افشای هویت عامل انتقال استاکسنت به نطنز
جوان آنلاین: کانال تلگرامی پایش آمریکا در مطلبی پیرامون افشای هویت «مهندس هلندی که با پمپ آب، استاکسنت را به نطنز برد» نوشت:
روزنامه هلندی فولکس‌کرانت می‌گوید پس از دو سال تحقیق و گفت‌وگو با ۴۳ نفر از جمله ۱۹ نفر از کارکنان دستگاه‌های اطلاعاتی هلند توانسته به هویت مردی دست پیدا کند که به نوشته این روزنامه، برای اولین بار بدافزار استاکسنت را وارد تأسیسات نطنز کرد؛ ویروسی که با آسیب زدن به صدها سانتریفیوژ، به برنامه هسته‌ای ایران لطمه‌ای جدی وارد کرد.
به گفته این روزنامه، مهندسی ۳۶ ساله به نام «اریک فان‌سابن» شخصی است که در سال ۲۰۰۷ برای اولین بار استاکسنت را وارد مجموعه نطنز کرد. استاکسنت برای اولین بار سه سال بعد کشف شد و علی‌رغم گزارش‌های متعدد، دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل مسئولیت ساخت آن را نپذیرفته‌اند.
این روزنامه می‌گوید به جزئیات جالبی درباره عامل و نحوه اجرای این عملیات دست پیدا کرده است.
سال ۲۰۱۹ فولکس‌کرانت و یاهونیوز در گزارشی برای اولین بار از نقش کلیدی یک جاسوس هلند در ورود استاکسنت به تأسیسات هسته‌ای ایران پرده برداشتند.
ولی این روزنامه هلندی می‌گوید بر خلاف گزارش اولیه‌اش، آن مأمور نه یک ایرانی، بلکه یک مهندس هلندی ساکن دبی به نام اریک فان‌سابن بود که «همسری ایرانی» داشت.
به نوشته این روزنامه، آقای فان‌سابن در امارات برای شرکتی به نام «تی‌تی‌اس اینترنشنال» کار می‌کرد که به گفته پیتر ناپ، رئیس وقت آن «در دوره‌ای که [به دلیل تحریم‌ها] دیگر رسماً مجاز نبود، در ایران فعالیت داشت.» او گفته یکی از کارهای شرکت، فروش قطعات لازم برای صنعت نفت و گاز به ایران بود.
منبعی به فولکس‌کرانت گفته سرویس اطلاعاتی هلند (آ ای ف د) او را در سال ۲۰۰۵ به خدمت گرفته بود و سال ۲۰۰۷ برای نصب تجهیزاتی به سایت نطنز رفت و مخفیانه، پروژه مشترک سیا، موساد وآ ای ف د را به سرانجام رساند.
به نوشته این روزنامه، فان‌سابن اواخر ۲۰۰۸ با خانواده‌اش مجدداً برای دیدار با بستگان همسرش به ایران سفر کرد. ولی تنها بعد از یک روز، مجدانه از آن‌ها خواست بلافاصله ایران را ترک کنند. همسرش به فولکس‌کرانت گفته: «او خیلی ناراحت بود و اصرار داشت که بلافاصله برگردیم.»
حدود دو هفته بعد از ترک ایران، یعنی در ۱۶ ژانویه ۲۰۰۹ فان‌سابن در نزدیکی شارجه موتورسیکلتش چپ کرد و کشته شد.
به گفته فولکس‌کرانت، دوستان و خانواده‌اش همچنان فکر می‌کنند آن یک حادثه بوده است، ولی منبعی در سرویس اطلاعات نظامی هلند (ام ای ف د) به این روزنامه گفته «او بهای سنگینی پرداخت.»
طبق گزارش فولکس‌کرانت، سال ۲۰۰۶ مایکل هیدن، رئیس وقت سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) در سفر به لاهه با مقام‌های سرویس اطلاعات نظامی هلند (ام ای ف د) دیدار کرد و به آن‌ها گفت که دیگر دستگاه اطلاعاتی هلند یعنی آ ای اف د دارد به سیا در یک «مأموریت فوق‌سری» کمک می‌کند.
این روزنامه به نقل از منبعی که در این جلسه حاضر بوده، نوشته آقای هیدن گفته لازم است که «پمپ‌های آب» وارد مجتمع نطنز شود؛ پمپ‌هایی که حاوی یک «توانایی فنی» هستند که پس از نصبشان باعث می‌شوند سانتریفیوژها از کار بیفتند.
این منبع می‌گوید رئیس سیا گفته رسیدن به این فناوری یک تا دو میلیارد دلار هزینه داشته است.
به نوشته روزنامه هلندی، سیا استاکسنت را در این پمپ‌ها پنهان کرده بود تا پس از نصبش، وارد شبکه کامپیوتری نطنز - که به اینترنت متصل نبود - وارد شود؛ و این پمپ‌ها را فان‌سابن، مأمور سرویس اطلاعاتی هلند در تأسیسات نطنز نصب کرد.
این در حالی است که قبلاً گزارش شده بود استاکسنت روی حافظه‌های یواس‌بی وارد نطنز شده‌اند.
به نوشته فولکس‌کرانت، سال ۲۰۰۹ پس از مرگ اریک فان‌سابن، دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل، قابلیت پخش خودکار را به استاکسنت اضافه کردند و این «کرم» جدید از طریق شرکت‌های ایرانی و کارکنان «آلوده» وارد نطنز شد.
مشخص نیست کدام نسخه استاکسنت در نهایت به سانتریفیوژها حمله کرده است؛ نسخه‌ای که اریک فان‌سابن وارد نطنز کرده یا نسخه جدیدی که دیگر نیازی به حضور فیزیکی جاسوسان در این تأسیسات نداشت.
فولکس‌کرانت می‌گوید اگرچه دستگاه‌های اطلاعاتی هلند هدف عملیات سیا و موساد را می‌دانسته‌اند، از نحوه کار پمپ‌های آب و آلودگی آن‌ها به استاکسنت اطلاعی نداشته‌اند؛ بدافزاری که خیلی‌ها آن را نخستین جنگ‌افزار سایبری تاریخ می‌دانند.
طبق این گزارش، نخست‌وزیر وقت، همچنین وزیر کشوروقت، کمیته سری پارلمان (که مسئول نظارت بر کار دستگاه‌های اطلاعاتی هلند است) و سایر سیاستمداران این کشور از برنامه سرویس‌های اطلاعاتی برای مشارکت در عملیات خرابکاری در تأسیسات هسته‌ای ایران «خبر نداشته‌اند» و در نتیجه ریسک‌های سیاسی یا جنبه قانونی این عملیات بررسی نشده است.
دولت هلند به این روزنامه گفته «هیچ اطلاعاتی درباره جزئیات عملیاتی فعالیت سرویس‌های اطلاعاتی منتشر نمی‌شود.