آیا سن، باید مجوز ورود به دنیای مجازی باشد؟
تعیین سن ورود به فضای مجازی و دنیای دیجیتال شاید شرط لازم باشد ولی به تنهایی هرگز شرط کافی نیست بلکه مسئله مهم دیگر در این حوزه، آموزش و فرهنگ استفاده و ورود به این فضا می باشد.
اینکه از چه سنی به فرزندانمان اجازه ورود به دنیای دیجیتال و فضای مجازی را بدهیم، شاید سوال خیلی از والدین باشد اما اینکه فقط تعیین سن و این معیار می تواند از کودکان در برابر آسیب های ناشی از حضور در در این فضا محافظت کند بحث دیگری است. ممنوعیت استفاده از وسایل دیجیتال و فضای مجازی برای کودکان در سنین پایین که در قوانین مرتبط با این حوزه در کشورهای مختلف وجود دارد بسیار لازم و ضروری است چون عدم رعایت چنین قوانینی باعث بوجود آمدن آسیب های جسمی مانند آسیب چشمی ناشی از خیره شدن در مدت زمان طولانی به صفحه نمایش های الکترونیکی و همچنین اختلال در ساعات خواب و میزان تحرک و فعالیت کودکان می شود و همچنین در سنین بالاتر نیز بر اساس قوانین موجود، سنی برای ورود به دنیای دیجیتال و فضای مجازی تعیین و ارائه می شود ولی آیا فقط تعیین سن می تواند مجوز مناسبی برای ورود به دنیای دیجیتال و مجازی باشد؟
در بین کارشناسان حوزه های مختلف مانند روانشناسان، کارشناسان فناوری اطلاعات، جامعه شناسان، کارشناسان علوم تربیتی و سایر متخصصانی که در این عرصه فعالیت دارند، اختلاف زیادی در مورد سن ورود به فضای مجازی و دنیای دیجیتال وجود دارد عده ای به این اعتقاد دارند که کودکان از سنین پایین می توانند فعالیت مبتنی بر اینترنت را انجام دهند و گروهی دیگر بر این باورند و تاکید دارند که مثلا تا سن 16 سالگی هیچ نیازی برای حضور در فضای مجازی و فعالیت های از این قبیل نمی باشد و هر کدام دلیل، منطق و استدلال خود را دارند و بطور کلی این اختلاف نظر در منابع جهانی نیز وجود دارد حتی بیل گیتس، بنیان گذار شرکت مایکروسافت نیز در مصاحبه ای گفته بود که سن ورود به دنیای دیجیتال برای کودکان، 13 سال است و خود او تا 14 سالگی اجازه استفاده از تلفن همراه را به فرزندانش نداده است و حال اینجا یک سوال دیگر پیش می آید که والدین در چند سالگی اجازه حضور در فضای مجازی را به فرزندان خود بدهند و یا به عبارتی دیگر دلیل این اختلاف نظر ها و اعداد مختلفی که برای سن ورود به فضای مجازی و دنیای دیجیتال ارائه می شود، چیست؟
دلیل عمده این اختلاف نظرها در تعیین سن ورود به فضای مجازی و دنیای دیجیتال این است که هر کدام از این متخصصان از دیدگاه خود به موضوع نگاه می کنند و به مهمترین بخش موضوع یعنی مسئله رشد توجه چندانی ندارند. کودکان پیوسته در حال رشد می باشند و نیاز ها با توجه به سن تغییر می کند و اقتضائات سنین مختلف با یکدیگر متفاوت است و هیچ زمان نمی توان یک نسخه واحد را بطور کلی برای همه تجویز کرد و عوامل و شرایط مختلفی نیز می توانند در این امر تاثیرگذار باشند اما آیا با همه این تفاسیر اگر ما سن مناسب را بر اساس تمامی موارد بیان شده تعیین کنیم دیگر نباید نگران آسیب رسیدن به فرزندان در این فضا باشیم؟
جواب خیر است، تعیین سن ورود به فضای مجازی و دنیای دیجیتال شاید شرط لازم باشد ولی به تنهایی هرگز شرط کافی نمی تواند باشد بلکه مسئله مهم دیگر در این حوزه، آموزش و فرهنگ استفاده و ورود به این فضا می باشد که البته در بسیاری از قوانینی که در دنیا ارائه می شود در ضمن تعیین سن ورود، به آن نیز اشاره می شود ولی اینکه آیا جدی گرفته شده و به آن عمل می شود بحث دیگری است که اگر به آن توجه نشود تعیین سن به تنهایی هیچ دستاوردی برای والدین ندارد و این معیار نمی تواند ایمنی کودکان را در برابر آسیب های موجود در این فضا تامین کند حال برای اینکه بیشتر با مفهوم آموزش و فرهنگ سازی در حوزه فضای مجازی و دنیای دیجیتال آشنا شویم به بیان مواردی از این دو اصل مهم می پردازیم که عبارتند از:
آموزش در مورد روش استفاده از دستگاه های دیجیتال
تعیین مدت زمان مشخص برای تماشا، بازی یا هر فعالیت دیگر در فضای مجازی و دنیای دیجیتال همراه بودن والدین در کنار کودکان در سنین پایین به هنگام استفاده از وسایل دیجیتال و حضور در فضای مجازی توضیح دادن برخی از مفاهیم برای کودکان در هنگام استفاده از وسایل دیجیتال و فضای مجازی ممنوعیت استفاده از وسایل دیجیتال و حضور در فضای مجازی در زمان ها و مکان های تعیین شده و سایر مواردی که با انجام و آموزش آن می توانیم در جهت کاهش آسیب های ناشی از حضور نا آگاهانه کودکان در فضای مجازی، گام های بسیار موثری برداریم و همچنین آن ها را با فرهنگ استفاده صحیح از وسایل دیجیتالی آشنا کنیم تا در نهایت، کودکان برای ورود به دنیای دیجیتال و فضای مجازی آماده شوند.
نویسنده:
سیدآرمین سروسر: مدرس و پژوهشگر در حوزه رسانه و فضای مجازی
- ۹۶/۰۶/۰۵