از واحد نگهداری دیتا تا سازمان فناوری اطلاعات
امیر مسعود رادی* - تاریخ برقراری و شروع به کار نخستین خطوط اختصاصی دیتا در ایران به سال ها قبل از ورود تلفن همراه به کشور بر می گردد . زمانی که مراکز حساسی چون هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران ، خبرگزاری رویتر ، بانک مرکزی و دیگر سازمان ها و نهاد های مهم ، نیازمند برقراری نقطه به نقطه ی ارتباط از نوع دیتا بوده اند . شرکت مخابرات ایران در آن سال ها ی دور یعنی دهه ی 60 فارغ ازهرگونه اشتقاق شرکتی و تبدیل شدن به 33 شرکت و با در اختیار داشتن تعداد اندکی تکنسین ماهر دیپلم و فوق دیپلم در واحدی تحت عنوان واحد نگهداری خطوط مخابراتی در بام تهران یعنی طبقه دوازدهم ساختمان امام خمینی(ره) این شرکت ، تمامی نقاط ارتباطی دیتا ی کشور و بین الملل را بطور شبانه روزی تحت نظارت کمی و کیفی داشته و مشغول خدمت رسانی بوده است .
طی سال های گذشته همزمان با رشد و توسعه ی فناوری اطلاعات در جهان ، فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور ما نیز در مقاطع مختلف شاهد تغیرات وتحولات ویژه ای در این راستا شد . مجری طرح دیتا ، امور ارتباطات دیتا ، شرکت ارتباطات داده ها ، شرکت فناوری اطلاعات و اکنون در آستانه ی تشکیل سازمان فناوری اطلاعات هستیم . از آغاز به کار این فناوری در زمان جنگ تحمیلی تا کنون افراد زیادی چه در بخش دولتی و چه دربخش خصوصی عضواین خانواده ی بزرگ شده اند که ثمره ی آن دسترسی سریع و آسان مشترکان دیتا به آخرین خدمات فناوری اطلاعات بوده است .
تشکیل شرکت فناوری اطلاعات
شرکت فناوری اطلاعات با توجه به نیاز روزافزون کشور به برقراری و توسعه شبکه‌های رایانه ای وارتباط آنها به یکدیگر و در نهایت اتصال به شبکه‌های جهانی و با هدف ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی لازم برای تحقق چنین امری و نیز امکان دسترسی به منابع اطلاعاتی، خدمات و برنامه‌های کاربردی داخلی و خارجی تحت عنوان « امور دیتا » از سال 1370 به عنوان یکی از قسمتهای زیر مجموعه وزارت پست و تلگراف و تلفن آغاز به کار کرد. همزمان با تغییر نام وزارت پست و تلگراف و تلفن به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال 1382، تغییراتی در سطح شرکت‌های تابعه رخ داد. در این رابطه امور ارتباطات دیتا ضمن تغییر هویت در تابستان 83 با تائید شورای نگهبان به شرکت ارتباطات داده‌ها تغییر نام یافت .
در تابستان 1384 با توجه به توسعه اهداف و ماموریت های شرکت ،نام آن به شرکت «فناوری اطلاعات» تغییر یافت. همانگونه که در اساسنامه شرکت فناوری اطلاعات نیز آمده است هدف از تشکیل آن مدیریت، ساماندهی، ایجاد، توسعه، تأمین، نظارت، نگهداری و بهره‌برداری شبکه ارتباطات داده‌ها و ارائه خدمات ارزش افزوده آن به منظور تحقق طرحها و برنامه‌های مصوب شرکت مخابرات ایران می‌باشد.
خروج از خصوصی سازی
اهمیت موضوع ارتباطات دیتا طی روز های گذشته به حدی بود که شرکت فناوری اطلاعات در واپسین لحظات تعیین تکلیف شرکت مخابرات ایران و 33 شرکت وابسته از فهرست شرکت های قابل عرضه در بورس خارج شده و همچنان بحث حاکمیتی آن در چارچوب مدیریت دولتی قرار می گیرد . آنچه مسلم است برنامه ریزی در این خصوص نیازمند مدیریت سازمان یافته ، منسجم ، علمی ، منطبق بر استانداردهای جهانی و تاثیر گذار خواهد بود ؛ زیرا تجارت جهانی و پیوستن به WTO محقق نخواهد شد مگر با دقت نظر و سرمایه گذاری در این زمینه .
* کارشناس مسوول واحد پژوهش و برنامه ریزی روابط عمومی و امور بین الملل شرکت مخابرات ایران
- ۸۶/۰۶/۱۵
