وعده ایجاد سامانه ملی آموزشهای الکترونیکی
ویروس کرونا در کشور منجر به تحول مثبتی در عرصه آموزشهای مجازی شد تا با ماندگار شدن کلاس مجازی در پاییز، آموزشهای ترکیبی به عنوان یک مدل آموزشی در کنار آموزش حضوری در شرایط پساکرونا ماندگار شوند.
در همان ماه اولی که مدارس و دانشگاه‌ها به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور تعطیل شدند، سخنگوی وزارت بهداشت در پاسخ به همه گمانه زنی ها از زمان بازگشایی دوباره محیط های آموزشی اعلام کرد که «تاریخ های اعلامی برای بازگشایی مدارس و دانشگاه ها از نظر ما بی اعتبار است. آخرین جایی که در کشور بازگشایی می‌شود مدارس و دانشگاه ها هستند.»
امروز در پنجمین ماه ورود ویروس کرونا به کشور، ثابت شد که پیش بینی اولیه مسوولان وزارت بهداشت صحیح بوده و حتی کلاس های مجازی در پاییز هم ماندگار شدند.
*افزایش دوره‌های مجازی در دانشگاه‌ها و پردیس‌های دانشگاهی در سال‌های اخیر
اما کرونا باعث شد که تقریبا همه جمعیت دانشجویی کشور با آموزش مجازی آشنا شوند. در مدت کوتاهی شاهد راه اندازی آموزش مجازی در اغلب دانشگاه‌های کشور بودیم که کار ارزشمند و سختی بود و در شرایط عادی هرگز به این سرعت عملیاتی نمی شد و رفته رفته و با گذشت زمان، این شیوه جدید آموزش بهبود یافت و ارتقا پیدا کرد.
یعقوب محمدی رئیس دانشگاه بو علی سینای همدان درباره تجربه جدید آموزش مجازی که به طور گسترده در کشور اجرایی شد، گفت: پیش از این هم اغلب دانشگاه های مطرح و پیشرو در کشورهای پیشرفته به موضوع آموزش مجازی توجه جدی کرده بودند و بسیاری از دروس و دوره ها در این دانشگاه ها به صورت مجازی برگزار می شد که در حال حاضر هم به دلیل شیوع ویروس کرونا در جهان، این رویه گریز ناپذیر شده است.
وی گفت: به تبع توسعه آموزش مجازی در دانشگاه های جهان در کشور ما هم از چند سال پیش به موضوع آموزش مجازی توجه شده و شاهد بودیم که در سال های اخیر دوره های مجازی متعددی در دانشگاه ها و پردیس های دانشگاهی شکل گرفت.
محمدی تصریح کرد: با این حال در سال های اخیر هم اساس آموزش، بر آموزش حضوری بود و باوجود حرکت تبیین الزامات آموزش مجازی، هنوز حرکت عملیاتی جدی برای مجازی شدن بخشی از دروس یا رشته‌های آموزش ها انجام نشده بود.
رئیس دانشگاه بو علی سینای همدان گفت: در حال حاضر هم به دلیل شیوع ویروس کرونا در جهان، این رویه گریز ناپذیر شده است.کرونا باعث شد که تقریبا همه جمعیت دانشجویی کشور با آموزش مجازی آشنا شوند. در مدت کوتاهی شاهد راه اندازی آموزش مجازی در اغلب دانشگاه های کشور بودیم که کار ارزشمند و سختی بود و در شرایط عادی هرگز به این سرعت عملیاتی نمی شد.
*وقتی آموزش مجازی در دانشگاه ها فقط ۸ درصد بود
آنچه که از شواهد امر در دانشگاه پیداست، سهم کم آموزش مجازی از آموزش های دانشگاهی قبل از شیوع ویروس کرونا بود.
علی خاکی صدیق معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این باره به خبرنگار فارس، می گوید: قبل از شیوع ویروس کرونا در کشور، اساس آموزش های کشور بر آموزش حضوری استوار بود و سهم آموزش مجازی در دانشگاه ها کمتر به ۸ درصد می رسید اما دانشگاه ها به سرعت حرکت به سمت آموزش های غیرحضوری را آغاز کردند و برخی از دانشگاه ها در زمانی کمتر از یک ماه به آمار ۹۰ درصد آموزش مجازی در دروس نظری رسیدند و امروز از مرحله ارایه دروس نظری گذشته ایم و وارد مرحله ارایه دروس عملی و کارگاهی شده ایم.
وی گفت: در مجموع با وجود اشکالات و نواقصی که در این مسیر دیده می شود؛ اما معتقدیم که شرایط فعلی در آموزش مجازی در کشور یک دستاورد بزرگ است و باید برای ارتقای آن بیش از پیش تلاش کنیم.
*مزایای آموزش الکترونیکی و آموزش ترکیبی
در همه این سال‌ها مزایای آموزش الکترونیکی یا حداقل آموزش ترکیبی بر کسی پوشیده نبود؛ اما نبود اجبار و محدودیت زمانی این گذار را طولانی و حتی غیرضروری کرده بود. اما اکنون که راه دیگری جز آموزش مجازی یا آموزش ترکیبی وجود ندارد، مزیت های روش های نوین هم عیان تر شده است.
علی اکبر صفوی مسئول کارگروه تخصصی آموزشهای الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره مزیت های آموزش الکترونیکی و آموزش ترکیبی به خبرنگار فارس، گفت: پس از شیوع ویروس کرونا در کشور در مدت کوتاهی شاهد فراهم شدن سریع زیرساخت های آموزش مجازی در اغلب دانشگاه های کشور بودیم که اقدام ماندگار و ارزش آفرینی بود.
وی ادامه داد: این تغییرات مثبت، امروز و در آینده ثروت‌های بزرگی را برای جامعه دانشگاهی و کشور به ارمغان خواهد آورد و نه تنها اکنون می توانیم نتایج این اقدامات را در ادامه و متوقف نشدن حرکت آموزش عالی در کشور ببینیم، بلکه اثرات این تغییر شیوه در آینده نظام آموزش عالی کشور و تغییر سبک آموزش در کشور، بیش از پیش نمایان خواهد شد.
مسئول کارگروه تخصصی آموزشهای الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ها گفت: در نتیجه تغییر فرآیندهای مرسوم آموزشی، در مدت کوتاهی تقریبا همه جمعیت دانشجویی و اساتید کشور با آموزش مجازی آشنا شدند و مهارت های کار در این رویه ها را فراگرفتند که این مهارت آموزی همگانی و در سطح وسیع در نظام آموزش عالی اقدام ارزشمندی است.
صفوی افزود: یکی دیگر از دستاوردهای آموزش مجازی در دوران شیوع کرونا، تولید و جمع آوری حجم زیادی محتوا درسی به صورت الکترونیکی بود که به مرور این منابع علمی بیشتر از این هم افزایش خواهد یافت. در آغاز آموزش های مجازی موضوع محتوای درسی متناسب با این نوع آموزش یکی از چالش ها بود که با گذشت کمی از آغاز آموزش ها به تدریج اساتید و دانشگاه ها در این باره به خوبی عمل کردند و شاهد هم افزایی در این زمینه بودیم.
*«سامانه ملی و جامع آموزشهای الکترونیکی» ایجاد می شود
اما در شرایطی که با وجود همه نواقص و کاستی ها، برآیند کلی تجربه آموزش های مجازی و ترکیبی مثبت ارزیابی می شود، لزوم یکپارچه سازی و جمع آوری دستاوردهای حاصل شده احساس می شود.
در این باره منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری هم بر تجمیع و نگهداری از دستاوردهای آموزش های الکترونیکی و ترکیبی در دانشگاه ها تاکید کرده و گفته: باید یک «سامانه ملی و جامع آموزشهای الکترونیکی» برای جمع‌آوری همه ظرفیت های ایجاد شده و تجربه های آموزشی به دست آمده در دوران کرونا ایجاد و از اطلاعات آن برای کمک به همه موسسات آموزش عالی استفاده شود. باید بتوانیم در تجربه های آینده از تجربه های قبلی استفاده کنیم که این شیوه ای است که دانشگاه های بزرگ جهان هم برای رفع نقاط ضعف خود از آن استفاده می کنند.
وی تاکید دارد: حراست از دستاوردهای خوب آموزشهای الکترونیک در دانشگاه ها لازم است و باید برای کم کردن نواقص سخت‌افزاری و نرم‌افزاری موجود و استفاده از روش آموزش های ترکیبی به عنوان یک مدل آموزشی در کنار روش آموزش حضوری در شرایط پساکرونا برنامه‌ریزی جدی شود.