ITanalyze

رسانه‌های وابسته و همسو با دولت در فضای مجازی و سنتی که تعداد قابل ملاحظه‌ای هم هستند، در خصوص تبعات افزایش قاچاق سوخت به دنبال حذف کارت سوخت روزه سکوت گرفته‌اند که البته طبیعی است؛ چراکه ابعاد این خسران با هیچ توجیهی قابل دفاع نیست و بهترین کار دامن نزدن به آن و عبور از کنار مساله است.

در کلان هم البته ظاهرا ترجیح بر این است که رابطه حذف کارت سوخت با افزایش قاچاق بیش از حد برجسته نشود و این موضوع به سرنوشت مسایل دیگر دچار شده و سریع‌تر به فراموشی سپرده شود. برای علت این موضوع دلایلی محتمل است که احتمالا به ذهن مخاطبان زیادی هم رسیده است.

به هر حال هنوز هم برخی رسانه‌ها پیگیر ابعاد و تبعات حذف غیرقابل توجیه کارت سوخت هستند. در همین راستا هفته قبل کلیپی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد که محتوا و آمار بسیار قابل توجهی از احیا، حذف و سپس زمزمه احیای مجدد کارت سوخت ارایه کرده است. نظر به اهمیت این آمار، متن فیلم تهیه‌شده توسط خبرگزاری فارس را منتشر می‌کنیم.

"«تک‌نرخی شدن بنزین»؛ این تیتری بود که خرداد 94 صفحه اول اکثر خبرگزاری‌ها را به خودش اختصاص داده بود. اگرچه با هدفی سهمیه‌بندی بنزین کارت سوخت حذف نشد ولی دیگر کسی با کارت شخصی بنزین نمی‌زد چون هیچ تفاوتی با استفاده از کارت جایگاه نداشت. همین موضوع باعث شد زمزمه‌های حذف کامل کارت سوخت مطرح شود. با حذف سهمیه‌بندی بنزین به نحوی به سال 85 بازگشتیم. بعد از جنگ به‌خصوص از نیمه دوم دهه 70 مصرف بنزین به‌شدت در حال افزایش بود؛ تا جایی که مصرف بنزین از حدود 33 میلیون لیتر در روز در سال 75 به 6/73 میلیون لیتر در روز در سال 85 افزایش پیدا کرد؛ یعنی 2/2 برابر شد.

به دلیل عدم توسعه پالایشگاه‌ها از اواسط دهه 70 بخش زیادی از نیاز بنزین از طریق واردات تامین می‌شد. از کل6/73 میلیون لیتر مصرف روزانه در سال 85 حدود یک‌سوم آن یعنی 5/27 میلیون لیتر واردات بنزین کشور بود؛ این به معنی خروج مقادیر زیادی ارز از کشور بود.

 سال 86 مسوولان کشور تصمیم گرفتند طرح استفاده از کارت سوخت را برای توزیع بنزین اجرا کنند. با آمدن کارت سوخت هر وسیله نقلیه سهمیه مشخصی برای مصرف ماهانه داشت. هر فرد سعی می‌کرد طوری مصرف خود را مدیریت کند که مجبور به هزینه بیشتر برای بنزین آزاد نشود. توجه مردم به وسایل حمل‌ونقل عمومی هم بیشتر شده بود و سعی می‌کردند کمتر از خودروهای شخصی استفاده کنند. از طرف دیگر برای اولین بار در کشور آمار مشخص و دقیق بنزین فروخته‌شده به وسایل نقلیه به دست آمد. همه ورود و خروج‌های بنزین از پالایشگاه‌ها به پمپ‌بنزین‌ها مشخص شد، در نتیجه دیگر هیچ تانکر حمل سوختی قبل از رسیدن به جایگاه سوخت راه خودش را گم نمی‌کرد و سر از مرزهای ایران در نمی‌آورد و به این ترتیب از قاچاق سازمان‌یافته چند میلیون لیتری بنزین جلوگیری شد.

پیش‌بینی این بود که با ادامه روند قبلی در سال 93 مصرف بنزین به 160 میلیون لیتر در روز برسد اما با وجود افزایش چشمگیر خودروهای شخصی نه‌تنها مصرف بنزین نسبت به سال 85 افزایش پیدا نکرد بلکه به کمتر از 70 میلیون لیتر کاهش پیدا کرد.

سال 89 درحالی‌که مصرف بنزین در روز 61 میلیون لیتر بود، آمریکا تحریم خرید و فروش بنزین را هم به تحریم‌های ایران اضافه کرد. انتظار می‌رفت کشوری که حدود 40 درصد از مصرف بنزین روزانه خودش را از طریق واردات تامین می‌کند با مشکلاتی جدی رو‌به‌رو شود؛ چراکه در این مقطع هیچ کشوری حاضر به فروش بنزین به ایران نبود.

مسوولان پتروشیمی سعی کردند با وارد کردن پتروشیمی‌ها به زنجیره سوخت، کمبود بنزین را جبران کنند. سه پتروشیمی وارد زنجیره شدند و نیاز کشور را به واردات روز به روز کاهش داده و عملا توانستند تحریم را خنثی کنند. اگر سامانه کارت سوخت اصلا وجود نداشت با ادامه روند افزایش مصرف بنزین در سال 89 به بیش از 100 میلیون لیتر بنزین در روز نیاز داشتیم. این یعنی نیاز به واردات بیش از 50 میلیون لیتر در روز که حتی با تولید بنزین توسط پتروشیمی‌ها نیز نیاز کشور برطرف نمی‌شد، در نتیجه کشور با بحرانی جدی در زمینه تامین سوخت مواجه می‌شد و حتی تا از حرکت انداختن چرخ اقتصاد ایران نیز پیش می‌رفت.

 با این وجود با توجه به روند چشمگیر کاهش مصرف بنزین و گذشت شش سال از تحریم بنزین، وزارت نفت اعتقاد دارد که باتوجه به تک‌نرخی شدن بنزین دیگر نیازی به استفاده از کارت سوخت نیست، درحالی‌که در طول هشت سال استفاده از سامانه کارت سوخت، از میلیون‌ها لیتر واردات بنزین جلوگیری شد و حدود 100 میلیارد دلار صرفه‌جویی برای کشور به همراه داشت.

در مدتی که از تک‌نرخی شدن قیمت بنزین می‌گذرد، در برخی از مناطق مرزی افزایش قاچاق سوخت مشاهده شده؛ تا جایی که یکی از شهرهای مرزی رشد 40 درصدی مصرف بنزین داشته است.

مصرف بنزین کشور هم روز به روز افزایش پیدا کرده، به‌طوری که واردات بنزین به بیش از 12 میلیون لیتر در روز افزایش پیدا کرده که این میزان تقریبا شش برابر سال 91 است.

به این ترتیب بود که کارت سوخت بعد از فراز و نشیب یک سال و نیمه، یک‌بار دیگر در مجلس به رای گذاشته شد و با 121 رای موافق نمایندگان مجلس به چرخه سوخت کشور برگشت." (منبع:عصرارتباط)