بالا و پایین بیست و دومین نمایشگاه الکامپ
الکامپ بیست و دوم هم سرانجام به کار خود پایان داد. در این دوره نیز روال برگزاری نمایشگاه به این شکل بود که سازمان نظام صنفی رایانه‌ای ایران برگزارکننده و شرکت راهکار تجارت مدیریت کوشا مجری بیست و دومین نمایشگاه الکامپ بود.
یکی از وعده‌های کلیدی در این دوره نمایشگاه وعده "برگزاری بهترین نمایشگاه بین‌المللی ایران" که در دو گزارش قبلی به آن پرداختیم و برای جلوگیری از تکرار و جمع‌بندی در گزارش حاضر به سایر موارد پرداخته می‌شود.
به گواه بسیاری از شرکت کنندگان در الکامپ امسال، نمایشگاه این دوره از حیث کمی مراجعه‌کنندگان شلوغ بود اما از حیث کیفی مسایلی مطرح بود که در ادامه به آن پرداخته می‌شود. از سوی دیگر ترافیک سنگین اتوبان چمران که به نمایشگاه بین‌المللی تهران محل برگزاری الکامپ منتهی می‌شد، صدای پلیس راهور و برخی نمایندگان شورای شهر را هم در آورد و باعث شد که خواستار آن شوند که سال دیگر این نمایشگاه در نمایشگاه شهر آفتاب برگزار شود.
این نمایشگاه با حضور اپراتورها، شرکت‌های خصوصی و البته غیب محسوس برندهای بزرگ، شرکت‌های دولتی و البته استارت‌آپ‌ها برگزار شد.
شرکت‌های خصوصی در الکامپ 2016
به جرات می‌توان گفت بیشتر شرکت‌های خصوصی در الکامپ امسال در حوزه بانکی و مشخصا PSPها فعالیت می‌کردند و با رونمایی از طرح‌ها و سرویس‌های جدید خود سعی در جذب مخاطبان داشتند.
از آنجایی که از اول دی ماه ارایه سرویس USSD به دستور شاپرک و بانک مرکزی قطع می‌شود هر یک از شرکت‌های فعال در حوزه پرداخت از سرویس‌های جایگزین جدیدی برای ارایه خدمات خود در نمایشگاه الکامپ رونمایی کردند.
بیشتر این شرکت‌ها البته از اپلیکیشن‌های جدید خود که قادر به پرداخت قبوض و خرید شارژ موبایلی هستند رونمایی کردند تا در هنگام قطع شدن USSD سهم بازار را از دست ندهند.
شرکت‌های فروش محصولات کامپیوتری از قبیل شرکت‌های فروش سخت‌افزار، نرم‌افزار و برخی از فروشندگان محصولات الکترونیکی دیگر از تولید‌کنندگان کابل و سیم گرفته تا دوربین مداربسته هم از سایر شرکت‌کنندگان خصوصی حاضر در الکامپ بودند.
سالن دولت الکترونیکی و مخاطبان محدود
سالن دولت الکترونیکی بدون شک یکی از آرام‌ترین بخش‌های نمایشگاه بود که با توجه به حضور مرتب وزرا و مدیران دولتی این محل را به مکانی مطلوب برای تهیه گزارش‌های صوتی، تصویری و مکتوب رسانه‌ها تبدیل کرده بود و در این سالن خبر زیادی از مخاطبان غیر تخصصی نبود.
از دیگر نکته‌های جالب توجه در خصوص سالنی که دولتی‌ها در آن حضور داشتند طراحی یکپارچه این سالن بود که سعی شده بود با قرار دادن طاق‌های منحنی در قسمت بالایی هر غرفه و دیگر شاخصه‌های موجود به نوعی میدان نقش جهان اصفهان را در قالبی کوچکتر در نمایشگاه بازسازی کنند. نکته دیگر در خصوص شیوه طراحی این سالن ارایه نمادین معماری ساختار شبکه ملی اطلاعات و چگونگی اتصال و ارتباط آنها با یکدیگر بود.
استقبال پرشور از استارت‌آپ‌ها
اگرچه سالن 18 نمایشگاه که به استارت‌آپ‌ها اختصاص داده شده در یکی از دورترین نقاط نمایشگاه قرار داشت اما با این وجود شلوغ‌ترین سالن در الکامپ بود.
بیشتر استارت‌آپ‌های حاضر در نمایشگاه با ارایه اپلیکیشن‌های موبایلی در این نمایشگاه حاضر بودند و برخی هم در زمینه‌های دیگر مثل ساخت ابزار‌های مرتبط با شهر هوشمند، در ساخت عینک واقعیت مجازی و نیز در زمینه فعالیت‌های مشابه به معرفی خدمات خود پرداخته و یا دنبال پیدا کردن سرمایه‌گذار مناسب برای طرح‌ها و ایده‌هایشان بودند.
خارجی‌های حاضر به دنبال مشتری
براساس آمار اعلامی گفته شده که بیش از 80 شرکت از 18 کشور در نمایشگاه الکامپ 2016 شرکت کرده‌اند که البته بخش قابل توجهی از آنها شرکت‌های چینی بودند.
بیشتر این شرکت‌های چینی نیز برای معرفی و فروش محصولات خود به دنبال شرکای تجاری بودند و برنامه‌ای برای تولید محصول در ایران و یا انتقال فناوری به کشورمان ندارند.
به جز حضور پررنگ شرکت‌های چینی، "مارتینا لوبون" نماینده نمایشگاه سبیت نیز با حضور در الکامپ در حال بازاریابی و رایزنی برای دعوت از شرکت‌های ایرانی به حضور در نمایشگاه سبیت بود.
وی در مصاحبه با خبرنگار ما گفت که قرار است دو پاویون از ایران برای شرکت در سبیت حضور داشته باشند. وی همچنین از شرکت‌های علاقه‌مند دعوت کرد در نمایشگاه سبیت هانوفر در سال 2017 شرکت کنند. لوبون می‌گوید تمرکز نمایشگاه سبیت روی صاحبان کسب‌وکارهاست و خبری از مراجعان غیرتخصصی نیست.
حضور پررنگ مراجعان غیرتخصصی
اما یکی از موارد مشهود در نمایشگاه الکامپ که برخی آن را نشانه قوت و برخی نیز نشانه ضعف می‌دانستند، حضور بالای بازدیدکنندگان غیر تخصصی بود که شاید 80 درصد مراجعان به نمایشگاه را تشکیل می‌دادند. مطابق معمول صف‌های متعدد برای دریافت خدمات رایگان و یا با تخفیف اپراتورهای موبایلی و اینترنتی و شرکت‌های دیگر تشکیل شده بود و حضور مجریانی برای سرگرم کردن مخاطبان نیز در نمایشگاه مشهود بود.
اگرچه در این میان برخی بازدیدکنندگان تخصصی از وضع مذکور گله‌مند بوده و معتقد بودند چنین وضعیتی به معنای رونق نمایشگاه و وضعیت صنعت ICT کشور تلقی نمی‌شود و باید تدبیری برای این موضوع اندیشیده شود.
در این میان برخی غرفه‌داران خارجی حاضر در نمایشگاه نیز نسبت به مراجعه مکرر بسیاری از بازدیدکنندگان برای دریافت هدیه‌های تبلیغاتی گله‌مند بودند.
نکته قابل توجه آنکه الکامپ به هر حال نمایشگاهی کاملا تخصصی محسوب نشده و به نوعی شرکت‌های حاضر در آن از دو گروه B2C و B2B محسوب می‌شوند.
نماینده سبیت در الکامپ در این خصوص به خبرنگار ما گفت: برای حل این مساله راه‌کارهای متعددی وجود دارد. ایجاد نمایشگاههای خاص برای تجار یکی از این راه‌کارها محسوب می‌شود که با در نظر گرفتن هزینه‌های ورودی بالا به نمایشگاه می‌توان، حضور مراجعان غیر تخصصی را به حداقل رساند.
یکی دیگر از راه‌ها تفکیک روزهای نمایشگاه به دو روز بازدیدکنندگان تخصصی و بازدیدکنندگان عمومی است. اتفاقی که البته در الکامپ امسال رخ نداد و از روز نخست تا روز آخر ورود برای عموم آزاد بود.
راهکار دیگر در این خصوص تفکیک نمایشگاه از لحاظ محل استقرار شرکت‌های ارایه‌کننده خدمات B2C و شرکت‌های B2B است تا به این شکل هر دو طرف غرفه‌داران و مراجعان با رضایت به کار خود مشغول باشند.
نارضایتی برخی غرفه‌داران دولتی
از دیگر موضوعات جدید در الکامپ امسال، کاهش فضای اختصاص یافته به شرکت‌های دولتی‌ها بود که باعث شده بود برخی از آنها در لفافه از این موضوع گلایه کنند. همچنین برخی از دولتی‌ها از نحوه طراحی غرفه‌ها انتقاداتی داشتند و ترجیح می‌دادند خودشان در طراحی غرفه‌ای که قرار است در آن فعالیت کنند اعمال نظر کنند که البته باتوجه به طراحی یکپارچه و هماهنگ سالن چنین امکانی فراهم نبود.
غیبت رییس جمهوری
یکی از وعده‌های نه چندان قاطع در این دوره، تلاش برای حضور شخص رییس جمهوری در بیست و دومین دوره نمایشگاه بود که البته محقق نشد و این نمایشگاه به علت در سفر نبودن وزیر ارتباطات با حضور وی، معاون علمی رییس جمهوری و دبیر شورای عالی فضای مجازی افتتاح شد.
کاهش بدون هماهنگی ساعات بازدید
یکی دیگر از موضوعات به ساعات بازدید از نمایشگاه الکامپ باز می‌گشت. در حالیکه خواسته سال گذشته سازمان نظام صنفی رایانه‌ای افزایش 2 ساعته بازدید از نمایشگاه الکامپ بود و در حالیکه در تمام پوسترها و تبلیغات ساعت بازدید از نمایشگاه تا ساعت 17 اعلام شده بود، نه تنها با افزایش ساعات کار نمایشگاه تا ساعت 19 موافقت نشد، بلکه بدون هماهنگی قبلی از سوی شرکت سهامی نمایشگاه‌ها، ساعت کار یک‌ساعت کمتر از روال معمول نیز شد و نمایشگاه در ساعت 16 به کار خود پایان داد.
در واقع از 15 دقیقه مانده به پایان کار نمایشگاه (ساعت 16) در سالن‌های نمایشگاه نیمه بسته می‌شد و فقط اجازه خروج به کسانی که در سالن‌ها بودند داده شده و از ورود بازدیدکنندگان جدید ممانعت می‌شد. این در حالی بود که پارکینگ خودروهای نمایشگاه بدون آنکه به بازدیدکنندگان اعلام کند که از ساعت 16 به بعد اجازه ورود به سالن‌ها داده نمی‌شود، همچنان اقدام به بلیط‌فروشی به مردم می‌کرد.
ظاهرا مخالفت پلیس راهور با مساله ترافیکی اطراف نمایشگاه دلیل این کاهش ساعت بود. اما این که چرا در این خصوص شاهد ناهماهنگی از سوی شرکت سهامی نمایشگاه با مجری و شرکت‌کنندگان در الکامپ بودیم، توضیحاتی ارایه نشد.
ورود بدون رجیستری ممنوع!
یکی دیگر از وعده‌هایی که البته از قبل از اجرا، به علت ساختار سنتی نمایشگاه و مسایل دیگر مشخص بود اجرایی نخواهد شد، الزام به ثبت‌نام مراجعان به الکامپ بود. باقر بحری مدیر اجرایی الکامپ بیست و دوم پیش از این اعلام کرده بود، ورود به الکامپ امسال تنها با رجیستری ممکن است.
وی در این خصوص گفته بود: رجیستری نمایشگاه الکامپ از ۲۳ آذر در پورتال سازمان نظام صنفی رایانه‌ای قرار می‌گیرد و کسانی که می‌خواهند در الکامپ شرکت کنند، باید پیش از ورود به نمایشگاه خود را رجیستر کرده، کارت دریافت کنند و وارد شوند.
وی همچنین گفته بود: همچنین جلوی در نمایشگاه افراد را ثبت‌نام می‌کنیم وکارت ورود نیز در همان زمان به آنها داده می‌شود. بنابراین خودبه‌خود جلوی عده‌ای که مخاطب واقعی این نمایشگاه نیستند و برای تفریح آمدند گرفته می‌شود.
اتفاقی که البته همانطور که قابل پیش‌بینی بود رخ نداد.
مانور روی بازدید هیات مالزیایی
حضور خارجی‌ها در این نمایشگاه البته ملموس‌تر از سال‌های قبل بود و چهره‌های غریبه را می‌شد در گوشه و کنار نمایشگاه دید. در این میان حضور یک هیات مالزیایی در الکامپ البته بیشتر از سایر موارد خبری و روی آن مانور شد.
نکته قابل توجه آنکه مانند بسیاری از توافق‌های خارجی که میان برخی نهادهای دولتی برقرار شده، ظاهر توافق مشابهی که بیشتر غیر الزامی و جنبه تشریفاتی داشت نیز میان سازمان نظام صنفی رایانه‌ای ایران و هیات مذکور امضا شد.
به هر حال این موضوع در سوابق وعده‌های این سازمان درج خواهد شد تا نتایج و ثمرات مانور روی اهمیت حضور هیات مذکور برای همه قابل درک باشد.
چگونگی سوبسید استارت‌آپ‌ها
حمایت از کسب و کارهای نوپا و جوانانی که با در دست داشتن یک طرح به دنبال یافتن سرمایه‌گذار یا شریک کاری هستند، امری مطلوب و در جهت رونق کارآفرینی و اشتغال محسوب می‌شود.
اما پرسشی که در برخی محافل مطرح است، محل در نظرگرفتن سوبسیدی است که برای حضور استارت‌آپ‌ها در الکامپ 22 تخصیص یافته بود. به عبارت دیگر این که حمایت از محل منابع مالی دولتی بوده یا بخش خصوصی که به علت روشن نبودن این موضوع امکان طرح پرسش‌های بیشتر به آینده موکول می‌شود.
تکرار وعده ادغام تلکام و الکامپ
موضوع تکراری ادغام تلکام و الکامپ با وجود گلایه‌هایی که در خصوص مراجعان به این نمایشگاه وجود دارد ظاهرا قرار نیست هیچگاه از رونق بیفتد و هر سال مسوولی وعده آن را می‌دهد. این موضوع شاید سابقه‌ای بیش از یک‌دهه داشته و چندان هم مورد استقبال شرکت‌ها نیست.
اگرچه چنین ادغامی فارغ از رضایت یا نارضایتی برخی شرکت‌ها، موانع جدی دیگری نیز دارد که چنین وعده‌ای را سال‌هاست که در همان مرحله متوقف کرده است.
به هر حال باز هم منتظر می‌مانیم تا نتیجه وعده تکراری ادغام تلکام و الکامپ در سال بعد را نظاره‌گر باشیم.
درآمدهای الکامپ 22 و نحوه تسهیم
در ایران خیلی مرسوم نیست که صاحبان کسب و کارها و نمایشگاه‌داران میزان درآمدهای خود را به شکل شفاف اعلام کنند. اگرچه با توجه به وضع قانون دسترسی آزاد به اطلاعات و صنفی و دولتی بودن برخی طرف‌های حاضر در نمایشگاه الکامپ بیست و دوم، اعلام میزان درآمدهای حاصله از نمایشگاه الکامپ سال جاری شامل غرفه‌داران، اسپانسرها و سایر هزینه‌های حاشیه‌ای، چندان دور از انتظار نیست.
اگرچه میزان دخل و خرج نمایشگاه اصولا قبل از برگزاری آن مشخص است و شرکت‌ها و اسپانسرها از قبل وجوه مربوطه را واریز کرده‌اند، اما هنوز خبری از درآمد و نحوه تسهیم این درآمد میان شرکت نمایشگاه‌ها، برگزارکننده و مجری مشخص نیست که باید منتظر نتایج آن نیز ماند.
کیفیت مطلوب اطلاع‌رسانی الکامپ
در نهایت این که یکی از نقاط مثبت نمایشگاه الکامپ سال جاری، پوشش خبری مناسب این رویداد به واسطه حضور مسوولان دولتی و غیردولتی، ایجاد ستاد خبری کاربلد، اطلاع‌رسانی لحظه به لحظه و حضور گسترده خبرنگاران از رسانه‌های مختلف بود که در مقایسه با دیگر نمایشگاه‌ها کمتر شاهد آن بوده و شاید نزدیک‌ترین رقیب الکامپ از این لحاظ نمایشگاه کتاب باشد.