ITanalyze

زنگ تلفن به صدا در می‌آید و آن سوی خط زن جوانی نشانی فروشگاه را می‌‌پرسد تا برای خرید لپ‌تاپ به آنجا برود. صاحب مغازه نمی‌داند مشتری که قرار است برای خرید به فروشگاهش بیاید چگونه طعمه‌هایش را با چرب زبانی و عشوه‌گری فریب می‌دهد و پول میلیونی به جیب می‌زند.

این زن 30 ساله که دوبار به دلیل جعل و کلاهبرداری توسط پلیس دستگیر و یک بار نیز به زندان رفته در بازجویی‌ها به چندین کلاهبرداری از مردان ساده لوح اعتراف کرده و گفته است به بهانه دوستی وجلب اعتماد آن‌ها در همان ساعات ابتدایی آشنایی دست به سرقت زده‌است. مردان جوانی که فریب این زن شیاد را خورده بودند ،‌ادعا می‌کنند که خام حرف‌های او شده و ناخواسته به وعده‌های دروغین وی اطمینان کرده‌اند.
از این دست کلاهبرداری‌ها کم نمی‌بینید، افراد سودجو با هر شگردی سعی دارند با ساده‌ترین راه و البته روشی غیر قانونی به اهداف خود برسند و گاهی برخی تبهکاران برای اجرای نقشه‌های‌شان دست به جنایت بزرگی می‌زنند؛ به عنوان مثال چند سال پیش قتل خلبان یکی از شرکت‌‌‌‌‌های معروف کشور و همسرش در منطقه پونک چند مدتی در جراید و نشریات تیتر یک صفحات حوادث بود، این خلبان قربانی تراژدی غم انگیزی شده بود که برای همه دردناک بود.
وی قصد فروش خودروی سوناتایش را از طریق آگهی یکی از روزنامه‌ها داشت و از همان طریق مرد ناشناسی برای خریدن خودرویش به پارکینگ خانه وی رفت و پس از بررسی خودرو با تعارف خلبان به آپارتمانش رفت؛ در حالی که قولنامه تنظیم می‌کردند وی اسلحه‌ای از زیر لباسش بیرون آورد و با تهدید دست و پای وی و همسرش را بست سپس به طرز بسیار هولناکی آنان را به قتل رساند و بعد از برداشتن خودرو از آنجا گریخت ولی فقط چند روز فراری بود و پلیس او را دستگیر کرد.
آگهی‌هایی که برای فروش می‌دهید یا قصد دارید از آن‌ها استفاده کنید،‌ همیشه موفقیت آمیز نیستند؛ چراکه تعدادی از تبهکاران و کلاهبرداران منتظر تماس کوچکی هستند تا طعمه خود را فریب بدهند. اگر کمی غفلت کنید، اتفاق ناگواری برای‌تان می‌افتد البته باید به این نکته اشاره کرد که در دنیای مدرن انتشار آگهی در رسانه‌ها، یکی از سریع‌ترین روش‌های جذب مشتری است که باید نگاه کارشناسانه و علمی به آن داشت و ساز و کارهای مناسبی را در آن دید. مجرمان با آگاهی از خلاهایی که وجود دارد، به راحتی گاهی در نقش آگهی‌دهنده و گاهی در نقش مشتری، آگهی‌ها به کمین‌های تبهکارانه می‌نشینند که جنایت، سرقت و کلاهبرداری‌هایی با سوءاستفاده از همین آگهی‌ها رخ می دهد.
در حالی که اگر همین آگهی‌ها از سوی سازمان‌های مورد تایید در اختیار روزنامه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های خرید و فروش قرار گیرد و با این روش درست انتشار یابد، می‌تواند یکی از مثبت‌ترین روش‌های خرید و فروش املاک و وسایل نقلیه باشد. این در حالی است که با ساز و کاری مناسب، می‌توان با همین روش نه‌تنها به خرید و فروش سرعت بخشید بلکه به قیمت دلخواه آن را فروخت. جالب اینکه در گشت و گذاری بین آگهی‌ها متوجه می‌شویم که نمایشگاه‌دارهای اتومبیل و بنگاه‌های مسکن نیز از این روش برای فروش سریع خودرو یا خانه مشتری‌های‌شان استفاده می‌کنند که این خود می‌تواند یکی از روش‌های جلوگیری از جرایم اینچنینی باشد. اما چرا مردم با وجود آگاهی داشتن از خطرات در کمین، دست به چنین ترفندی می زنند؟

سناریوهای کلاهبرداری در پوشش آگهی
سرهنگ کارآگاه محمدرضا ذاکر استقامتی، معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی تهران در این‌باره به ما می‌گوید:« برخی مردم برای فروش اموال خود مانند خودرو، موتورسیکلت، خانه و حتی اثاثیه دست دوم از انتشار آگهی در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های گوناگون استفاده می‌کنند؛چرا که با کمترین هزینه، یک مزایده خارج از تشریفات برگزار می کنند و این مزایده بدون مجوز و تشریفات قانونی است و می‌توان با پرداخت پنج تا 20 هزار تومان یک مزایده در سطح محلی، منطقه‌ای یا ملی برگزار کرد.
از نظر پلیس متاسفانه بسیاری از آگهی‌دهندگان اطلاعی از قواعد و قوانین خرید و فروش ندارند و با استفاده از یک قولنامه که اصالت خریدار یا فروشنده مشخص نیست، کاری انجام می‌دهند که شاید مورد آسیب قرار بگیرند. شاید یک کلاهبردار یا دزد با استفاده از خودروی پارک شده‌ای که در یک پارکینگ است، در روزنامه یا اپلیکیشن‌ها آگهی بدهد و با الفاظی همچون «فروش فوری» یا «زیر قیمت» خریدار را به خود جلب کند و با داشتن یک سوییچ، خودرو را بفروشد و دست آخر خریدار متوجه شود که خودرویی که خریده متعلق به فروشنده نبوده و سرش کلاه رفته است».
استقامتی در ادامه می‌افزاید:« پرونده‌های بسیاری هم‌اکنون در پلیس آگاهی در دست بررسی است که شاکی‌ها تحت عنوان خریدار یا فروشنده، فریب آگهی‌ها را خورده‌اند و با اعتماد و اطمینان بی‌جا متضرر شده‌ و با تنظیم قولنامه‌ای که هیچ اصالتی ندارد، بی‌تدبیرانه در دام کلاهبرداران گرفتار می‌شوند.
در خرید و فروش‌هایی که در آگهی‌ها درج می‌شود، سه احتمال وجود دارد؛ خریدار و فروشنده بدون هیچ مشکلی با هم معامله می‌کنند یا خریدار مجرمی است که به دنبال موقعیتی است که نقشه‌اش را به اجرا بگذارد یا فروشنده در نقش کلاهبردار یا دزد ظاهر می‌شود.
گاهی اوقات مردم در خانه شان را برای بزهکاران باز می‌کنند و آنان را تحت عنوان خریدار و فروشنده به خانه خود راه می‌دهند و با صداقت بی‌تدبیرانه هزینه گزافی را به خاطر آن می‌پردازند و چه بسا اموال‌شان به سرقت می‌رود یا به ناموس آنان تعرض می‌شود و در بدترین وضعیت به قتل می‌رسند. بهترین راهکار برای پیشگیری از این دست جرایم مراجعه خریداران و فروشندگان به مراکز و دفاتر معتبر و پروانه کسب‌دار است که اطلاعات کاملی از قوانین و حتی خلاهای قانونی دارند و قولنامه های قانونی تنظیم می‌کنند. البته بازارهای خودرو که کارشناسان خبره‌ای نیز دارند، بهترین محل برای خرید و فروش خودرو هستند».

خلاهای قانونی و عدم نظارت بر آگهی‌ها
سرهنگ استقامتی درباره خلاهای قانونی و عدم نظارت بر آگهی‌ها چنین می‌گوید:«معامله‌هایی که بر پایه آگهی‌های بی‌نام و نشان یا اغواکننده در برخی روزنامه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌ها منتشر می شود، بستر را برای جرم و جنایت فراهم می‌کند و بسیاری از افراد بدون داشتن اطلاعات و عدم آگاهی فریب خورده و هزینه‌های گزافی در این باره متحمل می شوند. برخی آگهی‌دهندگان برای پایین آوردن هزینه‌های‌شان و پرداخت نکردن مالیات و نپرداختن کمیسیون از مراجعه به مراکز خرید و فروش خودرو، نمایشگاه‌ها و بنگاه‌های املاک خودداری می‌کنند و اطلاعی از این موضوع ندارند که خریداران بی‌نام و نشان شاید قابلیت ردیابی و مورد تعقیب قرار گرفتن، نداشته باشند».

این کارآگاه می‌افزاید:« در حال حاضر برای پیشگیری از سرقت، کلاهبرداری و سایر جرایم از طریق آگهی روزنامه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها احساس می‌شود که باید دایره بازرسی و نظارتی در سازمان نیازمندی‌ها تشکیل شود تا اصالت آگهی‌دهندگان را تایید کنند تا در صورت نیاز بتوان مشخصات آنان را به دست آورد و پلیس نیز با آگاه سازی مردم می‌تواند نقش تاثیرگذارتری داشته باشد البته باید یادآور شد توصیه‌های بسیاری در این زمینه ارائه شده است ولی گاهی شاهد هستیم طعمه‌های کلاهبرداران و دزدان با اطلاع از توصیه‌های پلیسی باز دست به این کار زده‌اند».

چرا حاضر به ریسک هستیم؟
این گزارش بهانه‌ای شد تا با برخی آگهی‌دهندگان که قصد فروش خانه،خودرو و تلفن همراه داشتند تماس بگیریم و سوالاتی از آنان بپرسیم که خودشان نیز از جواب آن باخبر بودند. تعدادی از این افراد می‌دانستند خطراتی همچون کلاهبرداری و سرقت در انتظارشان است ولی باز هم تن به نقشه‌هایی می‌دهند که نتیجه آن را از پیش می‌دانستند.
محمد منصوری که قصد فروش خودروی پرشیا دارد در پاسخ به این سوال ما که آیا می‌تواند به مشتری‌هایی که برای بازدید خودرویش به مقابل خانه‌اش می‌آیند، اعتماد کند یا خیر، می‌گوید:« از طریق آگهی می‌توانم خودروام را بالاتر از نمایشگاه بفروشم و کمیسیونی هم به نمایشگاه نمی‌دهم ولی به نظر خودم امکان هر گونه اشتباه و خطری هم وجود دارد ولی با اخباری که در سایت‌های و گروه‌های تلگرامی و حتی صفحات حوادث می‌‌خوانم، شاید روش دیگری برای فروش ماشین یا چیزهای دیگر در پیش بگیرم».
هوشنگ کثیری که می‌خواهد پژو 206 خود را بفروشد، بیان می‌کند:« خودروام را به نمایشگاه بردم، قیمت پایین‌تری نسبت به بازار روی آن گذاشتند و کمیسیون بیشتری برای فروش آن خواستند چون پول لازم داشتم و می‌خواستم خودروام را به قیمت بالاتری بفروشم، آن را توی سایت ... آگهی کردم ولی از خطرات احتمالی آن بی‌اطلاع بودم. اگر مراکز تخصصی برای فروش خودرو راه اندازی شود، شاید دیگر نیازی به آگهی دادن نباشد».
جعفر نیازی، فروشنده تلفن همراه نیز با اشاره به استفاده مناسب از آگهی‌ها چنین می‌گوید:« بعضی از مغازه‌دارها قیمت درست و حسابی روی جنس آدم نمی‌گذارند، به همین ‌دلیل چاره‌ای نیست توی این سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها آگهی فروش بدهیم تا دستکم جنس‌مان را به قیمت مناسب‌تر بفروشیم. البته این را هم بگویم زمان فروش گوشی بیشتر مواقع چندین نفر از دوستانم نیز حضور دارند، ولی از نظر دیگر خطرناک است که شاید خریدار دزد یا کلاهبردار باشد.

شبکه‌های مجازی و اپلیکیشن‌ها فرصت جدیدی برای تبهکاران
دکتر جواد محسنی، جرم شناس و کارشناس آسیب‌های اجتماعی نیز بیان می‌کند:« دنیای امروزی، دنیای رسانه و اطلاعات است. بی‌شک کسی برای معرفی خود و کارهایش از رسانه استفاده می کند؛ بنابر این تبلیغات و استفاده از این امکانات بسیار طبیعی است ولی بعضی اشخاص از امکانات سوء استفاده می‌کنند و به دنبال بزهکاری هستند. در حال حاضر مجرمان که برای به دست آوردن هدف‌شان با برخورد پلیس و دستگاه قضایی روبه‌رو می‌شوند، به دنبال فرصت‌های جدیدی هستند که قابل پیشگیری و ردیابی نیست. از سویی برخی مردم برای اینکه هزینه اضافی پرداخت نکنند و مستقیم با خریدار یا فروشنده ارتباط برقرار کنند، به آگهی و نیازمندی‌ها مراجعه می‌کنند. هم اکنون مراکز خرید و فروش خودروها با حضور کارشناسان و پلیس راه اندازی شده است که خدمات خوبی به مردم ارائه می‌کنند و استفاده از این امکانات از بروز حجم بسیاری از جرایم جلوگیری می‌کند و میزان آگاهی مردم نیز در بروز یا پیشگیری از جرایم بسیار تاثیرگذار است».

اشتیاق برای به دست آوردن پول بیشتر
دکتر علیرضا قاسمی، جامعه شناس، سه عامل را زمینه ساز خسارت‌های مالی و جانی در آگهی‌ها می‌داند و اظهار می‌کند:« ساده اندیشی مردم، عدم آگاهی و اطلاع و پرداخت نکردن هزینه‌های جانبی منجر به بروز این گونه حوادث است. برخی از مردم از خطراتی همچون سرقت، کلاهبرداری یا جنایتی که در پشت برخی آگهی‌ها وجود دارد، بی‌خبر هستند. در حال حاضر که مادی‌گرایی در جامعه اهمیت پیدا کرده و معنویات رنگ باخته است، برخی افراد به دنبال سود بیشتر هستند و به خاطر پول حاضرند ریسک کنند.
شاید بعضی‌ها فکر کنند اگر به بنگاه مسکن یا نمایشگاه اتومبیل بروند، سرشان کلاه برود و حاضر هستند با ریسک بسیار بالاتری پول بیشتری به دست بیاورند و با نا آگاهی و ساده‌اندیشی خود را به خطر بیندازند که پیشنهاد می‌شود به تغییرات و تحولاتی که در جامعه رخ می‌دهد، دقت بیشتری داشته باشند و به جای طمع بیشتر، معقولانه فکر کنند».
در این گزارش به برخی خلاها اشاره شد و هدف انکار تاثیر مثبت تبلیغات و آگهی ها نیست بلکه هوشیاری مردم و نظارت سازمان ها و نهادهای ذی‌ربط است.قانون