خسارت 66 هزار میلیاردتومانی حذف کارت سوخت
پنجشنبه‌شب، ۲۳ آبان در حالی که باخت تلخ تیم‌ملی فوتبال ایران مقابل عراق به تیتر همه رسانه‌ها تبدیل شده بود، یک خبر دیگر همه را شوکه کرد؛ افزایش دوبرابری قیمت بنزین.
روزنامه فرهیختگان درباره گرانی بنزین نوشت: طبق اعلام رئیس سازمان برنامه و بودجه، با اجرای مجدد طرح هدفمندی بنزین و سهمیه‌بندی آن، قیمت بنزین برای سهمیه هر خودرو 1500 تومان و مازاد آن 3000 تومان است. دولت در حالی تصمیم به افزایش قیمت بنزین گرفته است که بعد از تورم افسارگسیخته و کاهش قدرت خرید ناشی از شوک ارزی سال گذشته، در چندماه اخیر شاهد پایین آمدن آرام‌آرام تورم و افزایش امید به برون‌رفت از وضعیت رکود اقتصادی در کشور بودیم. افزایش قیمت و دونرخی کردن بنزین در حالی است که حسن روحانی با پیشنهاد بیژن زنگنه در سال 94، با ادعای فساد در دونرخی بودن بنزین آن را تک‌نرخی کرده و عملا کارت سوخت و طرح هدفمندی بنزین را کنار گذاشتند؛ طرحی با صدها ساعت کار کارشناسی و میلیاردها تومان هزینه علاوه‌بر آنکه توانسته بود مصرف بنزین را کنترل کند، درآمدهای بسیاری را نیز برای کشور به وجود آورده بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای حذف کارت سوخت توسط دولت تاکنون نزدیک به 66 هزار میلیارد تومان خسارت به کشور وارد شده است.
سریال تصمیمات دولت اما تمام نشده و این‌بار خود را در افزایش قیمت بنزین به نمایش گذاشته است. در حالی که دولت اعلام کرده دلیل افزایش قیمت بنزین کمک به دهک‌های پایین درآمدی و کنترل مصرف است، بسیاری از کارشناسان اقتصادی گرانی بنزین را تصمیمی نه چندان معقول برای دلایل فوق می‌دانند و معتقدند تبعات منفی افزایش قیمت بنزین در شرایط فعلی بیشتر از آثار مثبت آن است. ازجمله دلایل دیگری که برای افزایش قیمت بنزین توسط رئیس دولت مطرح شده، ارزان‌بودن آن در مقایسه با کشورهای دیگر است در حالی که بررسی‌ها نشان می‌دهد براساس درآمد سرانه به قیمت بنزین، ایران رتبه 53 دنیا را دارد و در 52 کشور قیمت بنزین ارزان‌تر از ایران است. برآوردها از افزایش قیمت بنزین نشان می‌دهد با فرض فروش 94 میلیون لیتر در روز، دولت از محل افزایش قیمت‌ها نزدیک به 40 هزار میلیارد تومان درآمد کسب خواهد کرد و باید دید آیا همه این حجم از افزایش درآمدهای دولت برای کمک به دهک‌های پایین درآمدی صرف خواهد شد یا صرف هزینه‌های جاری دولت می‌شود.
کم‌درآمدها قربانی اصلی افزایش قیمت بنزین
«رئیس‌جمهور تاکید کرده تا ریال آخر طرح حمایتی جدید دولت به حساب خانوارها برود و هیچ مبلغی وارد خزانه نشود.» جمله فوق توسط اعضای دولت بعد از اعلام خبر افزایش قیمت بنزین مطرح شد. یکی از گزاره‌هایی که دولت با بیان آن قیمت بنزین را افزایش می‌دهد آن است که بهره‌مندی ثروتمندان و دهک‌های بالای درآمدی از یارانه بنزین بسیار بیشتر از دهک‌های پایین درآمدی است و می‌خواهیم با افزایش قیمت آن، درآمدهای حاصل را صرف حمایت از دهک‌های پایین درآمدی کنیم؛ استدلالی که هنگام افزایش قیمت‌ها و پرداخت یارانه نقدی در دولت دهم نیز بیان شد اما آنچه تجربه شد آن بود که تورم قیمت‌ها بسیار بیشتر از یارانه نقدی بود و عملا بعد از افزایش قیمت‌ها، قدرت خرید مردم بسیار کاهش یافت. این تجربه اکنون سبب شده با وجود وعده دولت در پرداخت یارانه عموم مردم، برآیند افزایش قیمت بنزین را به‌ضرر خود بدانند. در این زمینه می‌توان به گزارش مرکز مطالعات بین‌المللی انرژی درمورد یارانه پنهان انرژی نیز اشاره کرد. براساس این گزارش، با وجود آنکه دهک‌های پایین درآمدی و قشر ضعیف جامعه نسبت به دهک‌های بالای درآمدی کمترین استفاده را از یارانه انرژی دارند اما حذف این یارانه و آثار تورمی آن بیشترین ضربه را به دهک‌های پایین درآمدی خواهد زد و آنها بیشترین فشار را از اصلاح قیمت‌ها متحمل خواهند شد. درواقع به‌رغم آنکه سهم دهک اول از یارانه انرژی 5.06 درصد و از سایر دهک‌ها کمتر است، اما نسبت یارانه انرژی به هزینه کل خانوار در این دهک با 15درصد، بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده است. در نتیجه آنچه از آن به اصلاح قیمت‌های حامل‌های انرژی تعبیر می‌شود درواقع هدف گرفتن معیشت گروه‌های کم‌درآمد جامعه است.