پای لنگان اجرای نسخه‌های الکترونیکی/ نسخه‌های کاغذی همچنان معتبرند
مدیر کل درمان غیر مستقیم سازمان تامین اجتماعی می‌گوید: قانون‌گذار در اجباری کردن حذف کاغذ با متخصصان حوزه سلامت مشورت نکرده است به این معنا که برخی از خدمات نظام سلامت هنوز دارای کد نیستند، وقتی سیستمی دارای کد نیست، الکترونیکی کردن آن امکان پذیر نیست پس استفاده از کاغذ برای عموم و تجویز آن لازم است.
به گزارش فارس، طرح نسخه نویسی الکترونیک و پذیرفته نشدن نسخه های کاغذی از ابتدای دی ماه در کشور آغاز شد. براساس این طرح پزشکان موظفند داروهای بیماران را در نسخ الکترونیکی به داروخانه ها ارسال کنند و بیماران دیگر نیازی به دفترچه و نسخ کاغذی ندارند. با اجرای این طرح، هر یک از افراد، دارای پرونده سلامت خواهند شد و تمامی مشخصات بیماران و موارد مصارف دارویی آنها در این پرونده ثبت می‌شود. پزشکان نیز با یک کدملی می توانند به آن اطلاعات دسترسی داشته باشند.
طرح نسخه نویسی الکترونیک از آن جهت مهم خوانده می‌شود که از یک سو نظام دارویی و سلامت را متمرکز و از سویی دیگر می‌تواند مانع گرانی، قاچاق دارو و کاهش خطای پزشکی در کشور شود. این طرح با آن‌که فواید بسیاری برای نظام سلامت دارد اما چالش‌هایی نیز پیش روی خود دارد که در صورت حل نشدن آنها، ارائه خدمت به مردم با مشکلات جدی روبرو خواهد بود.
نسخه نویسی الکترونیک و چالش‌هایی که پیش روی دارد
پیش‌تر خبرگزاری فارس در سلسله گزارش‌هایی به چالش‌های پیش روی نسخه‌های الکترونیک پرداخته است. در این باره می‌توان به اظهارنظر یک کارشناس اقتصادی اشاره کرد. پدرام اصلانی‌فر، کارشناس سیاست گذاری و اقتصاد حوزه سلامت به فارس گفت: این پروژه بسیار فنی است، در همین راستا نیاز بود بین مردم، پزشکان و داروخانه‌ها هماهنگی‌هایی صورت بگیرد. بیمه سلامت کمی عقب‌تر از تأمین اجتماعی بود، یک وعده برای حذف دفترچه در خردادماه داد اما در تیرماه نیز همین وعده را تکرار کرد و سرانجام اوائل مهرماه دفترچه را به طور کلی در بیمه سلامت حذف کرد.
وی ادامه داد: طبیعتاً پروژه نسخه نویسی الکترونیک در ابتدای امر دارای مشکلاتی است، ممکن است دچار قطعی شود و ارتباط بین سامانه‌ها ایجاد نشود. این‌ها قابل حل است و در هر پروژه‌ای از دولت الکترونیک وجود خواهد داشت اما حل می‌شود.
در همین راستا نیز اظهارنظرهای دیگری درباره عملکرد درست یا نادرست نسخه‌های الکترونیکی وجود دارد. پیش‌تر برخی‌ها نسبت به اجرای نادرست این طرح هشدار داده بودند.در همین رابطه شهرام غفاری مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی با اشاره به برخی کاستی‌های طرح نسخه نویسی الکترونیک، اظهار کرد: چنانچه به هر دلیلی سامانه صدور نسخه دیجیتال دارو با مشکل روبرو شد پزشکان می‌توانند از نسخه کاغذی استفاده کنند.
شهرام غفاری در برنامه انتهای الوند شبکه دوم سیما عنوان کرد: اگر به هر دلیلی سیستم نسخه نویسی دیجیتالی قطع شود می توان از سربرگ مطب استفاده کرد و کماگان این نسخه ها مورد تایید سازمان است.
بهرام عین الهی وزیر بهداشت نیز درباره اجرا شدن طرح الکترونیکی شدن نسخ پزشکی در کشور، گفت: اجرای این طرح در نقاط مختلف کشور متفاوت است، به طور کلی حدود ۹۳ درصد اجرایی شده و درصد کمی به دلیل زیرساخت ها باقی مانده است که ان شاءالله برطرف خواهد شد. با این تفاصیل تا اجرا شدن ۱۰۰درصدی طرح نسخه‌های الکترونیک در کشور راه بسیاری مانده که تلاش مسئولان اجرایی را برای ارتقای سیستم اجرایی و نظارتی می‌طلبد.
مشکلاتی که بیماران با آن روبرو خواهند بود
بی‌شک هر پروژه جدیدی بدون اشکال نخواهد بود و می‌تواند مشکلات جدیدی را برای متولیان و مصرف کنندگان آن خدمت به دنبال داشته باشد، نسخه نویسی الکترونیکی نیز یکی از آن خدمت‌هایی است که به تازگی در کشور اجرا شده است. سرعت پایین اینترنت، یکپارچه نبودن نسخه نویسی الکترونیک در سیستم‌های بیمه‌ای، وجود کدهای گوناگون دارو، نبود پهنای باند و تاخیر در پرداخت بیمه‌ها از جمله مشکلاتی است که بیماران در حین اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی با آن روبرو هستند. از سویی دیگر، در طرح نسخه نویسی الکترونیک، مشکلاتی مانند عدم دسترسی به سوابق بیماری مراجعه کنندگان، عدم امکان ثبت نسخ داروهای ترکیبی و نبود آموزش لازم به وضوح دیده می‌شود و این‌ها باید هرچه سریعتر حل شود.
تشریح دستاوردهای طرح نسخه های الکترونیکی
شهرام غفاری، مدیر کل درمان غیر مستقیم سازمان تامین اجتماع درباره اجرای الکترونیکی شدن نسخ پزشکی،به خبرنگار فارس گفت: این طرح یک ارتقا در فرآیندهای نظام سلامت است، ابزاری است که می‌تواند کاغذ را از مدار سیستم‌های اداری بردارد و از سیستم های الکترونیک و مکانیزه استفاده کنیم. ضمن اینکه می‌تواند در تشکیل تجمیع سوابق پرونده بیماران و بیمه شدگان و تشکیل پرونده سلامت به ما کمک کند، این در سیستم دستی امکان پذیر نیست.
وی افزود: کاملاً زمینه برای تشکیل پرونده الکترونیک برای مردم آماده است و آنچه که ما استفاده می‌کنیم این است که کلیه سوابق بیمه شدگان در این سامانه جمع می‌شود و وقتی به پزشکان مراجعه می‌کنید می‌تواند سوابق شما را ببیند و براساس آن داروها را تجویز کند.
غفاری با اشاره به دومین اثر نسخه نویسی الکترونیک، خاطرنشان کرد: دومین آثار این طرح استفاده جانبی این سیستم است، ما می‌توانیم از نظام پایش و نظارت استفاده کنیم و این نظام را روزآمدتر و دقیق‌تر انجام دهیم، مثلا اگر دارویی فراتر از قیمت آن باشد و یا پزشکی تخلف کرد در این سامانه به سادگی قابل کشف و رصد است، این در حالی است که در سیستم دستی این عملیات نمی‌توانست پیگیری شود.
وی تاکید کرد: ما این امکان را داریم که داروها را با کدملی لینک کنیم و بنا به بیمار دارو بگیریم، این استفاده ای است که در کشور ما وجود دارد. شما کشوری را فرض کنید که در آنجا قاچاق دارو معنا ندارد آیا آنها نیز به سمت الکترونیکی کردن نسخه ها نرفته‌اند؟ پس ویژگی این طرح در نظارت و پایش با توجه به نوع اقتصاد ما و سوبسیدهای ما و شرایط ما پررنگ می‌شود.
مدیر کل درمان غیر مستقیم سازمان تامین اجتماعی ادامه داد: پرونده الکترونیک سلامت، یعنی ثبت سوابق مصرف دارو و خدمات از سوی بیمار و ثبت سوابق دارویی و خدمات تجویزی توسط پزشک است، این برای ما ارزشمند است، شما اگر حساسیت دارویی در سابقه درمانی خود داشته باشید، دیگری پزشک دارویی را به شما تزریق نمی‌کند که حیات شما را تهدید کند، به تعبیر دیگر خطای پزشکی کاهش پیدا می‌کند و کیفیت ارتقا می‌کند. از طرفی دیگر مصرف بی‌رویه دارو در کشور کاهش می‌یابد.
وی عنوان کرد: در کشور ما که دارو به صورت دولتی و غیر دولتی و... است، طرح نسخه نویسی الکترونیک ابزار مهمی برای کنترل قاچاق دارو است و می‌تواند به شکل مطلوبی قاچاق دارو در کشور را کنترل و با آن مقابله کند.
غفاری با انتقاد از عدم مشورت با متخصصان حوزه سلامت در اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک، خاطرنشان کرد: قانون‌گذار در اجباری کردن حذف کاغذ با متخصصان حوزه سلامت مشورت نکرده است و در فیلد موجود کشور حضور واقعی ندارد، به این معنا که برخی از خدمات نظام سلامت هنوز دارای کد نیستند، وقتی سیستمی دارای کد نیست، الکترونیکی کردن آن امکان پذیر نیست پس استفاده از کاغذ برای عموم و تجویز آن لازم است.
بهتر بود نسخه نویسی الکترونیک فاز به فاز اجرا می‌شد!
وی یادآور شد: برخی خدمات کُد ندارند، شنوایی سنجی، ادیومتری و یا نوار گوش، این‌ها باید در سامانه کد داشته باشد تا پزشک بتواند آن را بنویسد، پزشک مجبور می شود روی کاغذ آن را بنویسد، کاش قانون به این شکل بود که تجویز دارو از این تاریخ باید الکترونیکی باشد، یا بعد از آن خدمات پاراکلینیک، آزمایشگاه و رادیولوژی و... بهتر بود قدم به قدم و فاز به فاز نسخه نویسی الکترونیکی را در کشور اجرا می کردیم تا آنجا که کدها وجود نداشت را ثبت می‌کردیم.ما برای این که برای بیمه شدگان مشکلی پیش نیاید آمدیم گفتیم آنجایی که کد ندارند و امکان نسخه نیوسی الکترونیک وجود ندارد، اگر پزشکان بنویسند ما به تعهدمان عمل می‌کنیم.
مدیر کل درمان غیر مستقیم سازمان تامین اجتماعی به برخی موانع پیش روی اجرای طرح نسخ الکترونیکی اشاره و تصریح کرد: قطعی برق یکی از مشکلات نسخه نویسی الکترونیکی خواهد بود، مدیریت درمان به استانها اجازه داده است که در زمان قطعی برق و یا مشکلات این چنینی مانند سیل و زلزله و ...، آنجا پزشک می تواند داروها را در سربرگ بنویسد و بیمار نیز می‌تواند داروها را دریافت کند. کماکان در این زمان خدمت در تعهد ما است و نباید هیچ مشکلی برای بیماران و پزشکان در چنین شرایطی پیش آید.
وی تأکید کرد: نسخه نویسی الکترونیکی مشکلاتی دارد که اگر صفر تا صد ببینند و آن را حل نکنند، ممکن است ما از اصل ماجرا دور شویم، خواهش می‌کنیم اجازه بدهند وزارت بهداشت و بیمه ها در فضاهای منطقی جلو ببرند و توسعه دهند تا مشکلی پیش نیاید.