کلاه چینی‌ها بر سر بازار مخابرات ایران
یک کارشناس و فعال بخش خصوصی مخابرات کشور گفت: شرکتهای چینی در پروژه‌های ایرانی، قیمت را حتی از قیمت‌های خود در کشورهای عربی پایین‌تر می‌دهند تا پس از کنار زدن تولید کنندگان داخلی، کاهش قیمت اولیه را در ادامه راه جبران کنند.
علی فتوت احمدی در گفت‌وگو با فارس، در خصوص میزان توانمندی داخلی در تولید تجهیزات مخابراتی، اظهار داشت: تولید تجهیزات مخابراتی احتیاج به یک زنجیره از تحقیق، توسعه، تولید و استانداردسازی دارد و این زنجیره نیازمند یک دوره 5 ساله برای راه‌اندازی است.
این کارشناس حوزه مخابراتی افزود: طی پنج، شش سال گذشته برخلاف دوران قبل، در رابطه با تولید و خودکفایی در زمینه تجهیزات مخابرات تنها به حرف و شعار بسنده کرده‌ایم.
وی ادامه داد: در حال حاضر به علت بی‌کفایتی و عدم جدیت در خصوص تولید داخل، این حرف که آیا داخلی‌ها می‌توانند ضعف پیش آمده را پر کنند، حرف گزافی است.
وی ادامه داد: در نتیجه کسانی که در سال‌های گذشته، اجازه دادند که ریشه‌های شرکتهای داخلی خشک شود، عرصه را بر شرکتهای داخلی تنگ کردند و در واگذاری پروژه‌ها به شرکتهای خارجی علی‌الخصوص شرکتهای چینی، از هم سبقت می‌گرفتند، امروز باید جوابگو باشند.
*پس از 5 سال خشکیدن، انتظار به ثمر نشستن یکباره نداشته باشید
مدیرعامل گروه تحقیقاتی کاوش کام آسیا اظهار داشت: استفاده از تولیدات داخلی بسیار حرف گزافی است، زیرا پاگرفتن این صنعت به یک برنامه‌ریزی 5 ساله نیاز دارد این عقبه 5 ساله، با تحقیق، توسعه، تولید و استاندارد سازی انجام می‌شود که متاسفانه طی چند سال اخیر، این زنجیر پاره شده و در نتیجه نمی‌توانیم به صورت آنی امروز به جای محصولات خارجی از محصولات داخلی استفاده کنیم.
عضو هیئت مدیره صنایع الکترونیک افراتاب گفت: از 5 سال پیش، رها کردن شرکتهای داخلی به بهانه‌های واهی از جمله قیمت آغاز شد، در حالی آن زمان، که به خوبی می‌دانستیم قیمت‌هایی که در ایران ارائه می‌شود کاهش قیمت‌های مصنوعی و منطقه‌ای، برای خارج کردن رقبای داخلی است.
این استادیار دانشکده برق و الکترونیک دانشگاه شریف افزود: شرکتهای خارجی، پیشنهادهای زیر قیمت را با هدف تصرف بازار داخل ارائه می‌دهند و زمانی که شرکتهای رقیب داخلی از دور خارج شدند، کاهش قیمت اولیه را در قیمت لوازم یدکی جبران می‌کنند و این موضوع بارها و بارها در عمل اتفاق افتاده است.
*برنامه‌ریزی منسجم درازمدت برای پا گرفتن تولیدکنندگان تجهیزات مخابراتی
خبرنگار فارس پرسید: با توجه به شرایط کنونی که حکمفرما است، برای آینده چه می‌توان کرد؟
فتوت احمدی در پاسخ به این سوال گفت: برای اصلاح این شرایط باید با برنامه‌ریزی، زنجیره پاره شده بار دیگر به هم متصل شود.
وی ادامه داد: علی‌رغم حجم زیاد سرمایه‌گذاری‌ها و امکاناتی که طی چند سال گذشته به خارجی‌ها داده‌ایم، این شرکت‌ها در روزی که باید، پای ما نماندند، اگر هم داخل کشور می‌مانند، قصد خیری نداشتند و اکنون که برای خوشایند برخی از کشورها، گفته‌اند که خدمات خود را در ایران متوقف می‌کنند، دیگر بدتر است.
وی ادامه داد: امروز باید مقامات کشور از خواب بیدار شوند ما روی تولید کنندگان داخلی سرمایه‌گذاری کنند، مرکز تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید فعال‌تر شود.
این استادیار دانشگاه شریف افزود: باید یک برنامه منسجم درازمدت برای تولید تجهیزات مخابراتی تدوین شود و وام‌های درازمدت در اختیار شرکت‌هایی که توان بالقوه برای طراحی سیستم‌های مخابراتی دارند، قرار گیرد، پس از آن حدود 3 تا 4 سال طول می‌کشید تا بتوانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم.
*فرصت‌های اقتصادی را به بهانه‌های سیاسی فروختیم
این فعال بخش خصوصی مخابرات کشور ادامه داد: در فاصله این 3 تا 4 سال نیز مجبور هستیم که با قیمت گزاف و به صورت واسطه در واسطه، سیستم‌هایی که خرید و نصب کرده‌ایم را نگهداری کنیم تا خودمان به این مرحله برسیم.
فتوت احمدی گفت: این درس تاریخی برای آیندگان کشور خواهد شد و شاید تا 20 سال آینده، اتفاقاتی که طی این چند سال در کشور رخ داد، برای آیندگان درس شود.
این استادیار دانشگاه شریف تصریح کرد: کسانی که بازار کشور را دودستی در اختیار خارجی‌ها گذاشتند و باعث شدند که هم‌اکنون تمام بازار تلفن همراه، بازار تلفن ثابت و بازار شبکه فیبر نوری در اختیار هوواوی و ZTE باشد، توجیه‌شان این بود که در ملاحظات سیاسی، این فرصت‌ها را در ازای حمایت در اختیار آنها قرار می‌دهیم.
وی ادامه داد: اما متاسفانه می‌بینیم که این مراودات سیاسی، اقتصادی هیچ تاثیری نداشت.
*15 سال پیش سهم بزرگان امروز وندورهای چینی در جهان، کمتر از 1 درصد بود
خبرنگار فارس پرسید: هم‌اکنون توان بالفعل شرکتهای مخابراتی داخلی چقدر است و تولیدکنندگان داخلی در چه سطحی از توانایی تامین تجهیزات مورد نیاز مخابراتی کشور قرار دارند؟
فتوت احمدی در پاسخ به این سوال گفت: تمام شرکتهای بزرگ چینی تولید کننده و تامین کننده تجهیزات مخابراتی از جمله هوواوی و ZTE، با حمایت دولت‌هایشان به این جا رسیده‌اند.
این کارشناس حوزه مخابراتی کشور افزود: 15 سال پیش، سهم این شرکتهای چینی در سیستم‌های مخابراتی جهانی کمتر از یک درصد بود و اصلا عددی نبودند.
وی گفت: این شرکت‌ها در سایه حمایت‌های دولت‌شان، عرصه و فرصت تکمیل و عرضه محصولات خود را پیدا کردند.
وی گفت: تولید محصول مخابراتی دارای پیچیدگی‌های مخصوص به خود است و برای مثال ساخت یک دستگاه تلفن همراه 600 مهندس ماه زمان برای طراحی تست و رفع اشکال نیازمند است تا بهبود و آماده کار و رقابت شود.
این کارشناس حوزه مخابراتی کشور گفت: هرگز این عرصه به داخلی‌ها داده نشد تا فرصت اصلاح سیستم‌های خود را پیدا کنند؛ در نتیجه شرکتهای فعال در این زمینه عملا طی 2 الی 3 سال گذشته کنار گذاشته شدند و متخصصانی که برای آنها کار می‌کردند بیکار شدند، در این رابطه بسیاری از نخبگانی را می‌شناسم که به هر دلیلی چند سال گذشته کشور را ترک کردند.
*امروز تنها قادر به نگهداری سیستم‌ها هستیم نه توسعه
این فعال بخش خصوصی مخابراتی کشور افزو: در نتیجه در حال حاضر در حد اینکه بتوانیم سیستم‌های نصب شده را روشن و خاموش کنیم، قادر به انجام کار هستیم؛ لوازم یدکی مورد نیاز را نیز با قیمت‌های گزاف، از طریق چند دلال وارد کنیم.
فتوت احمدی گفت: حفظ و نگهداری سیستم‌ها سخت نیست، اما برای توسعه آنها مشکل اساسی خواهیم داشت.
خبرنگار فارس پرسید: بزرگ‌ترین شرکتهای مخابراتی کشور خصوصی هستند یا هم‌اکنون خصوصی شده‌اند، آیا خصوصی‌بودن این شرکت‌ها می‌تواند در انتخاب خرید تجهیزات از داخل یا خارج از کشور تاثیرگذار باشد؟
فتوت احمدی در پاسخ به این موضوع گفت: دقیقا این اتفاق در صنعت مخابرات کشور رخ داده است؛ وقتی به معاون نظارت و بررسی‌های اقتصادی معاون اول رئیس جمهور می‌گوییم که تمام صنعت الکترونیک و مخابرات کشور در دولت اخیر وارد زمستان شده است، می‌گوید یک مثال بزنید و زمانی که مثال می‌زنیم که تمام تجهیزات تلفن همراه در اختیار هوواوی است، می‌گوید: شرکتی که این تجهیزات را خریده، خصوصی است.
این کارشناس بخش مخابراتی اظهار داشت: این گفته به این معنی است که مسئولان احساس مسئولیتی نسبت به این مسئله نمی‌کنند و شرکت‌هایی که هم‌اکنون به ظاهر خصوصی شده‌اند، تنها منافع کوتاه‌مدت خود و کشور را می‌بینند و حتی هنوز آنقدر مبتدی هستند که به منافع میان مدت خود نیز فکر نمی‌کنند.
وی ادامه داد: هم‌اکنون شرکت‌هایی که سیستم‌ها را از خارجی‌ها خریده‌اند و هر چه نیروهایی داخلی تلاش کردند با آنها مذاکره کند، حتی وقت ملاقات به آنها نمی‌دادند، زمانی که سیستم‌هایشان بخوابد، متوجه خواهند شد که نباید تمام زندگی خود را وابسته به یک جا کنند؛ بلکه باید با افراد و محصولات مختلف همکار باشند.
* قانون حمایت از صنعت داخل، ضمانت اجرایی ندارد
خبرنگار فارس پرسید: نقش و تایید قانون حمایت از صنعت داخل در این میان چگونه است؟
فتوت احمدی در پاسخ به این سوال اظهار داشت: قانون حمایت از صنعت داخل که شرکتهای خارجی و داخلی را موظف به خرید تجهیزات از تولید کنندگان داخلی می‌کند، علی‌رغم اجرایی شدن ضمانت اجرایی ندارد و کسی گوش نمی‌دهد.
وی ادامه داد: من از خود یکی از مدیران سطح بالای شرکت‌هایی که تازه خصوصی شده‌اند، شنیده‌ام که گفتند در توسعه این شرکت، به هیچ وجه قانون حداکثر را رعایت نکرده‌ایم و در مورد پروژه‌ای گفتند که می‌خواهیم در این پروژه، جبران مافات کنیم که البته این اتفاق نیز نیفتاد.
* خصوصی بودن یا در وظیفه نبودن، بهانه توجیه خرید خارجی
خبرنگار فارس پرسید: برنامه‌ریزی برای حمایت از صنعت داخلی تجهیزات مخابراتی به عهده کدام یک از دو وزارتخانه ارتباطات و فناوری اطلاعاتی یا صنعت، معدن و تجارت است؟
وی گفت: این موضوع یک قصه قدیمی است که برای مثال تحقیقات را باید وزارت علوم انجام دهد و صنعت را باید وزارت صنعت درست کند و شرکتی مانند مخابرات نیز تنها وظیفه سرویس دادن را به عهده دارد.
وی ادامه داد: این قصه قدیمی تنها در ایران است و توجیهی برای دور زدن قانون است.
به گفته وی، در شرایطی که وزیر مخابرات کشور کره، در مورد تکنولوژی نیمه هادی در کشورش بسیار حساس است، جای تعجب دارد که چرا وزیر کره این چنین استدلال‌هایی را ندارد که بگوید تکنولوژی نیمه هادی در حوزه وظایف وزارتخانه من نیست.
این فعال بخش خصوصی حوزه مخابرات اظهار داشت: تمام آنها می‌دانند که اگر بازارها را از دست بدهند، مردم کره گرسنه می‌مانند و در این جا سوال پیش می‌آید که چرا در کشورما، که تمام وزرا به قانون اساسی متعهد هستند، یک وزیر تنها خود را مسئول یک بخش می‌داند؟
فتوت احمدی، گفت: امروز شاهد نتایج این شعار دادن‌ها و تفکرات و سیاست‌های غلط هستیم و امروز تمامی کسانی که مدعی بودند تنها وظیفه‌شان خدمات رسانی است و از هر جایی که مایل باشند می‌توانند تجهیزات خود را تامین کنند، باید جوابگو باشند.
وی تاکید کرد: بنابراین در پا گرفتن یک صنعت، باید تمام مرتبطان با هم نقش داشته باشند و در تمام کشورها این چنین است.
فتوت احمدی اظهار داشت: بهانه خصوصی بودن یا وظیفه خدمت‌رسانی، تنها برای توجیه خرید خارجی است.
*برنامه حمایت از صنعت الکترونیک و مخابرات باید طولانی مدت باشد
خبرنگار فارس: به گفته یکی از وزرا، سهم صنعت تجهیزات مخابراتی ایران از دنیا، 1.5 درصد است و علاوه بر پیچیدگی‌های فنی تولید این تجهیزات، مشکل بازاریابی برای فروش خارجی نیز وجود دارد و نمی‌توان تنها با تکیه بر بازار فروش داخلی، تولید کرد.
فتوت احمدی در خصوص این مطلب این طور توضیح داد که: این طرز فکر شیخ نشینی است که می‌گویند خداوند به من نفت داده و من باید نفت بفروشم و تمام وزرای شیخ، با این طرز فکر به مردمشان خدمات می‌دهند؛ اما هر کشوری در زمینه‌هایی دارای مزیت نسبی است.
وی با ذکر مثالی توضیح داد: برای مثال ایران در زمینه مخابرات، بهترین مهندسان را به دنیا صادر می‌کند، بنابرانی توانایی رفتن به فراتر از بازارهای داخل را داریم.
وی ادامه داد: این دوستان داخلی هستند که حاضرند بچه‌های ایران آواره کشورهای دیگر شوند، اما باز هم خرید خارجی انجام می‌شود و با عبارت‌هایی نظیر 1.5 درصد این شرایط را توجیه می‌کند.
این کارشناس مخابراتی کشور اظهار داشت: بنابراین در زمینه الکترونیک و مخابرات باید برنامه‌های طولانی مدت 5 ساله و 7 ساله برای حمایت پیش‌بینی شود و این اهداف در برنامه‌های مقطعی و کوتاه‌مدت محقق نمی‌شود.
وی ادامه داد: هم‌اکنون پروژه‌های متعددی در کشور جاری است؛ هیچ ضمانت اجرایی برای واگذاری بخشی از بازار داخلی به تولیدکنندگان داخلی وجود ندارد که تولیدکنندگان برای انجام آنها وارد میدان شوند.
فتوت احمدی گفت: مسئولان در زبان به تولید کننده داخلی می‌گویند که اگر جنس با کیفیت و با قیمت مناسب تولید کنید، چرا از شما خرید نکنیم، اما وقتی جنس تولید می‌شود، ضمانت اجرایی برای فروش آن حتی به مصرف کنندگان داخلی نیز وجود ندارد و شرکتهای داخلی خصوصی همان جنس را از خارجی‌ها می‌خرند و جنس تولید داخل روی دست داخلی‌ها می‌ماند.
*قیمت‌های چین در ایران کمتر از کشورهای عربی است
این کارشناس مخابراتی اظهار داشت: رقابت کنونی تولیدکنندگان داخلی تجهیزات مخابراتی در ایران در شرایطی است که دولت چین 70 میلیارد دلار خط اعتباری تنها برای توسعه بازار در اختیار شرکتهای ZTE و هوواوی گذاشته است و این شرکت‌ها طی 15 سال تا این حد رشد کرده‌اند.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی رقابت شرکتهای کم‌توان ایرانی با شرکتهای پرپشتوانه چینی، بسیار غیر منصفانه است.
فتوت احمدی تصریح کرد: آنچه در ایران اتفاق می‌افتد و در عمل دیده می‌شود که شرکتهای چینی در ورود به پروژه‌های ایرانی، قیمت را از قیمت‌هایشان در کشورهای عربی پایین‌تر می‌دهند؛ با این هدف که به مرور زمان ریشه تولید کننده داخلی را بخشکانند.
این کارشناس مخابراتی کشور تاکید کرد: این موضوعات بسیار شناخته شده و توضیح واضحات است و مسئولان دولتی و مدیران خصوصی کاملا از این مسائل اطلاع دارند؛ اما آقایان با هم یک توافق ضمنی دارند که موضوعی را فراموش کنند.
- ۹۰/۱۰/۰۴