۳ روز تا حذف نسخه‌های کاغذی و چالش‌های حل نشده
آن طور که اعلام شده است، از اول دی ماه ۱۴۰۰، تمامی نسخه های بیماران باید به صورت الکترونیکی تجویز شود. این در حالی است که برای اجرای این طرح، ابهامات و ایراداتی مطرح است.
به گزارش خبرنگار مهر، نسخه نویسی الکترونیک، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های نظام سلامت کشور است که از چند سال پیش، زمزمه‌های اجرایی شدن آن آغاز شد تا اینکه به اول دی ماه ۱۴۰۰ رسید که الزامی شود.
شمارش معکوس برای الزامی شدن تجویز نسخ به صورت الکترونیکی، در حالی آغاز شده است که چندی پیش وزیر بهداشت، در نامه‌ای به رئیس جمهور درخواست تأخیر ۶ ماهه این طرح را پیشنهاد داده بود که رئیس جمهور با آن مخالفت کرد و بر شروع طرح از اول دی ماه ۱۴۰۰ تاکید کرد.
آنچه مسلم است، همگان با اجرای نسخه نویسی الکترونیکی موافق بوده و آن را در راستای اجرای قوانین بالادستی نظام سلامت کشور می‌دانند. اما، نکته مورد تاکید، الزامات مورد نیاز برای اجرای این طرح است که گفته می‌شود هنوز به طور کامل محقق نشده و شاید همین مسئله منجر به بروز مشکلاتی برای ارائه دهندگان و دریافت کنندگان خدمات سلامت شود.
هنوز با مشکلات زیرساختی مواجه هستیم
قاسم جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت، با عنوان این مطلب که حوزه سلامت بیشترین تبادل اسناد الکترونیک را خواهد داشت، تاکید کرد: در درون طرح پرونده الکترونیک سلامت، ۴ طرح بزرگ قرار دارد که از جمله طرح استحقاق سنجی و استعلام هویتی است. همچنین، نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیک از دیگر طرح‌ها بود که بخش‌هایی از آن انجام و امکان آن فراهم شده است اما مشکلاتی دارد که باید بر طرف شود. از دیگر طرح‌های بزرگ این ابر پروژه، اصالت دارو در داروهای مصرفی چه در داروخانه و چه در بیمارستان‌ها است که اقداماتی در این باره انجام شده و بر مبنای این طرح، باید مصرف کننده دارو و مرکز درمانی آن مشخص باشد.
وی گفت: از قانونگذار، فرصت خواستیم زمان بیشتری را برای اجرای این طرح در نظر بگیرد تا ساختاری موازی برای جاهایی که هنوز پرونده الکترونیک نشده است داشته باشیم زیرا زیرساخت‌های لازم از جمله وجود رایانه در هر اتاق پزشک هنوز فراهم نشده است.
جان بابایی با بیان اینکه در بسیاری از بخش‌های مراکز درمانگاهی ما رایانه وجود ندارد، افزود: البته اگر وزارت بهداشت، این برنامه را جدی تر می‌گرفت می‌توانست به اجرای آن سرعت دهد.
وی اضافه کرد: غیر از اراده قوی‌تر برای اجرا و اختصاص منابع مالی لازم، سازمان برنامه باید در قبال این برنامه، ردیف قابل قبولی برای تأمین زیرساخت، قرار می‌داد.
جان بابایی با بیان اینکه سالانه ۱۱ میلیون بستری داریم، گفت: هر ایرانی به طور متوسط سالانه ۱۱.۵ خدمت از حوزه سلامت می‌گیرد و این موارد به زیرساخت نیاز دارد.
معاون وزیر بهداشت افزود: بیش از ۸۰۰ راهنمای بالینی و استاندارد خدمت را داریم و در قاعده نسخه نویسی و نسخه پیچی، چند فاکتور بسیار مهم وجود دارد از جمله باید موتور قواعد قوی داشته باشیم که همه خدمات، استحقاق سنجی شود.
جان بابایی اضافه کرد: مردم نگران نباشند چون هم دولت و هم مجلس کمک می‌کنند و اکنون وزارت بهداشت و بیمه‌ها برای اجرای پرونده الکترونیک، هماهنگ هستند و هر هفته چندین جلسه مشترک را برگزار می‌کنیم.
مشکل ارتباط بین پزشک و داروخانه
علی سالاریان معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی ایران، با عنوان این مطلب که هنوز پرونده الکترونیک سلامت تکمیل نشده و ارتباط آن با سامانه‌های نسخه نویسی الکترونیک برقرار نیست، اظهار داشت: زمانی که پزشک نسخه را به صورت الکترونیک ثبت می‌کند این امکان بین پزشک و داروخانه ایجاد نشده تا بتوانند در خصوص داروهایی که موجود نیست تبادل نظر شود و اگر نیاز باشد، داروی مشابه به بیمار تحویل داده شود.
وی گفت: در خصوص داروهای تزریقی نیز هیچ نسخه‌ای به دست بیمار داده نمی‌شود تا بتواند از طریق آن تزریقات خود را انجام دهد. همچنین سامانه پیامکی که باید برای ارسال کد به بیمار فعال باشد و پیامک را به تلفن همراه بیمار ارسال کند گاهی دچار مشکل می‌شود و پیامک یا ارسال نمی‌شود و یا با تأخیر به دست بیمار می‌رسد.
مشکلات طرح از دیدگاه سازمان بیمه سلامت
این در حالی است که محمد مهدی ناصحی مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران، با بیان اینکه ۹۵ درصد پرداخت‌ها با طرف قراردادهای بیمه سلامت به صورت الکترونیکی شده است، گفت: ماهانه سه میلیون و ۴۷۷ هزار نسخه به صورت الکترونیک تولید می‌کنیم که شامل نسخه نویسی و نسخه پیچی است.
وی با اشاره به اینکه نسخه الکترونیکی باعث ایجاد تغییر در نظام سلامت کشور می‌شود، افزود: در دو سال اخیر، ریل گذاری این کار و کارهای مهمی توسط وزارت بهداشت، سازمان‌های بیمه‌ای و همکاری سازمان‌های نظام پزشکی و انجمن داروسازان و بقیه ذی نفعان انجام شده است.
ناصحی با عنوان این مطلب که در برخی استان‌ها که ظرفیت اسمی زیرساختی ضعیفی ممکن است داشته باشیم از جمله در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، یزد، کردستان و کرمانشاه، حدود ۱۰۰ درصد اجرای این طرح را داریم، گفت: در کلانشهرها مانند تهران، اصفهان و مشهد که مرکز ارجاعی بیماران سراسر کشور هستند، درصد کمتری از این طرح اجرا شده است.
وی با اشاره به اینکه شیوع کرونا و در نتیجه افزایش حجم کاری کادر درمان موجب شد که زیرساخت‌ها و آموزش‌های لازم برای نسخه نویسی الکترونیکی به تأخیر بیافتد، اضافه کرد: اول دی، الزام قانونی است و در قانون بودجه، مقرر شده است از این تاریخ همه فعالیت‌ها باید الکترونیک باشد در غیر این صورت، پرداخت‌ها انجام نمی‌شود از این جهت آمادگی لازم را در مراکز مربوط داریم.
ناصحی با عنوان این مطلب که در ۲۲ استان بیش از ۸۰ درصد نسخه‌ها الکترونیکی صادر می‌شود اما در برخی کلانشهرها مشکلاتی وجود دارد، گفت: تلاش ما بر این است که خللی در پرداختی‌ها ایجاد نشود.
وی اضافه کرد: از اول دی، ستاد ویژه و قرارگاهی را در بیمه سلامت تشکیل دادیم تا بتوانیم شبانه روزی در اختیار مردم باشیم و هر مشکلی پیش آمد مردم با شماره ۱۶۶۶ بیمه سلامت تماس بگیرند و مشکلات خود را مطرح کنند.
سازمان تأمین اجتماعی آماده است
شهرام غفاری مدیرکل درمان غیر مستقیم سازمان تأمین اجتماعی نیز گفت: ۹۹.۹ نسخه‌ها در مراکز ملکی سازمان تأمین اجتماعی به صورت الکترونیکی تجویز می‌شود و گردش کار، تمام الکترونیکی و تقریباً بدون مشکل است.
وی با اشاره به اینکه بیش از ۶۰ میلیون نسخه در این سیستم توسط پزشکان نوشته می‌شود، افزود: این نشان می‌دهد در کشور ما این کار شدنی است، چون ما ۳۷۰ تا ۳۸۰ مرکز درمانی داریم و این کار در حال انجام است.
غفاری با اعلام اینکه مراکز طرف قرارداد تأمین اجتماعی شامل بیش از ۲۲ هزار پزشک هستند و همه به سامانه مکانیزه و الکترونیکی وصل هستند و ثبت نام کردند و نسخه نویسی را انجام می‌دهند، گفت: بالای ۸۰ تا ۹۰ درصد نسخه‌ها در مراکز طرف قرارداد ما توسط پزشکان در مطب‌ها به صورت الکترونیکی صادر می‌شود.
وی افزود: نبود آمادگی مراکز دولتی و دانشگاهی، آمار نسخه‌های الکترونیکی را کاهش داده است در حالی که انتظار داشتیم در اجرای قانون پیشگام باشند اما به علل مختلف از جمله شیوع بیماری کرونا، آمادگی نسخه نویسی الکترونیک را پیدا نکردند.
مشکل داروخانه‌ها با نسخه نویسی الکترونیک
در همین ارتباط، سید علی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، با عنوان این مطلب که عمدتاً پزشکانی که با سازمان‌های بیمه گر قرارداد دارند نسخه نویسی الکترونیکی را انجام می‌دهند، گفت: با آغاز طرح نسخه نویسی الکترونیکی، بسیاری از پزشکان، ارتباط و قراردادشان را با سازمان‌های بیمه گر قطع کردند و بر اساس آمار تعداد نسخه‌هایی که به داروخانه‌ها وارد می‌شود اعم از الکترونیک و نسخه‌های کاغذی، در برخی از داروخانه‌ها، شاید حدود ۱۰ درصد نسخه‌ها الکترونیک و بیشتر نسخه‌ها هنوز کاغذی است البته داروخانه‌هایی هم وجود دارند که ۷۰ تا ۸۰ درصد نسخه‌های ورودی به آنها، الکترونیک است.
وی افزود: شاید به سختی بتوان گفت حدود ۵۰ درصد نسخه‌های ورودی به داروخانه‌ها، الکترونیک باشد.
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران اضافه کرد: اینکه بگوییم از اول دی، هیچ نسخه کاغذی در داروخانه‌ها پیچیده نشود و همه نسخه‌ها باید الکترونیک باشد تکلیف مردم چه می‌شود. اگر پزشکان بخواهند همچنان نسخه‌های کاغذی بنویسند قطعاً مردم معترض می‌شوند و مشکلاتی برای داروخانه‌ها ایجاد می‌شود.
گلایه سازمان نظام پزشکی
داریوش طاهرخانی دبیر شورای عالی نظام پزشکی، با اشاره به اینکه مشکلات طرح پرونده الکترونیک در گروه‌های مختلف درمانی احصاء شد، افزود: بر اساس قانون که از اول دی، نسخه‌ها باید الکترونیکی باشد اما الزامات قبلی تبصره ۱۷ قانون بودجه، هنوز اجرایی نشده است از جمله امضای الکترونیک که باید تا آذر نهادینه می‌شد.
وی گفت: به عنوان سازمان نظام پزشکی به تکلیف خود عمل کردیم و برای ۵۰ هزار نفر کارت امضای الکترونیک صادر شده است اما زیرساخت آن در کشور وجود ندارد و هنوز از امضای الکترونیک استفاده نمی‌شود.
طاهرخانی با بیان اینکه مردم ابزار آزمون و خطای نظام سلامت نیستند، اضافه کرد: آورده طرح پرونده الکترونیک برای مردم چیست.
دبیر شورای عالی نظام پزشکی ادامه داد: سازمان بیمه سلامت هر ماه حدود سه میلیون نسخه الکترونیک داشت یعنی حدود ۱۰ میلیون برگه دفترچه چاپ و استفاده نشده و این آورده‌ای برای این سازمان بوده اما بابت این مقدار صرفه جویی، چه مقدار از پرداختی جیب مردم کمتر شده است.
به نظر می‌رسد، بیشترین محل بروز مشکل برای مردم، داروخانه‌ها باشد که قرار است وقت زیادی از مردم بگیرد و شاید همین اتلاف وقت برای مردم و بیماران، با اعتراضاتی همراه شود. ضمن اینکه داروخانه‌ها نیز رضایت کامل از شروع طرح ندارند و معتقدند به دلیل تکمیل نبودن زیرساخت‌های لازم، با مشکل مواجه خواهند شد.