ITanalyze

گفتگو با طلایی،‌ مشاور IT آموزش و پرورش

تکفا - مقدمه: تجربیات و نمونه‌های جهانی شدن نشان داده است که برای همه گیرکردن هر فناوری و صنعتی، بستر سازی را باید از سنین پائین شروع کرد؛ بنابراین آموزش و پرورش، در روند توسعه پایدار، نقشی حیاتی و انکار ناشدنی دارد.

در کشور مانیز، طرح تکفا با توجه ویژه‌ای به آموزش فناوری (ICT) به نوجوانان و جوانان شکل گرفته و آموزش و پرورش در اولویت قرار گرفته است بر همین اساس یکی از اعتبار قابل توجهی در مقایسه با دستگاه‌ها برای پیش برد برنامه های توسعه ICT و آموزش به این وزارتخانه اختصاص یافته است.

از سویی، این وزارتخانه با پیگیری موضوع اتوماسیون اداری مجموعه های تحت مدیریت خود، آموزش معلمان و مهمتر از همه تکمیل و پشتیبانی شبکه ملی مدارس ایران (رشد) اقدامات در خور توجهی را به انجام رسانده است.

به منظور آگاهی از آخرین تحولات و برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش در قالب طرح تکفا با آقای طلایی کارشناس ارشد زبانشناسی رایانه‌ای از دانشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و مشاورIT وزارت آموزش و پرورش به گفت و گو نشسته‌ایم که در ادامه می‌آید:

آقای طلایی به عنوان مشاور IT وزارت آموزش و پرورش قسمت تحت مدیریت شما زیر مجموعه کدام بخش از وزارتخانه محسوب می شود؟

اینجا دفتر وزارتی است و خطاب مان با کل وزارتخانه است اما چون مهندس علاقمندان به عنوان نماینده ویژه وزارتخانه در طرح تکفا، رئیس سازمان پژوهش هم هستند، ما از ساختمان‌های سازمان استفاده می‌کنیم.

آیا در حال حاضرکلیه قراردادهای تکفا در آموزش و پرورش بسته شده و شما تمام بودجه‌ها را اختصاص داده‌اید؟

بله ؛ اطلاعات این قرادادها برای چاپ در نشریه تکفا در اختیار شما قرار خواهد گرفت.

اصولاً اتوماسیون اداری مجموعه آموزش و پرورش از کی آغاز شد و طرح تکفا چگونه در این موضوع تاثیر گذار بود؟

درسالهای پایانی دهه 60 زمانی که آقای دکتر سپهری راد معاون آموزش و پرورش بودند و توجه ویژه آقای مهندس علاقه‌مندان به بحث انفورماتیک را پایه گذار این مطلب شد .از سال 69 لزوم بهره گیری از انفورماتیک به ویژه در نظام های مدیریتی مطرح شد و به این ترتیب تمام سیستم ها از قبیل دبیرخانه ، بایگانی، حقوق و دستمزد و امور رفاهی به سیستم‌های کامپیوتری مجهز شد.

این سیستم تا سال گذشته به همین صورت عمل می کرد و با مطرح شدن تکفا با همان شرکتی که قبلاً این سیستم های کامپیوتری را برای ما تهیه کرده بود قرارداد بستیم تا همه برنامه ها را به صورت تحت وب در آورده و با ویندوز اجرا کنند.

این شرکت، یکی از زیر مجموعه های آموزش و پرورش است؟

شرکتی داریم به نام شرکت پژوهش و نوآوری که آن برنامه‌ها را طراحی کرده بود.بعد این سیستم را به وزارتخانه می‌دهد و مسؤولیت پشتیبانی از سیستم با دفتر خدمات ماشینی وزارتخانه بود که الان به دفتر فناوری اطلاعات تغییر نام داده است.

این دفتر خدمات ماشینی یا فناوری اطلاعات چه وظایفی دارد؟ آیا در پروژه های مربوط به تکفا نیز فعال است؟

در این دفتر که در معاونت نیروی انسانی واقع است، خدمات ماشینی انجام می شده و از یک یا دو سال پیش هم که به دفتر فناوری اطلاعات تغییر نام یافته، عیناً همان امور و یکسری وظایف جدید را به عهده دارد و اما قصد داریم مقررات رفته رفته، برخی از امور مربوط به طرح تکفا به این دفتر واگذار گردد؛ از استانداردسازی و مدیریت وب سایت‌های وزارتخانه و....

آیا دفتر فناوری اطلاعات نیروی انسانی و تخصص مدیریت استانداردسازی وب سایتها و سایر مسائل اتوماسیون را دارد؟

بله.شما می بینید شورای عالی اداری سازمان مدیریت و برنامه ریزی نیز 4-5 ماهی است که بخشنامه‌های مربوط به وب سایت صادر می‌کنند. باید توجه داشته باشید که ما کا روی شبکه رشد را از سال 79 آغاز کردیم، یعنی زمانی که مسآله تکفا اصلاً مطرح نبود.البته اینها که گفتم، به این معنی نیست که همه کارها را دفتر فناوری اطلاعات انجام می دهد.برای مثال چند روز پیش به منظور به روز رسانی شبکه و نگهداری محتوای آن مناقصه‌ای برگزار کردیم که شرکت" پارس آن لاین" برنده مناقصه شد.

به هر حال همه به این نتیجه رسیده‌اند که نگرش نسبت به IT باید عوض شود، بنابراین طرحی به نام مدرسه مطلوب شده است.

در مورد مدرسه مطلوب چه کارهایی انجام داده اید؟ آیا مشابه چنین طرحی در خارج از کشور هم وجود دارد؟

بله. کشور مالزی به شدت وارد اغین قضیه شده و همه کارهایش را روی مدرسه پایه‌ریزی و برنامه‌ریزی می‌کند، البته با مفهوم فضای یادگیری، فرایند یادگیری و یاددهی.

طی یک سال و نیم گذشته کارهای تحلیلی و تطبیقی را به این منظور انجام شده است، مطالعات مفصلی انجام شده و علاوه برآن نشست‌های علمی متعددی هم برگزار شده که همه اطلاعات گردآوری شده و روی سایت قرار دارد.

حدود 2 سال است که روی این مسأله به صورت علمی کار می‌کنیم تا مفاهیمی همچون "آموزش و پرورش در عصر اطلاعات" و "نقش معلم به عنوان تسهیل کننده و نه منبع دانش..." را جا بیندازیم.

در قالب تکفا، مطابق برنامه دولت پیش رفتیم.ابتدا یک برنامه میان مدت (از سال 1381 تا 1383) طراحی شده که در این برنامه کاملاً رئوس کارهایی که باید در هر سال انجام شود، مشخص است. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی هم بودجه را سال به سال اختصاص می‌دهد.

اهم برنامه‌های امسالتان چه بوده است؟

امسال، توانمندسازی زیر ساخت شبکه رشد، به عنوان شبکه ملی مدارس ایران، اهم برنامه ها بوده است.

روش کار واگذاری پروژه تقویت زیر ساخت شبکه ملی رشد چگونه بوده و هم اکنون در چه مرحله‌ای است؟

ابتدا طرح به مسابقه گذاشته شد که 6 شرکت در مسابقه برنده شدند و طرح های اولیه را ارئه دادند. از میان این 6 شرکت، "عصر دانش افزار" و "امید" برنده شدند که از آنها خواستیم طرح تفصیلی ارائه بدهند. از شرکت مرکز تحقیقات مخابرات را هم در کار دخیل کردیم تا طرح با قالب دیتا هماهنگ شود و یک شبکه مجزا از دیتا تشکیل ندهیم و آنها هم بدانند ما داریم چه می کنیم.ناظر پروژه هم دانشگاه شریف بود که در مدت حدود 4 ماه تلاش شبانه روزی دوستان، در همه جلسات شرکت داشت. در نهایت در روزهای گذشته کار به پایان رسید و قرار شد طی جلسه‌ای با آقای دکتر معتمدی و مهندس جهانگرد کار را بررسی کنیم تا هیچ مشکلی باقی نماند.

در نهایت قرارداد را با چه شرکتی منعقد کردید؟

کار را به مناقصه گذاشتیم. شرکت‌های عصر دانش افزار، امید و شرکت مرکز تحقیقات مخابرات به صورت کنسرسیوم، طرح جامع شبکه را ارائه دادند وRFP هم بر اساس طرح جامع آماده شد و برای اجرای فاز اول به مناقصه گذاشته شد.

آیا RFP را برای شرکت در مناقصه در اختیار شرکتها گذاشته‌اید؟

فراخوان در روزنامه‌ها داده شد شرکت‌ها باید بیایند RFP را بگیرند.

طرح به مناقصه گذاشته شده برای انجام چه اموری است؟

فاز اول این طرح که به مناقصه گذاشته شده برای ایجاد 6 مرکز داده‌ها (Data Center ) در 5 شهر اصفهان، تهران، مشهد، تبریز و شیراز و 1200مدرسه است.برای این طرح مشاوران خارجی هم به استخدام درآمده‌اند که دانشگاه شریف مسؤول این بخش است.

زمان پیش بینی شده برای اجرای طرح جه مدت است؟

در تیر ماه با شرکت برنده مناقصه عقد قرارداد شده ولی اجرای طرح حدود 6 ماه طول می کشد. ما در مناقصه اعلام کرده‌ایم که کار باید ظرف حداکثر 6 ماه به انجام برسد و مدیران عامل 30 شرکت حاضر در مناقصه را هم در جریان امر گذاشتیم.

این مناقصه در چه روزنامه هایی اعلام عمومی شد؟

روزنامه‌های جام جم، اطلاعات و ایران. البته شرکت‌ها نسبت به کوتاهی فرصت تهیه پیشنهاد اعتراض داشتند و می‌گفتند مناقصه در روزنامه‌هایی اعلام شده که شرکت‌های محدودی در مناقصه شرکت کنند.

پیشنهاد این بوده که در روزنامه‌هایی مثل "آسیا" و "ابرار اقتصادی" و "هفته نامه عصر ارتباط" این مناقصه‌ها اعلام شود و به انجمن شرکت‌های انفورماتیک هم اعلام شود تا به سرعت در اختیار شرکت‌ها قرار بگیرد.

تاکنون چه مراکزی تجهیز شده و برنامه‌های آینده برای تجهیز مراکز آموزشی چیست؟

در قالب طرح تکفا 6500 دبیرستان تجهیز شده و در سال آینده نیز انشاا... به همین تعداد تجهیز خواهد شد. از سال 83 نیز به سراغ مدارس راهنمایی و ابتدایی خواهیم رفت.

همچنین از کل 120 مرکز تربیت معلم، 60 مرکز تجهیز شده و 60 مرکز باقی مانده نیز در سال آینده مجهز خواهد شد.

مدارس استثنایی که نیاز به دستگاه‌های ویژه دارند و کانون‌های فرهنگی نیز در این طرح دیده شده‌اند.

در مورد استان‌ها نیز، بودجه را اختصاص داده ایم و مناقصه‌های محلی برگزار شده است. جالب اینکه در برخی استان‌ها بعضی شرکت‌های جدید به همین دلیل به وجود آمده‌اند، چون طبق آیین‌نامه ارایه کار به بخش دولتی امکان ندارد و یا معلمان، خودشان به این منظور شرکت تأسیس کرده‌اند.

در زمینه آموزش دبیران چطور؟

امسال 30 درصد دبیران (64هزار نفر) آموزش دیده‌اند و از طریق شرکت‌های خصوصی مسؤول آموزش مدرک گرفته‌اند که این مدارک از سوی ما تأیید شده است. مدارک در دو سطح سواد عمومی و سواد تخصصی کامپیوتر ارایه شده که دومی همان آموزش تهیه و تولید محتوا است.

البته پیش از اینکه این بحث‌ها مطرح بشود، ما صفحاتی را طراحی کردیم و در آنها به آموزش مفاهیم پایه فناوری اطلاعات از قبیل آموزش ویندوز، Word، اینترنت و ایمیل و Power Point پرداختیم و اینکه اصولاً IT چه نقشی در آموزش و پرورش دارد. معلمان می توانند این آموزش‌ها را در خانه هم دریافت کنند، اما باید در مرکز آزمون (Test Center) تأیید شده از سوی ما، مورد آزمون قرار بگیرند.

این آزمون‌ها چگونه انجام می شود؟

ما همانند برخی آموزشگاههای راهنمایی و رانندگی که هم آموزش دارند و هم آزمایش، عمل کردیم و انجام این کار را به بخش خصوصی سپردیم. اما در سال جاری به دنبال تاسیس 30 مرکز آزمون در سطح کشور هستیم.

با ICDL که مرکزش در ایرلند است صحبت کردیم که آنها Test Center ما را ببینند و تأیید کنند.

ما مایل هستیم که از بخش خصوصی کمک بگیریم و به زودی فراخوان بانک سئوالات را اعلام می‌کنیم. به نظر می‌رسد شرکت‌هایی در بخش خصوصی، در زمینه بانک سئوالات و نرم افزار آزمون اقدامات مناسبی انجام داده‌اند.

در زمینه مالکیت معنوی و کپی رایت نرم‌افزارهایی که استفاده می کنید، چه کاری کرده‌اید؟

کمیسیون حقوقی مالکیت معنوی تکفا دارد روی این مسأله کار می کند. از سویی با کسانی که مدعی تولید نظام محتوا الکترونیکی هستند وارد مذاکره شده‌ایم. ما از آنها می‌خواهیم که روی یک سوژه -مانند آموزش یکصد معلم- کار کنند و پس از اینکه کار را انجام دادند، 10هزار معلم برای آموزش معرفی می‌کنیم. حتی فراخوانی آماده کرده‌ایم که از مدعیان تولید LMS خواسته‌ایم طرح‌شان را ارایه بدهند تا ما روی آن سرمایه‌گذاری کنیم.

در بحث برنامه درسی و محتوا نیز امسال سفارش تولید چند درس نظری و چند درس فنی و حرفه‌ای را از طریق فراخوان اعلام کردیم که قرار است به دو طریق (CD) و محصول تحت وب ارایه بشود که تا آماده شدن کار در شهریور ماه روی شبکه قرار خواهد گرفت.

از سوی دیگر نظام ملی اطلاع رسانی آموزش و پرورش را آماده کند و هم اکنون در دست تهیه است.

این نظام ملی اطلاع رسانی چه توانایی‌هایی دارد؟

اطلاعات گسترده ای از آن قابل استخراج است، از جمله بررسی وضعیت نیروی انسانی به تفکیک شهر و استان.

شما زیر ساخت شبکه آن را دارید؟

بله، زیر ساخت‌ها آماده شده است.

به این ترتیب فقط قرار است نرم افزارهای تحت DOS را به صورتweb based درآورند؟

بله، اما پشتیبانی توسط مرکز خدمات ماشینی (دفتر فناوری اطلاعات) انجام می شود. پشتیبانی به این صورت است که یک شبکه نیروی انسانی وجود دارد و در استان‌ها گروه‌های فناوری اطلاعات یک مدیر گروه و چند پرسنل و در شهرستانها نیز با چند پرسنل و در مدارس با یک نیرو فعال است. البته ما اصرار داریم که پشتیبانی، نگهداری و به روز رسانی اطلاعات به بخش خصوصی سپرده شود.

وقتی تولید سیستم را به بخش خصوصی می دهید، چرا پشتیبانی را هم به آنها محول نمی کنید؟

این یکی از بحث‌هایی است که آموزش و پرورش روی آن حرف دارد. چون قبلاً هم این روش عملی شده و جواب نداده است؛ کامپیوترهایی از شرکت‌های خصوصی خریداری شده و به شهرستانها فرستادیم اما شرکت طرف قرارداد عملاً نیروی مناسبی برای پشتیبانی از سیستم در محل مستقر نکرد و ما با مشکل مواجه شدیم.

اگر طرح خوب اجرا نشده، دلیل این نیست که اصلش نادرست است؟

نه؛ اصل کار غلط نیست، اما نتایج آن خوب نبوده است.

چه فعالیتهای پژوهشی در این زمینه به انجام رسانده‌اید؟

در بحث امور پژوهشی به منابع ON LINE و مکتوب متعددی دسترسی داریم و مطالعاتی را هم خودمان سفارش داده‌ایم. در نشست‌های متعدد علمی و همایش‌های بین‌المللی هم به این منظور شرکت کرده‌ایم و با کشورهای آلمان و مالزی روابط مناسبی داریم و تفاهم نامه‌هایی را نیز به امضا رسانده‌ایم.

در سفر هند آقای خاتمی از آموزش و پرورش دعوت به عمل نیاوردند .اما تفاهم نامه امضا شده در سفر هند را دنبال می کنیم ودر جریان بخش مربوط به آموزش و پرورش نیز هستیم.