازی امسال اگرچه جلسات منظم‌تر و بیشتری نسبت به سال قبل داشت، خبری از حاشیه‌های سال‌های قبل نبود، اما خروجی و طرح خاصی که بتوان آثار آن را مورد نقد و بررسی قرار داد در دست نیست. این شورا نیز در سالی که گذشت، در خصوص نحوه فعالیت پیام‌رسان‌های موبایلی، ساماندهی کانال‌های تلگرامی، پیوست فرهنگی، ساماندهی کسب‌وکارهای اینترنتی، شبکه ملی اطلاعات، فیلترینگ هوشمند، تدوین مرامنامه اخلاقی فضای مجازی و ماجرای احتمال حملات سایبری به برخی نهادها اقدامات و تحرکاتی داشت که نتایج آن پیش روست و جای تحلیل زیادی ندارد.

شبکه‌های اجتماعی + تلگرام

شبکه‌های اجتماعی و تلگرام نیز با حفظ جایگاه چهارمی خود در قیاس با سال قبل، همچنان مورد توجه فعالان و کاربران ایرانی قرار دارد. بحث ایجاد شبکه‌های اجتماعی داخلی، حضور یا نبود تلگرام در ایران، ساماندهی کانال‌ها و صفحات پربیننده کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی، افزایش جرایم مجازی در بستر شبکه‌های اجتماعی، کارکردهای این شبکه‌ها در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری، میزان و علت حضور ایرانی‌ها در این شبکه‌ها و البته اخبار پیرامون شبکه‌ها و پیام‌رسان‌های خارجی همچنان در کانون توجه رسانه‌های این حوزه قرار داشت.

پلیس فضای تبادل اطلاعات

پلیس فتا امسال با یک پله ارتقا توانست از شرکت مخابرات ایران و همراه ‌اول که مشترکان جایگاه پنجم در سال گذشته را داشتند، پنجمین خبرساز حوزه فاوا در سال 95 شود.

پلیس فتا در کنار اخبار مرسوم هشدارها و دستگیری‌ها و سایر ماموریت‌های روزمره، امسال تا حدودی فعال‌تر و گاه افشاگر وارد فضای رسانه‌ای شد.

موضوع بی‌توجهی بانک‌ها به ارایه درگاه پرداخت به خلافکاران در فضای مجازی، موضوع وجود 10 میلیون سیم‌کارت بی‌هویت، موضوع افزایش 66 درصد جرایم سایبری، کمبود قوانین برای برخورد با متخلفان و خرید و فروش‌های غیرقانونی در فضای مجازی در سال 95، از جمله موضوعات داغی بود که برای نخستین بار از سوی پلیس فتا رسانه‌ای شد.

و در نهایت اینکه روند تولید روزانه اخبار دستگیری‌های پلیس فتا در نقاط مختلف کشور نیز همچون سال‌های گذشته با قوت تداوم داشت.

مخابرات + همراه ‌اول

همان‌طور که ذکر شد، شرکت مخابرات ایران و زیرمجموعه‌هایش به اضافه شرکت ارتباطات سیار (همراه ‌اول) امسال با یک پله تنزل جای خود را به پلیس فتا داده و در جایگاه ششم فهرست هفت خبرساز حوزه فاوا در سال 95 قرار گرفتند.

تحلیل علت این تنزل کار چندان سختی نیست. اگرچه همراه ‌اول در سالی که رو به‌پایان است همان روند اطلاع‌رسانی و سیاست پاسخگویی به مشترکانش را در دستور کار داشته و تا حدودی بیشتر از سال قبل خبرساز بود، اما شرکت مخابرات سال نسبتا آرامی را پشت سر گذاشت.

در این خصوص اما سه عامل نقش داشتند. نخست آنکه وزارت ارتباطات سرانجام توانست یکی از معاونان نه‌چندان رسانه‌ای خود یعنی برات قنبری را به‌عنوان رییس هیات‌مدیره وارد شرکت مخابرات کند و به این ترتیب بخش زیادی از جدال‌ها و خبرها یکشبه فروکش کرد.

دوم نکته انتصاب رسول سراییان، مدیر عامل جدید شرکت مخابرات ایران بود؛ فردی باسابقه و آشنا به مسایل و مشکلات این شرکت و بخش ارتباطات در کشور که با اتخاذ سیاست‌های جدید، حاشیه‌ها را مدیریت کرد.

و البته از نکته سوم هم نمی‌توان به‌راحتی گذشت و آن خداحافظی داود زارعیان پس از 20 سال حضور مستمر در کسوت مدیرکلی روابط عمومی شرکت مخابرات بود. وی هم‌اکنون با ارتقای پست، معاون امور مشتریان شرکت مخابرات ایران است.

سازمان فناوری اطلاعات + شبکه ملی اطلاعات

در نهایت اینکه سازمان فناوری اطلاعات نیز همچون سال گذشته در همان رتبه هفتمین خبرساز حوزه فاوا در کنار شبکه ملی اطلاعات قرار گرفت. نام این سازمان وابسته به وزارت ارتباطات نیز در کنار طرح‌ها و پروژه‌هایی همچون شبکه ملی اطلاعات، دولت الکترونیکی، کسب‌وکارهای اینترنتی، قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، شبکه علمی، تولید محتوای الکترونیکی، سرشماری اینترنتی، نمایشگاه الکامپ و موضوع مهاجرت به IPV6 در رسانه‌ها مورد توجه بود، که پرونده برخی از این طرح‌ها همچنان باز و به سال آینده موکول شد.

سایر خبرسازها

شاید در نهایت مرور برخی دیگر از خبرساز‌های داخلی و خارجی در سال 95 خالی از لطف نباشد. در بررسی‌های انجام شده شرکت ارتباطات زیرساخت بعد از تغییر مدیرعامل این شرکت، تقریبا هر روز شاهد افتتاح‌ها، قراردادها و توافقات جدید بود که البته در ماه‌های پایانی سال، از حجم تحرکات این شرکت نیز تاحدودی کاسته شد.

از اپراتور دوم یعنی شرکت ایرانسل هم نباید غافل بود. این شرکت نیز نه صرفا به‌واسطه ارسال اخبار مرسوم و تبلیغاتی، بلکه در سال 95 و در دو مقطع، افشای اطلاعات 20 میلیون از مشترکانش و هک یکی از سامانه‌های این شرکت در صدر اخبار قرار گرفت.

فیلترینگ، قیمت اینترنت، سیم‌کارت‌های بی‌هویت، طرح رجیستری و پاساژ علاءالدین نیز از دیگر موضوعاتی بودند که در سال 95 بیشترین حجم از اخبار را به خود اختصاص دادند.

در خصوص اخبار خارجی نیز به ترتیب اپل، گوگل، فیس‌بوک و توییتر بیشترین حجم از توجه رسانه‌ها و کاربران ایرانی را به خود اختصاص دادند. (منبع:عصرارتباط)