آغاز جدال با پستچی‌های غیرمجاز!
استفاده از پیک‌موتوری در ایران مقوله‌ای بسیار رایج در زمینه رساندن بسته‌ها و نامه‌های ارسالی است. در این راستا علاوه بر شرکت پست، شرکت‌های خصوصی نیز فعالیت می‌کنند. به‌تازگی شرکت پست خدمات جدیدی را تحت‌عنوان پست‌من ارائه کرده است. پست‌من محصول مشترک شرکت پست و یک شرکت خصوصی است. در نقاط مختلف دنیا وظیفه رساندن بسته‌های پستی به‌شیوه‌های مختلف برعهده شرکت پست بوده است.
به‌تازگی حسین مهری مدیرعامل شرکت پست، فعالیت شرکت‌های خصوصی را غیرقانونی اعلام کرده است. معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مورد خدمات جدید پست‌من می‌گوید: سرویس پست‌من به‌عنوان سامانه پیک آنلاین شرکت پست خدمات را با قیمتی رقابتی، سریع و ایمن به کاربران ارائه می‌دهد. این سرویس به‌صورت رسمی در چند شهر از جمله تهران رونمایی شده است و بر اساس استراتژی شرکت پست، تا پایان سال جاری 50 شهر دیگر نیز برای سرویس‌دهی پست‌من اضافه خواهند شد. آنچه از ظاهر امر برمی‌آید، شرکت‌های خصوصی در زمینه رساندن بسته‌های پستی به‌ویژه بسته‌های درون‌شهری موفق‌تر از شرکت پست عمل کرده است.
از گذشته تاکنون پیک‌موتوری به اشخاصی اطلاق می‌شود که با استفاده از موتورسیکلت به جابه‌جایی بسته‌ها و نامه‌های پستی می‌پردازند. در گذشته تنها در اروپای مرکزی، آسیا، آمریکای شمالی و جنوبی اشخاصی به این کار مشغول بودند. به‌مرور زمان و با توسعه شهرها، شلوغی و نیز ترافیک زیاد حضور موتورسیکلت‌ها برای رساندن بسته‌های پستی پررنگ‌تر شد. در گذشته پیک‌های موتوری به دو گونه فعالیت می‌کردند. برخی از پیک‌ها به‌شیوه سیار در سطح شهر تردد می‌کردند و از طریق بیسیم با مرکز اصلی در ارتباط بودند. درآمد چنین پیک‌هایی با توجه به میزان فاصله طی‌شده در سطح شهر برای رساندن بسته‌های پستی بود. نوع دوم پیک‌هایی بودند که در نقاط مختلف شهر مستقر می‌شدند و بر اساس تماسی که از مرکز دریافت می‌شد، به سمت مقصد حرکت می‌کردند.
تفاوتی که در این دو نوع سرویس وجود داشت، در این زمینه بود که موتورسواران در سطح شهر تردد نمی‌کردند و نسبت به روش اول هزینه و اصطکاک کمتری داشتند. از محبوب‌ترین موتورسیکلت‌هایی که برای پیک‌موتوری استفاده می‌شد، موتور سیکلت کلاسcc600 بود. این موتورها مقرون به‌صرفه بودند و برای مسافت‌های طولانی و بین شهری کاربرد بالایی داشتند. در کشوری مانند سنگاپور استفاده از پیک‌موتوری بسیار رایج است و به‌علت مالیات بالای خودرو شخصی و فاصله کم بین اماکن، شرکت‌های زیادی به این کار مشغول هستند. در اکثر نقاط دنیا استفاده از پیک‌موتوری برای رساندن بسته‌های پستی مرسوم است. در حال حاضر شرکت‌های خصوصی زیادی در زمینه پیک‌موتوری به‌و‌جود آمده‌اند. این شرکت‌ها به‌علت دارا بودن امتیازاتی مانند سرعت، امنیت، ردیابی کالا، سرویس‌های تخصصی و جداگانه و زمان‌های تحویل از شرکت پست دولتی متمایز هستند. گاهی اوقات استفاده از سرویس‌های پیک‌موتوری گران‌تر از شرکت‌های پستی است.
فناوری در برابر سنت
امروزه با وجود شرکت‌های خصوصی و روش‌های متفاوت و پرسرعتی که برای رساندن بسته‌های پستی ایجاد شده، شیوه سنتی پیک‌موتوری نیز به‌روز شده است. این روزها با ایجاد نرم‌افزارهایی بر روی گوشی موبایل راحت‌تر و آسان‌تر می‌توان بسته‌ها و سفارشات پستی را ارسال کرد. این فناوری مشکلات حمل‌و‌نقل سنتی را حل کرده است. زمانبربودن پروسه سفارش تلفنی و آدرس دادن مبدا و مقصد می‌تواند زمانبر باشد. با وجود نرم‌افزارهایی که بر روی گوشی نصب می‌شود و مشخص کردن مبدا و مقصد روی آن، می‌توان به جرات گفت شرکت‌های خصوصی مسیر بهتری را نسبت به شرکت پست ملی ایران طی کرده‌اند. خدمات آنلاین و اینترنتی پیک‌موتوری در شرکت‌های خصوصی به شیوه نرم‌افزارهای اندروید و از طریق نسخه وب در تمام ساعات شبانه‌روز می‌تواند خدمات لازم را ارائه کند. در چنین سیستمی کاربر در هر نقطه از شهر که قرار دارد، می‌تواند با کلیک روی گوشی خود درخواست پیک‌موتوری کند و نزدیک‌ترین موتورسوار در دسترسش قرار خواهد گرفت. سفارش آنلاین پیک‌موتوری باعث شده بار دیگر تکنولوژی در برابر سنت قرار گیرد. این مساله مشکل موتورسواران پیک‌های موتوری را حل کند. پیش از این موتورسواران مجبور بودند ساعت‌ها در شرکت منتظر نوبت بمانند و در مسیر برگشت نیز دست خالی باشند و این مساله روی درآمد آنها تاثیر می‌گذاشت. درواقع نیمی از پتانسیل آنها بدون استفاده می‌ماند. با وجود نرم‌افزارهای جدید در شرکت‌های خصوصی این مشکل تا حدودی برطرف شده است. موارد ذکرشده برتری پیک‌های موتوری آنلاین نسبت به پیک‌موتوری سنتی است.
قاچاق با پوشش پیک‌موتوری
مساله‌ای که درزمینه فعالیت شرکت‌های خصوصی پیک‌موتوری وجود دارد بحث ردوبدل‌شدن بسته‌های قاچاق توسط ناوگان پیک‌موتوری است. طبق بررسی‌های انجام‌شده در پوشش پیک‌موتوری قاچاق پوشاک، مشروبات الکلی، دارو و غیره صورت گرفته است. افرادی با پوشش پیک‌موتوری اقدام به جابه‌جایی بسته‌های قاچاق کرده‌اند. معاون وزیر ارتباطات در رابطه با گردش کالای قاچاق در سیستم پستی کشور گفت: در مبادی ورودی کشور دستگاه‌های تخصصی و شرکت گمرک وجود دارد که بر روی کالای قاچاق نظارت می‌کنند، اما در داخل کشور وسایلی را که ممنوع نباشد نمی‌توانیم بگوییم که برای ارسال قبول نمی‌کنیم. حالا اگر موبایلی به داخل کشور قاچاق شده باشد، ما نمی‌توانیم آن را برای حمل‌و‌نقل آن در سطح کشور قبول نکنیم، چرا که لیست وسایل ممنوع مانند مشروبات الکلی و مواد مخدر و غیره در اختیار پست قرار نگرفته است. در حقیقت شرکت پست متولی نظارت در بحث گردش کالای قاچاق نیست و موظف هستیم کالایی را که ممنوع نیست، قبول و ارسال کنیم.
سرویس پست‌من
پست‌من جزو سرویس‌های تازه‌ای است که در شرکت پست راه‌اندازی شده و در بستر الکترونیک در شبکه پستی کشور وجود دارد. معاون وزیر ارتباطات درباره سامانه پست‌من می‌گوید: در سرویس پیک آنلاین به‌خصوص فعالیت سامانه پست‌من، بحث رقابت وجود ندارد. در واقع فعالیت شرکت‌ها در حوزه پیک آنلاین غیرقانونی است. به‌زودی با صادر‌شدن مجوز اپراتورهای خصوصی پست باید این دسته از شرکت‌های پیک آنلاین با این اپراتورها قراردادی داشته باشند؛ در غیراین صورت با آنها برخورد می‌شود، چرا که این دسته از فعالیت‌ها وظیفه پست است. حسین مهری ادامه می‌دهد: امیدوار هستیم تعداد پیک‌های آنلاین افزایش پیدا کند، زیرا این دسته از سامانه‌ها ایده‌های خوبی برای ساماندهی بخش پیک‌موتوری در سطح شهر هستند، اما باید تحت نظارت اپراتورهای خصوصی یا شرکت پست فعالیت کنند.
او با بیان اینکه شرکت پست در حال مذاکره برای نوسازی و آرایش جدید ناوگان است، گفت: به‌دلیل کاهش حجم پست نامه‌ها و افزایش بخش پست کالا، موتورهای فعلی پاسخگوی نیاز نیست و به همین دلیل شرکت ملی پست در مناطقی که میزان پست کالا بالاست، از وانت‌های مسقف استفاده می‌کند، اما در حال بررسی و مذاکره با تولید‌کنندگان داخلی و خارجی برای آرایش جدید ناوگان موتور شرکت ملی پست هستیم تا موتورها بتوانند بسته و امانت را نیز حمل کنند و به مقصد برسانند. (منبع:آرمان)