کلاهبرداری گسترده با شگرد همسریابی اینترنتی
سمانه سادات فقیه سبزواری - کسی گمان نمی کرد روستایی دور افتاده در نقطه صفر مرزی واقع در شرق کشور که مردم آن سال‌هاست در فقر و مشکلات گوناگون به سر می‌برند، محلی امن برای تبهکارانی شود که می‌خواستند دامن قم را آلوده کنند. روستایی که فاصله اش با قم بیش از یک هزار و 100 کیلومتر است و با وسایل حمل و نقل عمومی نیز به آسانی نمی توان به این روستا سفر کرد.
با وجود دور افتاده بودن و مشکلات شدیدی که در این روستا وجود دارد؛ اما استفاده از سیم کارت تلفن همراه با اینترنت پرسرعت تنها مزیتی به شمار می‌رود که در این نقطه به چشم می‌خورد و آن هم توسط برخی افراد سودجو مورد سوء استفاده قرار گرفته است.
حجت الاسلام ابوالفضل تحریری بازپرس شعبه 13 دادسرای عمومی و انقلاب قم در این ارتباط از دستگیری 12 مرد و زن خبر می‌دهد و می‌گوید: دو گروه چهار نفره از این متهمان در همان روستا و چهار نفر دیگر نیز در یکی از دیگر محله‌های حاشیه ای استان شرقی کشور سکونت داشته و مشغول فعالیت بودند.
وی به ابزارهای اغفال و کلاه برداری این باند اشاره و بیان می‌کند: متهمان با بهره گیری از گوشی‌های تلفن همراه با نام تجاری «تکنو» و بدون استفاده از نرم افزاری خاص، پس از شناسایی طعمه‌هایشان با آنها تماس می‌گرفتند و با تغییر صدای مردانه به صدایی زنانه به فریب افراد پرداخته و از آنان مبالغی را دریافت می‌کردند.
کلاهبرداری از 16 نقطه کشور
حجت الاسلام تحریری، نوع فعالیت این باندها در شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و تلگرام را مورد توجه قرار داد و بیان می‌کند: این افراد با ایجاد صفحات مختلف و عناوینی مانند «صیغه یابی و همسریابی» در شبکه‌های اجتماعی فعالیت داشته و از 16 نقطه کشور کلاهبرداری می‌کردند.
روستای دور افتاده و مرزی نقطه امنی برای کلاهبرداران به شمار می‌رفت به همین دلیل به آسانی کلاهبرداری کرده و با بهره‌گیری از عکس‌های زنان و دخترانی که در فضای مجازی وجود داشت نقشه‌های خود را پیش می‌بردند.
بازپرس شعبه 13 دادسرای عمومی و انقلاب قم به نحوه شناسایی طعمه‌ها توسط کلاهبرداران اشاره دارد و می‌گوید: این باند کلاهبرداری عکس دختران و زنان جوان را از روی پروفایل‌ها و یا صفحات اینستاگرام برداشته و در فضای مجازی به عنوان عقد موقت معرفی می‌کردند و پس از آن با ارائه شماره تماس‌هایی از اپراتور ایرانسل طعمه‌ها را به دام خود می‌کشاندند.
پس از اغفال و فریب افراد از طریق فضای مجازی، حالا نوبت اجرایی کردن نقشه بود و به بهانه پول مهریه، کرایه ایاب و ذهاب و...از آنها اخاذی شده و به مقصدی دروغین فرستاده می‌شدند.
بازی با آبروی 9 خانواده
متهمان با دریافت مبالغی ناچیز به افراد فریب خورده خود وعده ازدواج موقت می‌دادند و بنا به گفته حجت الاسلام تحریری از برخی اشخاص مبالغ یک تا دو میلیون تومان نیز اخذ کرده و آدرسی واقعی از یک خانه در قم به آنان داده می‌شد که پس از انجام تحقیقات شبانه روزی توسط تیم پلیس فتا مشخص شد متهمان آدرس 9 خانه را که از خانواده‌های آبرومند و محترم قم محسوب می‌شدند شناسایی کرده و به افراد ارائه می‌کردند.
زن جوان و محجبه ای که از آدرس منزل آنان در قم برای تبلیغ برنامه‌های منافی عفت در فضای مجازی بهره گرفته شده است، به خبرنگار فارس می‌گوید: همه روزه مردهای بسیاری به درب منزل ما مراجعه کرده و مدعی بودند که در این زمینه هزینه‌هایی پرداخته اند و خواهان ورود به منزل بودند.
وی با بیان اینکه ترس ناشی از صلب امنیت و ریخته شدن آبرو در محله چند ماهی است که با آنها دست به گریبان است، تصریح می‌کند: تصور اینکه در تمام اوقات شبانه روز مردهایی غریبه و گاها در شرایط خاص امنیت و آرامش را در منزلی که قرار است محلی امن برای خانواده باشد برهم بزنند بسیار سخت است.
زن جوان از روزها و شب‌هایی می‌گوید که طعمه‌های تبهکاران برای مسئله ای که بابت آن هزینه پرداخت کرده بودند با مشت و لگد بر در منزلشان کوبیده و سر و صدا راه انداخته و امنیت خود و خانواده اش را به مخاطره می‌انداختند.
دستگیری باند 12 نفره با نیابت قضایی
سرهنگ علی موالی رئیس پلیس فتا استان قم در ارتباط با نحوه شناسایی منزل قربانیان در قم برای انجام نقشه‌های کلاهبرداری توسط این متهمان بیان می‌کند: متهمان از طریق گوگل مپ به شناسایی محله‌های مختلفی در قم اقدام می‌کردند و با ارائه آدرس به طعمه‌ها و دادن یک شماره پلاک واقعی و گاهی اشتباهی آنها را به درب منزل مردم راهی می‌کردند.
وی با بیان اینکه از آدرس محل سکونت 9 خانواده در 9 منطقه مختلف قم توسط این باند کلاهبرداری سوء استفاده شده است، عنوان می‌کند: متهمان با ارائه شماره‌های مختلف از خطوط مختلف اعتباری ایرانسل و برقراری مکالمه با افراد فریب خورده، آنان را اغفال کرده و نسبت به اخاذی از آنان اقدام می‌کردند.
این مقام انتظامی با عنوان اینکه متهمان نه تنها قم بلکه برخی دیگر از نقاط کشور را برای اعمال مجرمانه خود انتخاب کرده بودند، تصریح می‌کند: با وجود کلاهبرداری وسیع به صورت ملی اما شناسایی و دستگیری این باند 12 نفره از سوی مقامات قضایی قم با نیابت قضایی صورت گرفت.
سوء استفاده از جهل مردم و عدم آگاهی‌های مناسب در فضای مجازی از عمده ترین مسائلی است که موجب ایجاد باندهای کلاهبرداری متعدد در این بستر می‌شود.
ضرورت انجام اقدامات پیشگیرانه در کنار برخورد قضایی
حجت الاسلام حسن غریب دادستان عمومی و انقلاب قم در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس مبنی بر اقدامات صورت گرفته از سوی دستگاه قضایی در ارتباط با پرونده استفاده سوء از آدرس محل سکونت برخی شهروندان قمی برای اشاعه فحشا از طریق فضای مجازی خاطرنشان کرد: این پرونده نیز نوعی کلاهبرداری محسوب می شود که کلاهبرداران با استفاده از روش تبلیغ در کانال های پیام رسان و با معرفی شماره کارت‌بانکی و سپس اعلام آدرس به کلاهبرداری می پرداختند.
وی با تاکید براینکه در این پرونده رد پای گروه ها و باندهای متعددی در کل کشور دیده می شود، تصریح کرد: کلاهبرداران در ازای دریافت پول، آدرس منزل خانواده‌هایی که ساکن قم بودند را در کانالی قرار می‌دادند و این منازل را مکانی برای اشاعه فساد معرفی می‌کردند، درحالی‌که خانواده‌های ساکن در این خانه‌ها، خانواده هایی مومن بودند که حتی از این موضوع اطلاع نداشتند و در این زمینه باید اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از هرگونه سوء استفاده کلاهبرداران صورت بگیرد.
سوء استفاده از کارت بانکی روستاییان
تحریری جانشین قرارگاه کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی و بازپرس شعبه 13 دادسرای قم با اشاره به نکاتی در ارتباط با این پرونده می‌گوید: تبهکاران برای اجرای نقشه‌های شوم خود از کارت‌های بانکی و سیم کارت‌های ثبت شده به نام اشخاص مقیم این روستای مرزی بهره می‌بردند و درصدی را به مالکان این حساب‌ها پرداخت می‌کردند.
وی ضعف در ارائه خدمات اپراتورهای تلفن همراه را از جمله علل اصلی چنین وقایعی می‌داند و بیان می‌کند: هر اپراتوری 10 سیم کارت به یک شخص ارائه می‌دهد یعنی سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و رایتل 30 عددسیم کارت تنها با ارائه کپی کارت ملی به اشخاص واگذار می‌کنند که خلاء نظارتی در این زمینه می‌تواند بستر سوء استفاده و کلاهبرداری را فراهم کند.
بنا به گفته حجت الاسلام تحریری باتوجه به اینکه تبهکاران در اجرای این نقشه شوم خود به درآمد خوبی می‌رسیدند، از کودک 10 ساله تا پیرمرد 70 ساله در این روستا با بهره گیری از فضای مجازی و سیم کارت‌های اعتباری در این ماجرا نقش موثری داشتند.
پولشویی و کلاهبرداری بخشی از عناوینی است که در این پرونده مطرح شده و با وجود تحقیقات و بررسی‌های فراوانی که صورت گرفته است اما این پرونده هنوز هم در دادسرای عمومی و انقلاب قم باز است.
سرهنگ موالی با تاکید براینکه فریب و اغفال از اصلی ترین نقاط قوت تبهکاران در اجرای اینگونه برنامه‌ها به شمار می‌رود، بیان می‌کند: جوانان باید نسبت به این موضوع آگاه باشند که طرح ازدواج در فضای مجازی کلاهبرداری است و نباید به اینگونه تبلیغات اعتماد کرد.
آموزش و آگاهی برای حضور مردم در فضای مجازی و ساماندهی سیم کارت‌ها از جمله اقداماتی است که می‌توان برای مقابله با اینگونه باندهای کلاهبرداری و فساد انجام داد و در این راستا مالکان را توجیه کرد سیم کارت تلفن همراه و کارت بانکی خود را در اختیار غیر قرار ندهند که در این صورت پیگردهای قانونی در ارتباط با هرگونه سوء استفاده گریبانگیر مالک آن خواهد شد.
حجت الاسلام تحریری با تاکید براینکه نمی توان دسترسی به فضای اطلاعاتی و نرم افزارهای نقشه یاب را برای مردم محدود کرد، می‌گوید: تنها راهی که برای جلوگیری از اینگونه تشکل‌های فساد و کلاهبرداری وجود دارد مدیریت سیم کارت‌ها است تا زمانیکه پیگیری صورت می‌گیرد دستگاه قضایی را به متهم برساند.
کانال‌ها و صفحات مجازی پر است از تبلیغاتی که با وعده‌های دروغین در صدد هستند تا با جلب اعتماد جوانان نه تنها از آنان اخاذی کنند حتی آنان را به قربانگاه روابط نامشروع بکشانند که در این زمینه لازم است آگاهی‌های بیشتری به مردم داده شود تا مردم به ویژه نسل جوان فریب این کلاهبرداران را نخورند.