ITanalyze

م.ر.بهنام رئوف - تاریخچه شکل‌گیری اینترنت هوشمند در کشور به بکارگیری شبکه هوشمند یا IN در اواخر سال 84 باز می‌گردد. اینترنت هوشمند یکی از هشت سرویس ارائه شده توسط شبکه هوشمند است که مشترک به واسطه استفاده از این سرویس می‌تواند بدون تهیه کارت و بدون نیاز به وارد کردن نام کاربری و رمز عبور به اینترنت متصل شود.

بر اساس تعرفه تصویب شده در شبکه مخابرات کشور، هزینه استفاده از سرویس اینترنت هوشمند دقیقه‌ای 50 ریال بوده که در یک ساعت 300 تومان از کاربر اخذ می‌شود. از دیگر محاسن اینترنت هوشمند پرداخت وجه مصرفی دو ماه بعد از استفاده و در قبوض تلفن ثابت است که مشترک به این ترتیب وجه استفاده از اینترنت را مستقیم به شرکت مخابرات پرداخته و این شرکت نیز بعد از کسر سهم 30درصدی خود الباقی را به شرکت ارائه‌دهنده خدمات پس می‌دهد.

I-N چیست؟

شبکه هوشمند (Intelligent Network) از لحاظ ساختار به گونه‌ای طراحی شده است که در لایه‌ای بالاتر از شبکه‌های معمول مخابرات (شبکه تلفنی، همراه، دیتا) قرار می‌گیرد و مشترکان می‌توانند از انواع خدمات آن، به آسانی و با سرعت استفاده کنند. این شبکه از گره‌های (nodes) سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تشکیل شده تا با استفاده از پروتکل‌های خاص امکان ارائه سرویس‌های ویژه را برای مشترکان تلفن ثابت و همراه فراهم آورد.

شبکه هوشمند از چند عنصر فیزیکی مثل مرکز کنترل سرویس (SCP)، مرکز سوئیچینگ سرویس (SSP)، نقطه ایجاد سرویس (SCEP) و مرکز مدیریت سرویس (SMP) تشکیل شده که تجهیزات هر کدام در داخل سایت‌های شبکه نصب می‌شود.

اینترنت هوشمند از سقوط تا صعود

عدم فرهنگ‌سازی لازم در بدو شروع کار شبکه هوشمند باعث شد تا استقبال چندانی از این شبکه از سوی مشترکان صورت نگیرد اما به تدریج تبلیغاتی که شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی برای استفاده از این سرویس و نیز جذب مشترکان بیشتر به‌کار گرفتند، باعث شد تا اقبال این سرویس در بین اینترنت‌بازان پایتخت افزایش یابد. از سوی دیگر شبهه دریافت مبالغ کلان توسط واسطه‌های توزیع کارت‌های اینترنت از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی که عمدتا40 تا 50درصد کل مبلغ قید شده روی کارت بود، باعث شد تا شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی نیز به تدریج برای رهایی از دست مافیای توزیع کارت اینترنت به سمت ارائه خدمات خود در بستر شبکه هوشمند رو آورند.

میزان استفاده از شبکه اینترنت هوشمند مخابرات به مدد تبلیغات شرکت‌های ارائه‌دهنده افزایش یافت به طوری که تنها چند ماه پس از راه‌اندازی این سرویس «محمدعلی صدقی» رییس وقت اداره پشتیبانی فنی سوئیچ و مسوول شبکه هوشمند استان تهران در مصاحبه‌ای گفت: در دو ماه گذشته مردم با استفاده از سرویس PRM شبکه هوشمند، بیش از 30میلیون و 185هزار ساعت به اینترنت

وصل شدند.

به گفته این مقام مسوول، تنها طی دو ماه 28میلیون تماس با شبکه اینترنت هوشمند ثبت و به‌طور میانگین 430هزار تماس با شبکه هوشمند برای ارتباط با اینترنت در هر روز طی سال 85 ثبت شده است.

صدقی در آن زمان با اشاره به این مساله که بیش از یک سال از زمان راه‌اندازی شبکه هوشمند در استان تهران نمی‌گذرد خاطر نشان کرد که در هر دوره شاهد افزایش درآمدها از این سرویس‌های ارزش افزوده هستیم به طوری که درآمد شرکت مخابرات از محل اینترنت هوشمند در آن زمان دو میلیارد و 600میلیون تومان بوده است.

حذف تدریجی کارت‌های اینترنتی و فراغت شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی از مشکلات و دغدغه‌های کارت، دسترسی سریع و آسان کاربران به اینترنت از طریق شبکه هوشمند، به حداقل رسیدن قطع ارتباط اینترنتی، افزایش تقاضای 90درصدی برای بهره‌گیری از سرویس اینترنت هوشمند و رضایت مردم، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی و شرکت مخابرات استان تهران به خاطر درآمدزایی، از مهم‌ترین تاثیرات شبکه هوشمند بود که باعث شد شرکت مخابرات ایران برای افزایش دسترسی عموم مشترکان به این سرویس در کل کشور به فکر تجهیز و گسترش شبکه مخابراتی برآید.

وقتی هوشمند هنگ می‌کند

افزایش مخاطبان شبکه اینترنت هوشمند از یک سو و نیز فراگیر شدن ارائه برخی از خدمات عمومی همچون ثبت نام و اعلام نتایج کنکور از طریق اینترنت، ثبت‌نام کارت سوخت و برخی از خدمات دولت الکترونیکی باعث شد تا این سرویس در سال جدید با اقبال بیشتری روبه‌رو شود.

به گفته مهندس محمد ابراهیم محسنی نسب، رییس فعلی اداره پشتیبانی فنی سوئیچ ارتباطات شهری استان تهران، هم اکنون روزانه بیش از 600هزار تماس موفق با شبکه اینترنت هوشمند برقرار می‌شود که این میزان در طی یک هفته به بیش از 4میلیون تماس افزایش می‌یابد.

اما افزایش میزان مخاطبان اینترنت هوشمند که باعث سودآوری کلانی برای شرکت مخابرات ایران و نیز شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی شده است، این روزها و در برخی از مناطق مشکلاتی نیز برای استفاده‌کنندگان به همراه داشته است، مشکلاتی که عمدتا در کند بودن سرعت به خصوص در بخش دریافت دیتا خلاصه می‌شود.

شبکه هوشمند یا ISP ، مشکل کدام است؟

در این بین طبق روال همیشگی عامل اصلی این اختلالات از سوی ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی، شرکت مخابرات و سرویس شبکه هوشمند عنوان می‌شود.

برخی از مدیران شرکت‌های اینترنتی در این باره می‌گویند: سرویس‌های ما هیچ گونه ایرادی نداشته و اگر مشترک اقدام به تهیه کارت اینترنت از شرکت کند با استفاده از سرویس متوجه خواهد شد که افت کیفیت و سرعت به دلیل شبکه هوشمند است که متولی آن شرکت مخابرات است.

محمد ابراهیم محسنی‌نسب، رییس فعلی اداره پشتیبانی فنی سوئیچ ارتباطات شهری استان تهران، در این‌باره می‌گوید: اینترنت هوشمند در حقیقت یک گریز است برای اتصال کاربران از طریق شبکه هوشمند به شبکه ISP‌ها و در حقیقت ما یک کار مجازی انجام می‌دهیم. ما در حقیقت اطلاعات صورتحسابی مشترکان را ثبت می‌کنیم. شبکه هوشمند هیچگونه تغییر و تحولی در کیفیت ایجاد نمی‌کند و حتی سرعت اتصال کاربر به دلیل حذف نام کاربری و نیز اخذ رمز عبور را افزایش می‌دهد و اگر کیفیت کاهش پیدا کند به شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات باز می‌گردد. از زمانی که سیستم فروش کارت حذف شده بر اساس آمار موجود تعداد مشترکان هر ISP بسیار افزایش پیدا کرده است حال اگر شرکتی توسعه‌ای در خود نداشته باشد و یا پهنای باند دریافتی خود را افزایش نداده باشد و بخواهد با همان پهنای باند قبلی به فعالیت خود ادامه دهد در نتیجه پهنای باند کمتری به مشترکان اختصاص می‌یابد که همین امر یکی از دلایل اصلی در کاهش سرعت مشترکان است.

در این بین بر اساس آمارهای موجود بسیاری از ارائه‌دهندگان خدمات پهنای باند خود را افزایش داده‌اند اما به دلیل آن که در حال حاضر و در فصل تابستان میزان استقبال از شبکه اینترنت افزایش یافته در نتیجه تعداد کاربران شبکه‌های مختلف افزایش یافته که این امر باعث می‌شود سرعت ارائه خدمات به مشترکان در برخی از ساعات به خصوص در ساعات پیک مصرف کاهش یابد.

محسنی‌نسب می‌گوید: شرکت‌ها از ما لینک 2 مگابیتی اجاره می‌کنند. هر لینک شامل 30 کانال 64 کیلوبیتی است. به عنوان مثال یک شرکت با 30 لینک در حقیقت 900 کانال در اختیار دارد که در هر لحظه می‌تواند 900 کاربر را تحت پوشش خود قرار دهد. در برخی از موارد نیز سرعت پایین به تعداد لینک‌های تحت اختیار شرکت ارائه دهنده خدمات باز می‌گردد.

بین محمودرضا خادمی، عضو کمیته اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور در این‌باره می‌گوید: مشکل پایین بودن سرعت باید به شکل دقیق بررسی شود.

او می‌گوید: یکی از مشکلات IN انتقال ترافیک از یک ترانزیت به ترانزیت دیگر است. در حال حاضر بیشتر خطوط IN در ترانزیت کد 8 قرار دارد در نتیجه بیشترین کاهش سرعت به همین بحث ترافیک بین مراکز باز می‌گردد. یعنی اگر مشترکی با پیش شماره کد 2 به شبکه IN متصل شود و ارائه‌دهنده سرویس نیز در مرکز ترانزیت 8 قرار داشته باشد سوئیچ بین مراکز تا حدی سرعت مشترک را با کاهش روبه‌رو می‌کند.

خادمی در خصوص کم فروشی برخی از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی می‌گوید: در برخی از مواقع ISPها پهنای باند کمتری را به مشترکان اینترنت هوشمند خود ارائه می‌دهند.

او می‌گوید: همانطور که می‌دانید پهنای باند هر ISP در بین مشترکان کارتی، ای دی اس ال و هوشمند تقسیم می‌شود در نتیجه ممکن است برخی از مراکز ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی درصد کمی از پهنای باند خود را به مشترکان IN خود اختصاص ‌دهند.

او تاکید می‌کند، با بررسی‌های صورت گرفته در کمیته اینترنت سازمان نظام صنفی به این نتیجه رسیده‌ایم که متاسفانه این ایراد در برخی از شرکت‌ها وجود دارد.

عضو کمیته اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در این باره می‌گوید: در حال حاضر در سازمان نظام صنفی ساز و کاری در حال تدوین است که اگر مشترکی از ارائه سرویس اینترنت خود شکایت داشت با مراجعه به سازمان می‌تواند شکایت خود را مطرح و سازمان نیز به این شکایات رسیدگی کند.

او ادامه می‌دهد: در عین حال سازمان تنظیم مقررات باید با سرکشی به شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترتی این مسائل را بررسی کند و ببیند شرکتی که به عنوان مثال 30 خط IN در اختیار دارد آیا پهنای باند مناسب را برای این 30 خط در نظر گرفته و یا با ارائه پهنای باند کمتری در حقیقت به کم فروشی می‌پردازد.
منبع روزنامه دنیای اقتصاد