احیای مجدد کارت سوخت توسط دولت دوازدهم در حالی صورت می گیرد که مسئولان فعلی وزارت نفت و دولت در سال 94 بنا به دلایلی که مشخص نیست تصمیم به حذف کارت سوخت از چرخه سوخت گیری کردند. اما امسال بعد از گذشت 4 سال تصمیم دارند این سامانه را دوباره راه اندازی کنند.
به همین منظور خبرگزاری فارس تصمیم به برگزاری نشستی کارشناسی با حضور مالک شریعتی، محمدجواد نوفرستی و مسعود صباغی از کارشناسان و اهل فن در حوزه کارت سوخت گرفت.
در این جلسه موضوعات حول سه محور اساسی مطرح شدد که اولین آن علت حذف کارت سوخت در سال 94 و تصمیم به احیای مجدد کارت سوخت بود. در گام بعدی کارشناسان به علت قاچاق و کمکی که میتواند کارت سوخت به کاهش و یا حذف قاچاق سوخت بگیرد گفت وگو کردند.
موضوع بعدی مراحل تکمیلی احیای کارت سوخت بود و اینکه باید از مرحله احیا عبور کرد و نظام توزیع یارانه ها را که یک نظام پر ایراد و اشکالی است را تغییر داد.
در ادامه متن صحبت های مسعود صباغی را در این نشست کارشناسی ملاحظه میکنید:
* حذف کارت سوخت پایگاه‌ها داده مصرف سوخت را از بین برد
مسعود صباغی یکی از کارشناسان انرژی در مورد تصمیم سال 94 دولت مبنی بر حذف کارت سوخت گفت: این تصمیم کاملا تصمیم اشتباهی بود چرا که مهمترین داده های اطلاعاتی که می توانستیم از میزان مصرف سوخت داشته باشیم به تفکیک تمام جایگاه های کل کشور وجود داشت از بین رفت.
وی ادامه داد: یک باب دیگری باز شد و محدودیت مصرف هم از بین رفت و مردم بیشتر مصرف می کردند و این در حالی بود که قیمت بنزین ثابت و تورم رو به بالا بود.
صباغی تصریح کرد: در سال 97 وقتی شوک ارزی به اقتصاد کشور وارد شد دولت تقریبا به این نتیجه رسیده بود که کارت سوخت را دوباره احیا کند زیرا اختلاف قیمتی که قیمت بنزین داخلی با قیمت بنزین کشورهای همسایه ما وجود داشت باعث این شد که بنزین قاچاق شود و هرچه این زمان می گذشت این اختلاف قیمت بیشتر می شد و این جذابیت وجود داشت تا میزان قاچاق افزایش پیدا کند.
* دولت 8 ماه با ارزش را در احیای کارت سوخت از دست داد
این کارشناس انرژی ادامه داد: دولت متوجه این قضیه شد و به اجبار به این تصمیم درست رسید که کارت سوخت را احیا کند و من خنده‌ام میگیرد که این اقدام درست و به جایی که باید خیلی زودتر از اینها اتفاق می افتاد از همان اوایل سال 97 به تاخیر می افتد و اکنون که ما اواسط سال 98 هستیم این تصمیم اجرایی نشده است. من اطلاعیه شرکت ملی پخش را خاطر دارم که در سال 97 که این قضیه جدی شده بود اطلاعیه داد که مالکان خودرو و کسانی که کارت سوخت دارند و کسانی که کارت سوختشان مفقود شده از تاریخ 3 آذر تا 24 آذر درخواست بدهند که به اینها کارت سوخت بدهیم .
وی گفت: دولت می بایست در همان موقع کارت سوخت را احیا می کرد و قبل از عید این کار را انجام می داد اما الان 5 ماه از سال هم گذشته و ما 8 ماه را از دست دادیم و مصرف بالای سوخت را شاهدیم که میتوانستیم جلوی آن را بگیریم اما این کار را انجام نمی دهیم. این میزان مصرف قابلیت صادرات را داشت و قبل از اینکه ستاره خلیج فارس را بیاوریم ما بنزین وارد می کردیم و میزان ضرری که داشت به کشور وارد می شد مضاعف بود تا قبل از افتتاح ستاره خلیج فارس تمام این شواهد نشان می دهد که دولت هنوز بحران را درک نکرده است.
وی گفت: باید تاکید کرد که در کنار استفاده از کارت سوخت شخصی باید کارت سوخت جایگاه ها کنار گذاشته شود.
این کارشناس انرژی گفت: من تا حالا نشنیده‌ام که می توان در خروجی جلوی قاچاق را بگیریم همیشه شنیده ام که پیشگیری بهتر از درمان است. مثل این که به مریض بگوییم برو مریض شو و بعد هر بحث درمانی که داشتی بیا پیش من و تو را درمان می کنم. اما راه کار عاقلانه تر و کم هزینه تر این است که ما جلوی مریض شدن این فرد را بگیریم و یا اینکه بعد از مریض شدن برویم به فکر درمانش باشیم.
وی ادامه داد: در خصوص فسادهای اقتصادی هم همین گونه است. ما باید کاری کنیم که فساد رخ ندهد تا اینکه بعدا بیاییم دنبال مفسد بگردیم و بخواهیم مجازاتش کنیم و در مورد بنزین هم همین گونه است ما باید کاری کنیم که قاچاق سوختی نداشته باشیم و به حد اقل برسانیم تا اینکه برویم در خروجی ها بگردیم و دنبال قاچاق چی باشیم و بخواهیم جلوی آن را بگیریم و چه هزینه و چه نیروی انسانی می خواهد که جلوی آن را بگیرد.
* چند گام برای توزیع عادلانه انرژی
وی ادامه داد: به نظرم چند گام می توانیم برای کارت سوخت و یا توزیع عادلانه انرژی داشته باشیم که گام صفر این است که همین اتفاق که قرار است رخ دهد و و کارت سوخت جایگاه حذف و کارت سوخت شخصی استفاده شود و یا کارت جایگاه را با شرایط خاصی داشته باشیم تا این طرح موثر واقع شود یا از تفاوت قیمت برخوردار باشد یا کارمزد داشته باشد تا کسی که کارت سوخت ندارد ملزم شود تا از کارت سوخت شخصی خود استفاده کند در صورتی که نه سهمیه بندی وجود دارد و نه تفاوت قیمتی در ان وجود دارد و صرف می خواهیم شهروندان را ملزم کنیم که از کارت سوخت شخصی خود استفاده کنند.
وی ادامه داد: یک کاهش مصرف در این گام خواهیم داشت اما گام بعدی که باید برداشته شود باید یک سهمیه معتنابهی به خودروهای شخصی بدهیم مثلا 80 تا 100 لیتر به خودرو های شخصی بدهیم و برای خودروهای مسافر بر سهمیه 200 لیتری در نظر بگیریم و برای آنهایی که سی ان جی ندارند عدد سهمیه را بالاتر ببریم در کنار این، وقتی سهمیه بندی کردیم باید یک تفاوت قیمت اعمال شود.
صباغی گفت: گام بعد باید این باشد که این سهمیه هایی که دادیم موقت باشد مثلا 200 لیتر سهمیه برای خودروهای مسافربر را کم کنیم و به سمت استفاده از سی ان جی سوق دهیم تا آنها از سی ان جی استفاده کنندو اینجا هزینه وارد می کنیم به خودروهای شخصی و تاکسی ها که باید خودروی خود را سی ان جی سوز کنند در دو مرحله قبل ما ذخیره سازی سوخت داشتیم و این بنزین قابلیت صادرات دارد و درآمد دارد برای دولت؛ ودولت می تواند از درآمدی که قبلا داشت در این بخش یارانه بدهد تا حتی هزینه های این گام را صفر کند و هزینه ای برای سی ان جی سوز کردن خودروها دریافت نکنند.
وی تصریح کرد: دولت این را هم باید در نظر بگیرد که هزینه جایگاه های سی ان جی در کلانشهر ها بالاتر از بخش های دیگر است و کارمزد جایگاه های سی ان جی را بدون اینکه افزایش قیمتی در سی ان جی داشته باشد افزایش دهد تا درآمد آنها افزایش یابد و از طرف دیگر هم مصرف بالا می رود و هم درآمد جایگاه بالا می رود.
وی تصریح کرد: بعد از این بازه زمانی می توانیم این سهمیه را کاهش دهیم تا مازاد سهمیه بنزین که قبلا می گرفتند را بتوانند از سی ان جی استفاده کنند و گام نهایی این باشد که بعد از تمامی این مراحل باید به این سمت برویم که یارانه انرژی باید عادلانه انجام شود و تا زمانی که این قدم ها را برنداشتیم اینکه برویم به سمت پرداخت عادلانه یارانه انرژی کمی سخت و دشوار است که البته در ظرف مدت یک سال میتوان تمام این گام ها را برداشت.
وی خاطر نشان کرد: بحثی که در مورد یارانه پنهان انرژی گفته شد من حقیقتا مخالف ترویج این اعداد بزرگی که گفته شد هستم اعدادی مثل همین 100 میلیارد دلار و بزرگی که به نظرم محاسباتش دقیق نیست از این جهت که به نظرم محاسباتی که برای این ها مطرح شده است محاسبات صادراتی است و لزوما برای مردم ایران نباید چنین چیزی را در نظر بگیریم .
* اعداد بزرگی که درباره میزان یارانه انرژی گفته میشود دقیق نیست
وی ادامه داد: برای مردم کشورمان در مرحله نخست اگر بخواهیم هزینه بالا را در نظر بگیریم ماکزیمم حالتش این است که قیمت تمام شده را محاسبه کنیم و نباید هزینه های بالایی را برای مردم تحمیل کنیم و در درجه بعد اگر بخواهیم هزینه صادراتی را محاسبه کنیم باید ببینیم که چه مقدر از این هزینه های صادراتی محقق شده و با ضریب وزنی ان را اعمال کنیم. مثلا در حوزه گاز 20 میلیون متر مکعب به ترکیه می دهیم و همین حدود ها به عراق می دهیم در مقایسه با تولید گاز که 700 میلیون متر مکعب است باید ضریب وزنی بدهیم تا ببینیم حجم صادراتی ما چه مقدار است که این عدد خیلی کاهش می یابد از این میزان درآمدی که داریم از گاز می بریم.
وی ادامه داد: این عدد 100 میلیارد دلار که در گاز برق و سوخت است را من فکر می کنم این شیوه محاسبه خیلی کاهش می دهد اما من چرا تاکید دارم که این عدد را باید اصلاح کنیم؟ زیرا بزرگ بودن این عدد چند گرا می دهد به خارج از کشور که یکی از دلایلش مثلا در بحث توافق نامه پاریس است که عمده یارانه‌ای که می دهیم از منابع نفت و گازی است که می دهیم و خارجی ها دست می گذارند روی ان و می گویند شما 100 میلیارد دلار دارید یارانه انرژی می دهید و یارانه را کم کنید و هزینه کاهش گازهای گلخانه ای را از همین جا دربیاورید که این اصلا واقعی نیست و محقق نشده و موهومی است.
صباغی در پایان تصریح کرد: من امیدوارم کسانی که کارت سوخت را حذف کردند و امروز نیز در احیای ان تعلل می کنند جوابی در پیشگاه خداوند داشته باشند که چگونه موجب این هدر رفت انرژی را داده اند.
*احیای کارت سوخت به دلیل لجبازی دو وزیر به تاخیر افتاد
یک کارشناس انرژی گفت: با استفاده از کارت سوخت در سال 86 به یکباره مصرف بنزین 10 میلیون لیتر در روز کاهش یافت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس براساس آخرین تصمیم دولت از روز سه شنبه 22 مرداد ماه سال 98 عرضه بنزین در جایگاه ها فقط از طریق کارت سوخت شخصی امکان پذیر است؛ هرچند کارت سوخت جایگاه ها تا مدتی وجود دارد اما ظاهرا برای اینکه مصرف کنندگان ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی خود باشند عرضه بنزین از طریق کارت جایگاه ها محدود می شود.
احیای مجدد کارت سوخت توسط دولت دوازدهم در حالی صورت می گیرد که مسئولان فعلی وزارت نفت و دولت در سال 94 بنا به دلایلی که مشخص نیست تصمیم به حذف کارت سوخت از چرخه سوخت گیری کردند. اما امسال بعد از گذشت 4 سال تصمیم دارند این سامانه را دوباره راه اندازی کنند.
به همین منظور خبرگزاری فارس تصمیم به برگزاری نشستی کارشناسی با حضور مالک شریعتی، محمدجواد نوفرستی و مسعود صباغی از کارشناسان و اهل فن در حوزه کارت سوخت کرد.
در این نشست موضوعات حول سه محور اساسی مطرح شد که اولین آن علت حذف کارت سوخت در سال 94 و تصمیم به احیای مجدد کارت سوخت بود.در گام بعدی کارشناسان به علت قاچاق و کمکی که میتواند کارت سوخت به کاهش و یا حذف قاچاق سوخت بگیرد گفت وگو کردند.
موضوع بعدی مراحل تکمیلی احیای کارت سوخت بود و اینکه باید از مرحله احیا عبور کرد و نظام توزیع یارانه ها را که یک نظام پر ایراد و اشکالی است را تغییر داد.
در ادامه متن صحبت های محمد جواد نوفرستی را در این نشست کارشناسی را ملاحظه می کنید:
* کارت سوخت جایگاه‌ها باید حذف شود
محمد جواد نوفرستی عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا و از اعضای اندیشکده حکمرانی دانشگاه شریف در این نشست کار شناسی گفت: من این تصمیم دولت یعنی احیای کارت سوخت را هر چند که با 4 سال تاخیر در حال انجام است به فال نیک می گیرم هرچند که حذف کارت سوخت تصمیمی بود که به اشتباه گرفته شد و اگر امروز و همین الان هم احیای مجدد کارت سوخت را اجرا کنند مورد تقدیر است. البته این کار باید کامل انجام شود یعنی زمانی این طرح کامل اجرا می شود که کارت سوخت جایگاه وجود نداشته باشد والا دوباره مردم حاضر نیستند که از کارت سوخت شخصی خود استفاده کنند.
وی ادامه داد: حدود 20 تا 30 میلیون نفر از دارندگان کارت ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی خود نیستند و اتفاقا استفاده نیز نخواهند کرد تا زمانی که کارت سوخت جایگاه وجود دارد اما به هر حال با فرجه‌ای که اعلام شده است و از یک سال قبل هم که تاکید می کردیم اجرای همین راه کار ساده این بود که کارت سوخت جایگاه حذف شود و الا احیای آن قانونی است که خیلی ارزش نخواهد داشت.
این کارشناس انرژی ادامه داد: در سال 94 تصمیم گرفته شده بود که بنزین تک نرخی شود من نیز اعلام کردم که تک نرخی کردن بنزین مقدمه ای بر حذف کار سوخت است و فکر می کنم بیشتر از استدلال و منطق اقتصادی موضوعات سیاسی هم اثر گذار بود.
وی ادامه داد: در سال 94 وقتی این طرح اجرا شد و دولت تصمیم گرفت که کارت سوخت را حذف کند، مجلس پیگیری‌هایی کرد و با ارتباطاتی که با نمایندگان مجلس گرفته شد در سال 95 دولت ملزم به احیای کارت سوخت شد؛ این مصوبه مجلس است و این درحالی است که خیلی از نمایندگان امروز مجلس نمی دانند که این تصمیم را خودشان گرفتند و بعضا در مصاحبه هایشان در سال گذشته می گفتند که اگر لازم باشد دولت را ملزم می کنیم که کارت سوخت را احیا کند. یعنی خبر نداشتند که چنین مصوبه‌ای را خودشان تصویب کرده اند.
نوفرستی خاطرنشان کرد: حتی سخنگوی هیات رئیسه مجلس در سال گذشته چنین چیزی را مطرح کرده بود و مجلس در همین حوزه هم دوباره پذیرفت که کوتاهی کرده اند و پیگیر مصوبه خود نیستند.
به گفته این کارشناس انرژی متاسفانه ما قانون گریز هستیم یعنی قانون می نویسیم که اجرا نکنیم و راه دور زدن قانون را بلد هستیم.
* رشد نجومی مصرف بنزین بعد از حذف کارت سوخت
وی با اشره به علت حذف کارت سوخت گفت: تنها استدلال درست آن روز آقای زنگنه این بود که می گفت طبق آمار مردم ارزش بنزین را درک کرده اند و رشد مصرف بنزین در سال 93 و 94 زیر 2 درصد بوده است و این رشد 2 درصدی منطقی است زیرا که افزایش واردات و تولید خود رو و موتور سیکلت وجود دارد و همه ما این رشد را می پذیریم.
نوفرستی ادامه داد: اما آن موقع اتفاقی که افتاد علت کاهش مصرف بنزین سقوط قیمت جهانی نفت بود به طوریکه در یک مقطع زمانی کوتاهی حتی نرخ بنزین 1000 تومانی در داخل کشور از نرخ فوب خلیج فارس بالاتر هم بود و حتی بعضا در برخی از رسانه ها گفته می شد چرا قیمت بنزین را پایین نمی آوریم.
وی تصریح کرد: به استناد دوره کوتاه مدتی که نفت به زیر 30 دلار رسید وزارت نفت و دولتی ها گفتند خب با این شرایط بیاییم کارت سوخت را حذف کنیم.
وی ادامه داد: اما اگر تغییرات سال های بعد را نگاه کنید وقتی کارت سوخت را حذف کردند رشد فروش بنزین در داخل که می شود شامل مصرف و قاچاق تغییر کرد به طوریکه در سال 95 حدود 5 درصد و در سال 96 حدود 8 درصد و در نیمه اول سال 97 به 11 درصدمی رسد که دیگر بعد از آن گزارشی ارائه نشد. یعنی اگر با همان استدلال درست آقای زنگنه در مجلس در سال 95 رشد تا 2 درصد را قبول می کردیم فروش بنزین در سال 97 روزانه باید می رسید به حدود 78 میلیون لیتر در حالی که طبق آمار رسمی خود وزارت نفت در نیمه اول سال 97 چیزی حدود 91 میلیون لیتر بنزین مصرف کردیم.
وی ادامه داد: این مابه التفاوت قطعا بخشی از آن تشویق افزایش مصرف بوده است که براساس همین آمار و مستندات تابستان سال گذشته دولت و وزارت نفت اعلام کردند که 10 میلیون لیتر قاچاق بنزین داریم هر چند که در تابستان سال گذشته برخی نیز تکذیب کردند اما به هر حال این آمار ها وجود دارد.
* کارت سوخت مصرف بنزین را روزانه 10 میلیون لیتر کاهش داد
نوفرستی تصریح کرد: در سال 85 یعنی قبل از اینکه سامانه کارت سوخت اجرا شود فروش روزانه بنزین طبق آمار و مستنداتی که خود دولت ارائه می دهد چیزی حدود 73 میلیون لیتر بوده است اما 9 تیر ماه یعنی بعد از گذشت 100 روز که از سال سامانه کارت سوخت اجرا می شود و میانگین فروش روزانه بنزین در سال 86 می رسد به 64 میلیون لیتر. حتی در ایامی به 52 میلیون لیتر هم رسیده حالا با این شرایط باید گفت این آمار در حالی رقم خورده است که در ایام پر سفر هم بوده است.
وی خاطرنشان کرد: همه متفق القول هستند سامانه کارت سوخت به خاطر کارکردی که دارد فروش روزانه را 10 میلیون لیتر کاهش داد و خیلی جالب است که این 64 میلیون لیتر فروش روزانه بنزین در سال 86 بعد از 8 سال که کارت سوخت وجود داشت یعنی در سال 94 تازه رسید به 74 میلیون لیتر یعنی بعد از گذشت 8 سال فقط 8 میلیون لیتر به مصرف افزوده شد.
* بخش عمده قاچاق قبل از رسیدن سوخت به جایگاه رخ می‌دهد
وی ادامه داد: اما نقش کارت سوخت چه بود؟ غیر از همان نظارت و شفافیت است که این را حذف کردیم؟ سال گذشته که این موضوع مطرح شد که این کار را انجام دهیم به دلیل شرایط روز اقتصادی که اصلا دیگر امکان افزایش قیمت وجود نداشت و حتی من موافق اصلاح قیمت ها در سال 96 هم بودم مدام می گفتیم که کارت سوخت را احیا کنیم و حتی بارها در مناظره های گوناگون به گوش مسئولان مختلف رساندیم که باید این کار انجام شود اما همه فکر می کردند که کارت سوخت یعنی دو نرخی کردن و یعنی سهمیه بندی ولی گفتیم نه لزوما، احیای کارت سوخت به معنی سهمیه بندی نیست. یعنی شما ملزم هستید که با کارت سوخت شخصی بنزین بزنید بدون سهمیه بندی و با همین نرخ 1000 تومان اما مشخص است که این پایش می شود و من باز تاکید می کنم که کارت سوخت جایگاه هم حذف شود.
نوفرستی ادامه داد: نکته مهمی وجود دارد که خوب است در اینجا به آن اشاره کنیم و خوانندگان نیز آن را بدانند که بخش عمده قاچاق بعد از جایگاه نیست و عمده قاچاق برای قبل از جایگاه است پس اینجا نقش کارت سوخت چیست؟ که باید پاسخ داد کارت سوخت سامانه نظارتی است که ورود و خروج بنزین به جایگاه را و امکان کنترل و پایش را با خروجی مراکز تولید مثل پالایشگاه ها در اختیار نهاد ناظر قرار می دهد.
این کارشناس انرژی ادامه داد: وقتی ما کارت سوخت را حذف می کنیم دیگر چه چیزی را با چه چیزی مقایسه می خواهیم کنیم؟ وقتی تانکر سوخت از مبدا یعنی از پالایشگاه بارنامه می شود به نام جایگاه سوخت خیابان فلان از شهر فلان اما چون نظارتی وجود ندارد و کارت سوختی نیست و قرار نیست به کسی گزارش دهند وسط راه مسیر عوض می شود و سوخت به جای دیگری می رود. اما این کارت سوخت وقتی احیا شود و درست اجرا شود میدانم که این تانکر به کجا رفته است و سوختش چه شده است.
* چرا قیمت را سه سال ثابت نگه داشتند؟
وی ادامه داد: من به هرحال خوشبین نیستم که طرح احیای کارت سوخت را درست اجرا کنند اما اگر این کار درست انجام شود مثل سال 86 باید شاهد فروکش مصرف بنزین باشیم و حد اقل 10 میلیون لیتر این مصرف باید در یک بازه زمانی کاهش یابد. من البته این نکته را هم باید اضافه کنم که آیا می توانستیم سیاست های قیمتی را در پیش بگیریم یا نه که یادمان باشد در بودجه سال 97 یعنی در آذر ماه سال 96 دولت بعد از سه سال که قیمت بنزین را تغییر نداده بود یک دفعه آمد و گفت قیمت بنزین 1500 تومان که من با آن مخالفت جدی کردم زیرا که جامعه اصلا تحمل چنین افزایش قیمتی را نداشت وحتی الان هم ندارد و سوال اینجا بود که چرا سه سال قیمت را ثابت نگه داشتید به اشتباه وقتی که ما تورم حد اقل 10 درصدی در سال داریم تثبیت نرخ یعنی ارزان کردن وتشویق به مصرف بیشتر.
* فعلا امکان افزایش قیمت بنزین وجود ندارد
نوفرستی گفت: یک باک 60 لیتری بنزین امروز معادل 200 هزار تومان در 4 یا 5 سال قبل است و این یعنی قیمت بنزین را ارزان کردیم اما شما می‌توانستید متناسب به تورم و پله پله این افزایش قیمت را اعمال کنید. همان زمان توصیه کردیم که کارت سوخت را احیا کنید هنوز این تحریم های جدید و این جهش نرخ ارز اتفاق نیفتاده بود، اما این جهش نرخ ارز در سال 97 و سقوط ارزش پول ملی به خاطر تصمیمات بعضا اشتباه داخلی باعث شد که جامعه دیگر تحمل شوک جدید قیمت را نداشته باشد حتی اگر بنزین 1000 تومانی می شد 1100 تومان اثرات منفی روی اقتصاد و جامعه داشت.
این کارشناس انرژی ادامه داد: دستگاه های کنترلی و نظارتی دولتی توان و اراده مدیریت بازار و تورم را ندارند اگرچه مرکز پژوهش های مجلس اعلام کرده است اگر قیمت بنزین 2 برابر هم شود تورم واقعی که ایجاد می کند در حد 2 یا 3 درصد است اما تورم انتظاری در محاسبات هم دیده نمی شود و قابل محاسبه کردن هم نیست. یعنی اگر قیمت بنزین از 1000 تومان برسد به 1100 تومان آثار تورمی دارد با درک شرایط امروز جامعه تنها راه کاری که می توان انجام داد و 7 دهک جامعه زیر فشار اقتصادی نروند این است که کارت سوخت احیا شود و حداقل جلوی قاچاق 10 میلیون لیتز بنزین در روز گرفته شود که این منافعش به طور شفاف وارد بودجه شود.
نوفرستی تصریح کرد: من در اینجا دولت را تحسین می کنم که با درک شرایط روز جامعه حاضر است کارت سوخت را احیا کند اما بدون افزایش قیمت زیرا که جامعه دیگر تحمل شوک جدید قیمتی را نداشت ما می پذیریم که قیمت بنزین اشکال دارد و به اشتباه در 4 سال ثابت نگه داشته شد اما سال 97 این شرایط اصلا وجود نداشت و نمی توانستیم قیمت ها را تغییر دهیم در صورتی که من سالها گفته بودم چرا قیمت را بالانمی برید.
به گفته این کارشناس انرژی حتی دو نرخی کردن قیمت بنزین در سال 97 و 98 شوک قیمتی را خواهد داشت که کنترل پیامدهایش از عهده دولت خارج است و به همین دلیل من فکر می کنم تصمیم درستی گرفتند که فعلا با سامانه کارت سوخت به عنوان گام اول جلوی قاچاق را بگیریم و مقداری هم اعتماد سازی کنیم و به مردم بگوییم هدف اصلی ما در گام نخست این است که جلوی قاچاق روزانه 10 میلیون لیتر را بگیریم.
* دولت اگر به جای قاچاقچی بنزین را صادر کند میتواند بخشی از کسری بودجه را جبران کند
نوفرستی گفت: دولت می تواند با جایگزین کردن خود به جای قاچاقچی روزانه بالای 500 تا 600 میلیارد تومان به کسری بودجه خودش کمک کند من فکر می کنم اگر آگاهانه تصمیم گرفتند این تصمیم کاملا درست بودو شرایط اجازه نمی داد حتی قیمت بنزین را بکنند 1100 تومان.
وی گفت: وقتی که زمینه رانت و فساد را ایجاد می کنیم باید از منبع این زمینه قطع شود و نمی توان با قوانین بازدارنده و نیروی انتظامی جلویش را گرفت و رفت سراغ استان های مرزی. الان بنزین از مرکزی ترین استان ها ی کشور مانند تهران، اصفهان و غیره 100 لیتر بنزین را می برند لب مرز و انجا 100 هزار تومان را می فروشند به میزان 1 میلیون تومان. با یک سیاست اشتباه و با یک شرایطی 80 میلیون ایرانی را وسوسه می کنند و هیچ کسب و کاری سود آورتر از قاچاق نیست.
وی ادامه داد: ما لب مرزهایمان که جاهایی صعب العبور و خطرناک است چه مقدار می خواهیم متر به متر دوربین بگذاریم، سرباز و پایگاه بگذاریم و شهید بدهیم و هزینه کنیم که میخواهیم یک فساد را جلویش را بگیریم .بخش عمده افزایش تصادفات رانندگی در دو استان سیستان و بلوچستان و کرمان عمدتا به خاطر حمل قاچاق سوخت بوده است که در 4 ماه امسال هم اتفاق افتاده است. چه مقدار برخورد خودرو ها و سوختن انسان ها را دیده ایم که به عنوان مثال یک وانت بار تویوتا که حمل سوخت میکند با یک اتوبوس مسافربری برخورد کرده است و جان عده ای را به خطر انداخته است.
* احیای کارت سوخت به دلیل لجبازی دو وزیر به تاخیر افتاد
نوفرستی تصریح کرد: آیا این موضوع یعنی داشتن کارت سوخت برای مردم زحمتی دارد که باید گفت این موضوع بارها اطلاع رسانی شده است همانطور که ما به بانک برویم و اگر کارت ملی نداشته باشیم، هیچ خدماتی ارائه نمی دهند باید جا بیفتد که بدون کارت سوخت نمی توانید بنزین بزنیم.
وی گفت: این تصمیم باید از پاییز سال گذشته اتفاق می افتاد اما به خاطر یک ناهماهنگی و لجبازی درون دولتی بین دو وزیر این کار متوقف شد حتی قرار بود که سهمیه در کارت بانکی باشد و ما اصلا نیازی به کارت سوخت نداریم اما با یک تصمیم اشتباه به خاطر لج و لجبازی دو وزیر این کار به تعویق افتاد امروز آی تی ایران چه مقدار پیش رفت کرده است که همان موقع که گفته شد یک کارت بانکی را معرفی کنید تا قابلیت را روی همان کارت بانکی ایجاد کنند.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: اما امروز بازگشتیم به گذشته و می خواهیم کارت های نزد مردم را اضافه کنیم. چرا می خواهید از مردم 10 هزار تومان را بگیرید؟ ما الان هر کداممان 5 تا کارت بانکی داریم و حداقل یک کارت بانکی همراه مان هست خب اگر می دانیم در همان کارت سهمیه بنزین هم واریز می شود و یا این قابلیت وجود دارد که در کارت های ملی هر فرد یا کارت خودروها سامانه هوشمند سوخت نیز بارگزاری شود و نیروی انتظامی هم این موضوع را تایید کرده است اما همه ما فکر می کنیم که می خواهیم این کار را جزیره ای و به نام خودمان تمام کنیم و هماهنگی هایی با هم نداریم.
* باید یارانه را عادلانه کنیم
نوفرستی ادامه داد: ما دیر یا زود باید به این سمت برویم که یارانه را عادلانه کنیم برای هر ایرانی و نه برای هر خودرو ، الان طبق آمار و اطلاعات حدود 45 درصد از خانوارهای ایرانی حتی یک وسیله نقلیه هم ندارند و این کاملا ناعادلانه است و باید زیر ساختی را ایجاد کرد که الان 75 تا 76 میلیون نفر دارند با این کارت یارانه می گیرند در همان ادغام کنیم. امروز اگر برای مردم زحمت و دردسر دارد کارتهای اضافی خود را حمل کنند اما همه اینها میتواند در یک کارت دیده شود و حتی مردم هم می توانند مطالبه کنند که در کارت بانکی یا در گواهی نامه و یا کارت خودروی خود همه اینها را باهم یکجا داشته باشند.
وی ادامه داد: امیدوارم موضوعات را بگونه ای مدیریت کنند که چند وقت بعد دولت منصرف نشود که بگوید من ترجیح می دهم بازگردیم به گذشته و کارت ها را کنار بگذارند هرچند که الان به این سمت می رویم. زیرا هنوز خیلی ها کارت سوخت ندارند و خیلی ها هم باورندارند که این کار اجرایی شود اما انتظار من این است که مردم کمک کنند تا این طرح اجرایی شود زیرا که امروز روزانه 10 میلیون لیتر بنزین از جیب تک تک ایرانی ها هدر می رود و قاچاق می شود و منافعش تنها به جیب یک عده ای می رود و مردم باید مطالبه کنند تا یک سامانه ای راه اندازی کنند که این بنزین دیگر قاچاق نشود و این منافع 10 میلیون لیتر می تواند بخش قابل توجهی از این کسری بودجه را جبران کند.
* سی‌ان‌جی باید جایگزین بنزین شود
نوفرستی گفت: در مورد سی ان جی هم همین گونه ما اوایل دهه 90 سیاست های اشتباهی را اتخاذ کردیم و سرکوب کردیم صنعت سی ان جی را و جلوی رشدش را گرفتیم و این سیاست ها اگر درست اجرا شود دوباره صنعت سی ان جی می تواند به سمت افزایش مصرف گام بردارد که امروز 20 میلیون متر مکعب سی ان جی که جایگزین 20 میلیون لیتر بنزین شده است در یک پروسه ای دو ساله می تواند برسد به همان ظرفیت 40 میلیون متر مکعبی که دارد .
وی ادامه داد: این یعنی جایگزین کردن 20 میلیون متر مکعب سی ان جی با 20 میلیون لیتر بنزین که درآمد بیشتری برای دولت خواهد داشت. اگر حتی هزینه بنزین و سی ان جی آزاد شود در آینده ای دور استفاده از یک متر مکعب سی ان جی صرفه اقتصادی دارد تا استفاده از یک لیتر بنزین زیرا سی ان جی یک سوم قیمت بنزین است امروز گاز زیاد داریم و صادر نمی شود و سوخت پاکی است که می تواند در خودروها استفاده کرد.
نوفرستی خاطرنشان کرد: امیدارم وقتی که شفاف سازی شود و اعتماد سازی شود در جامعه این تصمیم گرفته شود که همه حامل های انرژی متعلق به همه ایرانی ها است نه برای کسانی که خودروی بیشتری دارد و خانه بزرگتری دارد.
* درباره یارانه انرژی اغراق نکنیم
وی با اشاره به یارانه پنهان گفت: من سال گذشته هم این موضوع را مطرح کردم به یاد دارم آقای نوبخت ماجرای 900 هزار میلیارد تومان یارانه را بیان کرد و من مصاحبه کردم که با این اعداد دروغ نگویید زیرا این خیلی خطر ناک است، زیرا غیر واقعی است .
وی تصریح کرد: اخیرا آقای جهانگیری این عدد را 1000 هزار میلیارد تومان بیان کرد که من گفتم این دو پیامد بد است خیلی جا افتادن ان در دولت سخت است زیرا انتظار غیر واقعی ایجاد می کند ما داریم روزانه 600 تا 700 میلیون متر مکعب گاز توزیع می کنیم این ارزش صادراتش 20 سنت در هر متر مکعب است که این عدد را ضرب میکنیم اینکار غلط محض است و هرکس این را اینگونه محاسبه کند در سوادش باید شک کرد.
نوفرستی گفت: این یعنی اینکه مردم روزی داریم 600 یا 700 میلیون متر مکعب گاز ضرب در 20 سنت را به شما یارانه می دهیم با این شرایط مردم اگر بگویند که اصلا به من گاز نده و پولش را بده آیا دولت می تواند 700 میلیون متر مکعب را ضرب در 20 سنت چنین مبلغی را تامین کند؟ این اعداد واقعی نیست خوشبینانه عدد صادرات ما که حدود 9 میلیارد متر مکعب بود الان نزدیک به 10 سال است که این عدد را صادر می کنیم و صادرات بیشتر نیست ما در پایان برنامه ششم باید می رسیدیم به روزانه 100 تا 200 میلیون متر مکعب که به آن نرسیدیم بنابراین آنچیزی که مد نظر باید باشد این است که هزینه فرصت اقتصادی قابل تحقق را بگوییم که اگر این 700 میلیون متر مکعب را به مردم ندهم می توانم پول صادراتش را به مردم بدهیم. اگر مردم آگاه شوند و بیایند بگویند دولت ما گاز نمی خواهیم شما همه را صادر کن و پولش را تقسیم کن وسهم ما را بده آیا دولت می تواند چنین کاری انجام دهد؟ دولت هرگز نمی تواند چنین کاری انجام دهد.
وی ادامه داد: زمانی که در مورد کارت انرژی صحبت می کردیم من آن موقع هم گفتم که هرگز نگوییم که اگر این برق را و این گاز را که به شما می دهیم قیمتش چه مقدار است و آن را با نرخ صادراتی محاسبه کنیم زیرا این درست نیست و انتظاراتی ایجاد می شود که باید به مردم بگوییم.
* یارانه پنهان ناعادلانه توزیع میشود
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: یارانه پنهان عددش هر مقدار هست الان دارد توزیع می شود و الان به صورت ناعادلانه هم توزیع می شود و بیشتر کسانی می گیرند که بیشتر مصرف می کنند و یارانه را باید عادلانه توزیع کنند، نباید با کلمات بازی کرد عدالت از اصول دین ما است که از عدل می اید و حتی از فروع دین ما هم نیست و در اینجا می لنگیم و این عدد یارانه پنهان وجود دارد و به صورت ناعادلانه توزیع می کنیم و بحث دیگر بحث اسراف است که با این وضعیت اسراف هم می کنیم .
وی گفت: ما قرار نیست یک باره این همه را صلاح کنیم ولی دیر یازود باید این موضوع اصلاح شود و این دولت بهترین زمانی که میتوانست اجرا کند همان سال 92 بود. امسال که انتخابات مجلس است و دو سال دیگر انتخابات ریاست جمهوری است و دولت بعید است که این کار را انجام دهد .
نوفرستی خاطرنشان کرد: مردم هوشمند هستند و می فهمند که با این کار مصرفشان پایش می شود واگر مصرف خارج از حد متعارف باشد مچشان را می گیرند وبنابراین مصرف باید پایش و نظارت شود و مردم باید حواسشان باشد که کارت سوختشان را به دیگری ندهند و اگر کارت سوخت را در کارت ملی یا خودرو ادغام می کردند من دیگر کارت خود را به دیگری نمی دادم.
* سهمیه بر اساس پیمایش برای تاکسی‌ها هم اعمال شود
وی اظهار کرد: دولت یازدهم دو تصمیم درست گرفت یکی اینکه سهمیه خودروهای عمومی را مدیریت کردند و 6 میلیون کارت سوخت غیر واقعی ابطال شد و دیگری سهمیه براساس پیمایش بود که برای خودروهای گازوئیل سوز صورت گرفت که این کار را می توانند برای تاکسی ها و خودروهای مسافرکش نیز استفاده کنند و براساس پیمایش سوخت بدهند.
وی ادامه داد: الان پالایش و پخش شروع کرده به خودروهای اینترنتی 2.5 میلیون تومان وام می دهد برای سی ان جی سوز کردن خود که این کار ارزش ندارد اگر این پول ما به التفاوت بنزینی است که در یک ماه می خواهد استفاده کند یعنی اگر دولت بیاید سوبسید دهد و منت وام نگذارد و بگوید من رایگان خودروی شما را سی ان جی سوز می کنم این سرمایه گذاری در مدت یک ماه باز می گردد. الان نمی دانم چرا دولت در مورد سی ان جی سیاست های اشتباهی را اجرا میکند وقتی قیمت بنزین ثابت است چرا قیمت سی ان جی را بالا برده است که مصرف سی ان جی باز نسبت به گذشته کاهش یافته است ماباید به سمت سی ان جی حرکت کنیم اما با سیاست های درست.
نوفرستی تصریح کرد: در طرح دادن سهمیه به هر فرد باید اعتماد سازی کرد و باید با مردم شفاف بود و باید اطلاعات را شفاف در اختیار مردم قرارداد و این یارانه ها نباید بازیچه ایام انتخابات شود. باید قانونی گذاشته شود 10 ساله و براساس ان عمل کنیم. قرار نیست این سهمیه برای همیشه باشد و قرار نیست به یکباره هم حذف شود من پیشنهادم این است که سالی 5 درصد کم شود و برسد به 10 لیتر بعد از 5 سال و هرگز صفر نشود و به عنوان حق شهروندی به همه ایرانی ها بدهند مگر اینکه شرایط ما از نظر تمام مولفه های اجتماعی به جایی برسیم که دیگر نیازی به آن نباشیم.
اعطای سهمیه فقط به یک خودرو
یک کارشناس انرژی گفت: در مرحله دوم استفاده از کارت سوخت باید سهمیه فقط به یک خودرو اختصاص یابد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس براساس آخرین تصمیم دولت از روز سه شنبه 22 مرداد ماه سال 98 عرضه بنزین در جایگاه ها فقط از طریق کارت سوخت شخصی امکان پذیر است؛ هرچند کارت سوخت جایگاه ها تا مدتی وجود دارد اما ظاهرا برای اینکه مصرف کنندگان ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی خود باشند عرضه بنزین از طریق کارت جایگاه ها محدود می شود.
احیای مجدد کارت سوخت توسط دولت دوازدهم در حالی صورت می گیرد که مسئولان فعلی وزارت نفت و دولت در سال 94 بنا به دلایلی که مشخص نیست تصمیم به حذف کارت سوخت از چرخه سوخت گیری کردند اما امسال بعد از گذشت 4 سال تصمیم دارند این سامانه را دوباره راه اندازی کنند.
به همین منظور خبرگزاری فارس تصمیم به برگزاری نشستی کارشناسی با حضور مالک شریعتی، محمدجواد نوفرستی و مسعود صباغی از کارشناسان و اهل فن در حوزه کارت سوخت کرد.
در این نشست موضوعات حول سه محور اساسی مطرح شد که اولین آن علت حذف کارت سوخت در سال 94 و تصمیم به احیای مجدد کارت سوخت بود. در گام بعدی کارشناسان به علت قاچاق و کمکی که میتواند کارت سوخت به کاهش و یا حذف قاچاق سوخت بگیرد گفت وگو کردند.
امام وضع بعدی مراحل تکمیلی احیای کارت سوخت بود و اینکه باید از مرحله احیا عبورد کرد و نظام توزیع یارانه ها را که یک نظام پر ایراد و اشکالی است را تغییر داد.
در ادامه متن صحبت های مالک شریعتی را در این نشست کارشناسی را ملاحظه می کنید:
* دلیل حذف کارت سوخت چه بود؟
مالک شریعتی اظهار داشت: اول باید این اقدام دولت یعنی احیای کارت سوخت را قدر بدانیم و با هر تحلیل و نظر سیاسی که داریم از آن استقبال کنیم؛ اخیرا جلسه شورای هماهنگی سران قوا با حضور وزیر نفت تشکیل شده است و آقای رئیس جمهور هم تاکید کرده اند نظام پرداخت یارانه ها عادلانه نیست و باید به سمت عادلانه شدن حرکت کنیم.
وی ادامه داد:دولت با توجه به جمیع جهات به این جمع بندی رسیده است که کارت سوخت باید احیا شود و نظام پرداخت یارانه ها باید اصلاح شود. باید از مرحله مقدماتی احیای کارت سوخت کار را دوباره شروع کرد و حتما برنامه های بعدی برای آن دارد و این اتفاق خواهد افتاد.
به گفته وی در خصوص حذف کارت سوخت در سال 94 تحلیل های سیاسی هم وجود دارد اما در اینجا بیشتر به مباحث فنی و اقتصادی می پردازیم؛ یکی از دلایل حذف کارت سوخت در سال 94 این بود که قیمت بنزین به سطح قیمت تمام شده نزدیک شده بود که در نهایت چنین تصمیمی یعنی حذف کارت سوخت اتخاذ شد.
شریعتی تصریح کرد: اما با حذف کارت سوخت عملا مزایای آن نیز نادیده گرفته شد به طوریکه در هر شرایط اقتصادی آمار مصرف را میتوانست کنترل کند و در اختیار ناظران قراردهد و در واقع میتوانست آمایش مصرف انرژی را در اختیار مسئولان قراردهد که از این مزیت غفلت شد. به هر حال در آن روز تصمیم به حذف کارت سوخت گرفتند اما خوشبختانه امروز می بینیم که به این نتیجه رسیده اند که کارت سوخت دوباره احیا شود.
به گفته این کارشناس انرژی کارت سوخت یکی از ابزارهای جلوگیری از قاچاق است و کمک می کند به رصد وشفافیت و مشخص می کند که در در جایگاه های مختلف چه مقدار بنزین می فروشند و آیا این فروش بنزین در جایگاه ها منطقی و طبیعی است یا خیر.
این کارشناس انرژی تصریح کرد: البته راه کارهای دیگری هم وجود دارد که میتواند منجر به شفافیت شود مانند بورس انرژی که عرضه بنزین از این طریق در حال شکل گیری است، همچنین بازارچه‌های مرزی که می تواند بنزین را با یک حاشیه سود خوبی عرضه کنند و فروششان قانونی شود و یا جایگاه های حاشیه 200 کیلومتری مرزها یک شرایط خاصی وجود داشته باشند و از این تصمیمات می توان گرفت و قاچاق را نیز کنترل کرد.
* چالش اصلی احیای کارت سوخت
شریعتی با اشاره به الزامات احیای کارت سوخت گفت: چالش اصلی این است که آیا مردم از کارتها استفاده خواهند کرد یا خیر و اگر گام نخست درست اجرا نشود برای گام های بعد دچار مشکل خواهیم شد.
وی ادامه داد: چند راه حل وجود دارد که اولی را دولت خودش گفته است یعنی اینکه عرضه بنزین در 4 شهر بزرگ از جمله تهران بدون محدودیت و با کارت سوخت انجام می پذیرد و اگر کسی کارت سوخت نداشته باشد با کارت جایگاه میتواند بنزین بزند اما حداکثر دو بار می تواند سوختگیری کند؛ به نظرم می توان این را طور دیگری هم اجرا کرد که فشار روانی نداشته باشد الان اپلیکیشن هایی وجود دارد در برخی از مناطق تهران که مصرف کنندگان خارج از سیستم جایگاهی با یک کارمزدی بنزین خود را خارج از جایگاه دریافت می کنند به طوریکه میتوانند به جایگاه دار بگویند اگر کسی آمد بنزین را به او ولی 10 هزار تومان کارمزد تحویل دهند که این یک حالت بازدارندگی دارد و تورم ایجاد نمی کند.
* اگر از روز اول یارانه انرژی داده نمی‌شد اقتصاد وضعیت بهتری داشت
شریعتی با اشاره به گام های بعدی تصریح کرد: باید فضا را برد به این سمت که کسانی که خودرو دارند تا ابد قرار نیست بنزین یارانه ای بگیرند و اگر این طور باشد پس این نظام عادلانه ای که صحبت می کنیم برای یارانه انرژی چه می شود.
وی خاطرنشان کرد: ما با یک وضعیت اسفناک مواجه هستیم که به تعبیری می توان گفت اگر از روز اول یارانه انرژی داده نمی شد وضعمان از امروز بهتر بود، الان یک هرمی داریم که از نوک روی زمین قرار گرفته و هر لحظه ممکن است این هرم سقوط کند و به صورت یک بحران اجتماعی در بیاید. حالا آیا می توان این هرم را به یک باره برگرداند سر جایش که الان امکان پذیر نیست و مثل یک آبی است که پشت سد جمع شده است و سد در جای اشتباهی ساخته شده است و اگر این سد را خراب کنیم قطعا پایین دست را آب می برد بنابراین باید مانند ساعت های شنی آن را روی یک هرم پایین تری دوباره توزیع کنیم.
* دولت میتواند حذف یارانه ثروتمندان را از بنزین شروع کند
این کارشناس انرژی تصریح کرد: کسانی که الان از یارانه استفاده می کنند با توجه به اینکه سطح یارانه انرژی برای یک ثروتمند دو نیم برابر بیشتر از یک فردی است که در سطح پایین تر زندگی می کند. الان دولت مکلف و مجاز است که سه دهک بالا را یارانه هایشان را حذف کند که هیچ فشاری به مردم نیاید. آیا این را نمی‌توان از بنزین شروع کند؟ یعنی کسانی که خودروهای بالای 500 میلیون دارند که خودروهای لوکس است که نیازی به یارانه مصرف سوخت ندارند و دولت اختیار هم دارد و به تدریج میتواند کاری کند که این افراد خودروهایشان بنزین یارانه ای نگیرد.
به گفته وی اگر سالی 10 درصد قیمت بنزین را افزایش می دادیم الان قیمت بنزین حدود 2900 تومان بود و دیگر چنین شرایطی را شاهد نبودیم و فشاری روی دوش مردم نبود.
* ظرفیت 40 میلیون مترمکعبی استفاده از CNG
وی ادامه داد: برای گام های بعدی باید به این سمت برویم و بدانیم که برخی از مردم کسب و کارشان با بنزین گره خورده و حمل و نقل بار انجام می دهند یا خودروهای شخصی دارند و در حمل و نقل مسافر مشغول به کار هستند اگر یکباره به این فرد یک شوک وارد کنیم اثرات بدی دارد؛ بنابراین برای اینها دولت باید یک فکر دیگری کند که راه حلش روشن است ما از امکاناتی مانند ال پی جی و سی ان جی می توانیم استفاده کنیم.
وی با اشاره به توسعه صنعت سی ان جی گفت: یک زمان این صنعت را در کشور توسعه دادیم اما به دو دلیل توسعه آنها متوقف شد که دلیل اول این است که قیمت گاز را تا حدی بالا بردیم که فرقی نمی کرد که از بنزین استفاده کنیم یا از بنزین استفاده نکنیم که این موجب شد تا استقبال از سی ان جی کم شود.
شریعتی ادامه داد: قبلا مردم خودشان می رفتند در یک کارگاهی خودروی خود را سی ان جی سوز می کردند تا از سیستم گاز طبیعی استفاده کنند که الان این اتفاق رخ نمی دهد.
به گفته وی تقریبا معادل 40 میلیون متر مکعب ظرفیت داریم که از سی ان جی استفاده کنیم اما اکنون نصفش استفاده می شود از آن طرف ال پی جی هم همین طور است بنابراین برای این کسب و کارها ابتدا یک فکری کنیم که اینها را از ماجرای کارت سوخت جدا کنیم.
* وزارت نفت به دنبال افزایش یکباره قیمت بنزین بود
این کارشناس انرژی ادامه داد: اما نکته بعدی این است که دولت نگاهش به جبران کسری بودجه نیز هست در یک مرحله ای می آید یک دفعه حمله می کند به بازار ارز و عامدانه استفاده می کند از این اختلاف قیمت و بعد سعی می کند از افزایش قیمت سوخت استفاده کند؛ پیش بینی مرکز پژوهش ها این است که دولت امسال تقریبا نزدیک به 170 هزار میلیارد تومان کسری بودجه دارد و در یک مقطعی دولت دنبال این بود که از بحث حامل های انرژی جبران کند که مجلس جلویش ایستاد و الان مصوبه‌ای گرفته که بخشی از صندوق وبخشی از استقراض استفاده کند و تقریبا دولت از ماجرا جدا شده است و دیگر نگاهی به حامل های انرژی ندارد؛ این درحالی بود که وزارت نفت به دنبال افزایش یک باره قیمت بنزین بود اما در هیات دولت رای نیاورد.
* فقط یک خودرو بنزین یارانه‌ای بگیرد
وی گفت: دولت دنبال این بود که قیمت دو نرخی شود با سهمیه 60 لیتری که مجلس مخالفت کرد؛ به هرحال دولت فشاری ندارد که قیمت بنزین را دو نرخ کند اما لاجرم باید در یک بازه زمانی این کار را انجام دهد.
شریعتی تصریح کرد: یک الگویی که می توان در موردش صحبت کرد این است که بعضی از افراد ممکن است در خانه خود سه یا چهار خودرو داشته باشند که قابل شناسایی است بنابراین می توانیم به هر خانواده ای اجازه داد فقط یک خودروی خود را معرفی کند تا از کارت سوخت یارانه ای برخوردار شود.
وی با اشره به میزان سهمیه همین یک خودرو گفت: اما میزان سهمیه را میتوان براساس جمعیت در نظر گرفت مثلا یک خانواده ای که دو نفر است باید سهمیه اش کمتر از یک خانوده ای که جمعیت بیشتری دارد باشد.
* دولت جای قاچاقچی را در بازار صادراتی بگیرد
شریعتی با اشاره به راه کارهای مبارزه با قاچاق بنزین ادامه داد: ماجرای قاچاق را همانطور که گفتم میتوان با بازارهای کشورهای همسایه تعامل کنیم و به جای اینکه قاچاق از دست ما خارج باشد دولت ورود پیداکند؛ الان برخی از شرکت ها می آیند سوخت را می خرند و در حاشیه خلیج فارس می فروشند یعنی از ما با قیمت پایین تر می گیرند و می روند در انجا با قیمت بالاتر می فروشند که در این حالت دولت خودش ورود کند و در بازار صادرات دخالت کند و عملا جای قاچاقچی را خودش بگیرد و منافع آن را خودش بدست آورد.
وی همچنین با اشاره به بحث کسری بودجه دولت گفت: دولت دلش می خواست که این سهمیه بندی را اجرا کندتا بحث کسری بودجه خود راکاهش دهد اما الان من در دولت خیلی این را نمی بینم که بخواهد تغییر سهمیه ها و افزایش قیمت و از این کارها انجام دهد.
* دولت جسارت انجام پروژه‌های بزرگ را ندارد
شریعتی تصریح کرد: واقعیت این است که اگر بخواهیم عدالت را در پرداخت یارانه های انرژی داشته باشیم ما تقریبا در بخش های مختلف کشور نزدیک به 100 میلیارد دلار در سال یارانه انرژی توزیع می کنیم که یک سوم آن مستقیم به خانوارها داده می شود مانند یارانه بنزین، گازوئیل و برق و حتی یارانه پنهان آب که این 30 میلیارد دلار که حدود 300 هزار میلیارد تومان می شود توزیعش اشتباه است. اگر بخواهیم یکباره آن را تغییر دهیم از دسترس ما خارج است و معمولا اتفاقات آن گونه رخ نمی دهد که اقتصاددانان پیش بینی می کنند و تبعات اجتماعی دارد و ممکن است شوک های اجتماعی برایش ایجاد شود و اقتصاد را دچار چالش کند.
وی با اشاره به مدلی در توزیع بهتر یارانه ها گفت: الان برخی معتقدند که ما قیمت ها را به نرخ روز جهانی کنیم و بعد بیاییم مابه التفاوت قیمت یارانه ای و قیمت جهانی را به صورت نقدی بریزیم به حساب افراد و مثلا یک خانواده ماهانه 4 میلیون تومان درآمد داشته باشد. این آیا اثر تورمی ندارد؟ بحث های اجتماعی ندارد؟ آیا مردم به این تصمیم اعتماد میکنند؟ نمی گویند که یک سال این اتفاق رخ می دهد و بعد یارانه را حذف می کنند؟ یعنی آن سرمایه اجتماعی که می خواهیم به اتکای آن این پروژه را انجام دهیم آنقدر قوی نیست که چنین تصمیمات بزرگی را بگیریم.
وی گفت:این اقدامات خیلی جسورانه است که من جسارتش را در این دولت نمی بینم و حتی به نظرم تبعات اجتماعی زیادی هم خواهد داشت؛ دولت می خواست یارانه ها را حذف کند که 97 درصد به دولت نه گفتند. درصورتیکه فکر می کرد می تواند این کار را انجام دهد.
* با سیاست‌های دفعی و هیجانی مشکل یارانه‌های انرژی حل نمیشود
شریعتی ادامه داد: روش هایی وجود دارد که میتواند تبعات اجتماعی را کم کند و حتی طرحی در مجلس بود که رای نیاورد و دولت هم با آن مخالفت کرد که همان طرح اعطای سهمیه به هر فرد بود که در ماه 20 لیتر به هر فرد بدهند و هر کد ملی این سهمیه را بگیرد که در هر ماه اگر از این سهمیه استفاده کرد که کرد اگر نکرد در یک بازار تعاملی بتواند آن را بفروشد.
شریعتی گفت: باید خرد خرد هرم پرداخت یارانه ها را تغییر دهیم؛ یک بخش هایی از قاچاق هم ربطی به مصرف کننده خرد ندارد و خارج از سیستم شبکه رخ می دهد. حدود 25 درصد از گازوئیل از جاهایی قاچاق می شود که خودروها مالکیت نهادهای عمومی دارد مانند شهرداری ها و جاهای مختلفی که این ها یک نظارت هایی می خواهد که کارت سوخت میتواند به آن کمک کند.
شریعتی در پایان گفت: یک تفاوتی وجود دارد برای یارانه های پنهان که اگر دولت میخواهد با ان بازی کند یک کار اشتباهی است؛ اما این در بحث کارشناسی فرق می کند مثلا مرکز پژوهش ها هم گفته روزانه 500 میلیارد تومان یارانه پنهان می دهیم. ما ناگزیر هستیم که یارانه انرژی را به روش عادلانه بازگردانیم؛ با سیاست های دفعی و هیجانی نمی توان این کار را انجام داد و یک نگاه فرابخشی می خواهیم و باید اعتراف کنیم که در طراحی و سیاست گذاری و تقنین مشکلی نداریم اما موضوع اجرا است که باید درست اجرا کنیم
