گران‌فروشی واقعی در حراجی‌های مجازی
مریم عسگری - بلک فرایدی و سایبر ماندی یا همان جمعه سیاه و دوشنبه سایبری چند سالی است در کشورهای غربی بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته‌اند؛ روزهایی که به بهانه آخر سال فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای تخفیف‌های بسیاری روی کالاهای مختلف اعمال می‌کنند تا با این کار هم اجناس باقیمانده در انبارهای خود را خالی و جا را برای مدل‌های جدید زمستانی باز کنند و هم به فروش قابل‌توجهی در این روز دست یابند.
در ایران هم چند سالی است این داستان در کسب‌وکارهای مختلف شکل گرفته است و اجرا می‌شود، اما از آن‌جا که ما عادت داریم همه‌چیزمان به همه‌چیز دیگرمان بیاید، از همان آغاز، این فرایند بیشتر به یک پروپاگاندای تبلیغاتی برای فروشگاه‌های آنلاین تبدیل شد؛ فروشگاه‌هایی که اکنون در صف اول سوداگری و هرج‌ومرج در بازار قرار دارند.
جدید بودن تجارت الکترونیکی یا همان فروشگاه‌های آنلاین و نبود نظارت بر عملکرد آن‌ها و در کنار این‌ها حمایت‌های کورکورانه برخی از مسئولان از این به‌اصطلاح استارت‌آپ‌ها، همه و همه باعث شده است داستان تخفیف‌های سایت‌های اینترنتی اکنون سوژه شبکه‌های اجتماعی شود.
در دنیای تجارت سنتی یعنی همان فروشگاه‌های فیزیکی، شورای اصناف و صنوف زیرمجموعه آن به‌عنوان ناظر بر فعالیت فروشگاه‌ها، بر کالا و وعده‌هایی که به مشتریان‌شان می‌دهند نظارت کامل دارند و حتی قیمت آن‌ها با برچسب‌های صنفی پیش از تخفیف و حین آن مشخص می‌شود. به عنوان مثال شما در قالب یک فروشنده پوشاک برای ایجاد حراجی در مغازه خود ابتدا باید از صنف مربوط به خود مجوز کسب کرده و قیمت‌های خود را مشخص کنید و بعد برای اعلام این حراجی و تبلیغات محیطی روی شیشه مغازه خود به اداره اماکن مراجعه کنید.
اما اکنون فروشگاه‌های اینترنتی هر زمانی که بخواهند و بدون نظارت هیچ نهادی به‌راحتی می‌توانند جشنواره‌های تخفیف راه بیندازند؛ جشنواره‌هایی که شاید در نگاه اول خوب باشند، اما با ارائه قیمت‌های دستکاری‌شده نه تنها سودی برای مصرف‌کننده ندارند، بلکه روند موجود در بازارهای دیگر را نیز دستخوش بحران می‌کنند.
راه دور نمی‌رویم؛ در همین حراج‌های جمعه سیاه که دو روز پیش از سوی دو فروشگاه معروف اینترنتی برگزار شد، جدا از این‌که هیچ‌یک از دو فروشگاه مطرح نتوانستند پاسخگوی حجم مراجعات کاربران باشند و سایت آن‌ها از دسترس خارج شد، قیمت اجناس به جای کاهش با فریب‌های تبلیغاتی گران‌تر از قبل شده بود.
به‌عنوان مثال یک دوربین دیجیتال که در بازار سه‌میلیون و ۹۰۰ هزار تومان قیمت دارد، در یکی از این سایت‌ها چهارمیلیون و ۸۰۰ هزار تومن قیمت خورده بود که بعد از تخفیف برای آن قیمت چهارمیلیون و ۱۰۰ هزار تومانی در نظر می‌گیرند.
یا در ماجرای دیگری، این سایت‌ها توانسته‌اند در یک ماه گذشته انحصار قیمت آخرین مدل گوشی اپل را در اختیار خود داشته باشند و به کاربران‌شان وعده کاهش قیمت در جمعه سیاه را داده بودند، اما در این روز کاربر یا با سایت از دسترس خارج‌شده مواجه شد یا بعد از چند ساعت با این جمله که تمام گوشی‌های آیفون به فروش رفته است روبه‌رو شد؛ حال آن‌که اصلا مشخص نیست آیا واقعا کالایی به فروش رفته است یا باز هم یک حربه تبلیغاتی برای بالا نگه داشتن قیمت کالا در روزهای آینده بوده؛ روزهایی که کاربران شکست‌خورده از حراج‌های جمعه سیاه می‌خواهند کالای مورد نیازشان را از بازار تهیه کنند.
نکته جالب توجه و البته قابل تأمل در این میان، سکوت نهادهای دولتی و بازرگانی است؛ آن‌هایی که اکنون خود را نسل دات کام می‌دانند و معتقدند بر کسب‌وکارهای آن‌ها نباید هیچ نظارت قانونی‌ای صورت گیرد. (منبع:روزنامه آسمان آبی)
- ۹۶/۰۹/۰۵