پاسخ به ابهامات تایید استاندارد کالاهای IT
ویدا سینا مدیرعامل مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک، عضو هیات مدیره و خزانه دار فدراسیون ICT و عضو کمیسیون ICT اتاق ایران از معدود زنان شناخته شده در صنعت فاوای کشور محسوب می‌شود. وی نزدیک به 9 سال است که به عنوان مدیر عامل در مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک به بررسی محصولات مختلف الکترونیکی پرداخته و مجموعه تحت نظارت وی صلاحیت این محصولات را برای دریافت نشان استاندارد بررسی می‌کند.
در سال‌های گذشته در گوشه و کنار انتقاداتی به عملکرد این مرکز مطرح شده اما مدیرعامل مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک ضمن تشریح و دفاع از عملکرد این مرکز، مستندات و مصادیقی ارایه می‌کند که پاسخی به نقدهای مذکور است.
وی تاکید دارد که در مبحث استاندارد منافع ملی بر منافع فردی واردکنندگان اولویت دارد. مشروح گفت‌وگوی روابط عمومی فدراسیون ICT اتاق بازرگانی ایران با وی در پی می‌آید.
در حال حاضر مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک، در حوزه‌های برق و الکترونیک، IT و لیزر، سیستم‌های صوتی، لوازم خانگی و موارد دیگر، 16 آزمایشگاه تخصصی در حال فعالیت دارد که مشغول به کار هستند و حتی به تازگی در امور خودرو نیز وارد شده است. به طور مشخص فعالیت‌های شما در این 16 آزمایشگاه در چه زمینه‌های است و چه کاری انجام میدهید؟
همانطور که می‌دانید هر محصولی می‌بایست که استاندارد شود و کیفیت فنی آن سنجیده شود؛ برای هر محصول در دنیا تعاریفی وجود دارد که مثلا در کالاهای برق و الکترونیک ما یکسری تست‌های ایمنی و در بعضی موارد مصرف انرژی داریم، همچنین استانداردهای کارکردی نیز وجود دارد که ما بر همین اساس استانداردهای مختلف را تدوین کرده‌ایم. بیش از 400 استاندارد تاکنون تدوین کرده‌ایم و مثلا در حوزه امنیت برای اولین بار الزامات را مشخص کرده‌ایم. بررسی این استانداردهای مختلف نیز نیاز به تجهیزات گران قیمتی دارد که تجهیزات لازم آنها را نیز خریداری کرده‌ایم.
*آیا تاکنون اتفاق افتاده که محصولی از خارج از کشور بیاید و علی‌رغم داشتن استانداردهای کشورهای دیگر موفق به اخذ استاندارد شما نشود؟
بله این اتفاق خیلی زیاد افتاده است و به وفور هم می‌افتد. متاسفانه برعلیه آزمایشگاه ما مطالب زیادی در برخی رسانه‌ها بیان شده و دلیل آن هم این است که ما براساس استانداردهای بین‌الملی کار می‌کنیم. در حال حاضر مرکز اعتباردهی نروژ که سومین مرکز مطرح در زمینه اعتبارسنجی است شیوه کار مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک را بررسی و تایید کرده است. همچنین کره‌ای‌ها و آلمانی‌ها نیز شیوه سنجش ما را تایید کرده‌اند و ما به طور مرتب در تست‌های بین‌المللی شرکت می‌کنیم.
توجه داشته باشید که معروف بودن یک برند دلیل بر استاندارد بودن آن نیست و فراموش نکنید که محصولات هر برند معروف با استانداردهای مختلف و برای کشورهای مختلفی تولید می‌شود. یعنی یک محصول از برندی خاص که شناخته شده است هم با استاندارد آمریکا، هم اروپا و هم مناطق دیگر تولید می‌شود که از کیفیت یکسانی برخوردار نیست. بنابراین می‌توان متوجه شد که شاید حتی پشت محصولات وارداتی خیلی از برندهای مطرح نیز استاندارد مشخصی وجود نداشته باشد.
برای مثال برخی منتقدان به نوشته شدن واژه CE روی محصولات الکترونیکی اشاره می‌کنند و آن را لزوما نشان استاندارد می‌دانند که البته در بسیاری از موارد این علامت نشان استاندارد نبوده و مخفف واژه " Chinese export" است و با CE واقعی تفاوت دارد. اجازه بدهید بگویم از 100 گواهی‌نامه‌ای که برای محصولات مختلف برای ما می‌آورند شاید دو مورد آنها واقعی باشد؛ اما با این وجود اگر محصولی بیاورند که ما اصالت گواهی‌نامه آن را ردیابی کنیم محصول را تایید می‌کنیم.
*اینطور که می‌فرمایید محصولات خارجی که به کشور وارد می‌شوند از استاندارد مناسبی برخوردار نیستند؛ اوضاع در خصوص محصولات داخلی به چه گونه‌ای است و کیفیت آنها تا چه حد با اصول استاندارد مطابق است؟
محصولات داخلی دارای استاندارد اجباری در کشور هستند و می‌باید نشان استاندارد داشته باشند که توسط سازمان ملی استاندارد کاملا مشخص شده است. محصولات داخلی به طور کامل بررسی می‌شوند و سالانه و حتی گاهی سالی دو بار وقتی می‌خواهد پروانه‌هایشان صادر شود بررسی مجدد می‌شوند.
ما در مرکز صنایع انفورماتیک به تولیدکنندگان کمک می‌کنیم که محصولات خود را ارتقا دهند و خیلی‌ها می‌آیند و ما مشکلاتشان را رفع می‌کنیم. کسانی که تولیدات حساس دارند که شامل مسوولیت مدنی می‌شود، مثلا در صنعت خودرو یا وسایل پزشکی فعالیت دارند خیلی دقت در استاندارد دارند.
*در خصوص صحبت‌هایی که علیه استانداردهای داخلی مطرح می‌شود و مثلا گفته می‌شود که امکانات لازم را نداشته و یا انتقاداتی از این دست وارد می‌کنند چه نظری دارید؟
ببینید یک هجمه‌ای صورت گرفته مثلا می‌گویند که چه کسی می‌خواهد محصولات سیسکو را به ما بگوید استاندارد است یا نه و اینکه مثلا آزمایشگاه‌های ما سواد یا امکانات انجام بررسی را ندارند. اینها همه خودتخریبی بوده و از روی ناآگاهی است و کسانی که این اظهارنظرها را می‌کنند اطلاعات لازم را ندارند. شاید چون فرآیند تایید استاندارد هزینه‌بر است، طبیعی است که برخی واردکنندگان تمایل نداشته باشند که به آن تن بدهند اما واقعیت این است که هر واردکننده خود مصرف‌کننده محصولات بسیار زیادی است پس اگر قرار باشد همه استاندارد را دور بزنند یا علیه آن هجمه کنند بازنده این اتفاق خودشان هستند چون حق ندارند وقتی خود استاندرد را دور می‌زنند به محصولات دیگر و استاندارد نبودنشان اعتراض کنند. ما باید هزینه استاندارد را پذیرفته و منافع ملی را حاکم بر منافع فردی کنیم.
*برخی می‌گویندکنترل‌های این چنینی که در کشور ما صورت می‌گیرد در هیچ کجای جهان وجود ندارد و قوانین ما بیش از اندازه سفت و سخت است، در این خصوص چه نظری دارید.
در این زمینه ما هیچ وجه قیاسی نداریم، مگر در کشور ما همه چیز مثل دنیاست که در این موضوع اینگونه باشد. در کشورهای دیگر سیستم ردیابی کالا وجود دارد و هیچکس نمی‌تواند کالایش را توزیع کند مگر آن کالا امکان ردیابی داشته باشد. وقتی امکان ردیابی برای یک کالا وجود داشته باشد قابلیت جمع‌آوری وجود دارد. الان در سایت RAPEX اتحادیه اروپا، هر هفته اطلاعات محصولاتی که ظرف یک هفته گذشته عرضه شده‌اند را منتشر می‌کند و می‌گوید مثلا این محصولات به دلایل ذکر شده می‌بایست در سطح خانه‌ها یا مغازه‌ها جمع‌آوری شوند.
از سوی دیگر جرایم سنگینی که وجود دارد باعث می‌شود که فرد متخلف منفعتش را از دست بدهد. جالب است بدانید که خود تولیدکنندگان اگر محصولشان عیبی داشته باشد بلافاصله تقاضای مرجوعی آن را نیز می‌دهند تا با جریمه‌های سنگین روبه‌رو نشوند.