این بار پهپاد پستچی
هلیا ظهیری - رشد ترافیک مرسولات پستی به دلیل رونق گرفتن کسب‌وکار اینترنتی حالا بعد از مدت‌ها مدیران شرکت پست را بعد از زیاندهی چندساله به آمارهای مثبتی رسانده است.
در تازه‌ترین گزارش مدیرعامل این شرکت می‌بینیم به رتبه دوم ایران در منطقه و پنجاهم در جهان در ارزیابی مرسولات پستی اشاره شد؛ بعد دیگر این آمارهای مثبت اما بلندپروازی‌هایی است که طی این سال‌ها ابراز شده اما معمولا با تکذیب و سکوت برخورد کرده و بی‌سرانجام مانده‌اند.
در اساس‌نامه جدید شرکت پست ماموریت‌های جدیدی در سه بعد مالی، فیزیکی و الکترونیکی برای شرکت پست ایران تکلیف شده که این شرکت خود را مکلف به طراحی‌هایی برای انجام این ماموریت‌ها می‌داند.
مدیرعامل پست بر همین اساس ایجاد زیرساخت هاب پستی و تجزیه و مبادله برای ارایه به بخش خصوصی پست، جی‌نف و استانداردسازی مکان برای ارایه به اپراتورها و سازمان‌های مختلف را از ماموریت‌های جدید شرکت پست بیان می‌کند.
تا اینجای کار همه‌چیز روشن و منطقی به نظر می‌رسد اما بعضی وعده‌ها با پیشینه‌ای که خود داشته یا سرنوشتی که وعده‌های مشابه با آن مواجه شده‌اند امیدواری به تحقق آنها را دشوار می‌کند. مدیرعامل پست به‌تازگی از تلاش برای پرواز پهپادهای نامه‌‌رسان شرکت پست خبر داده و می‌گوید: پهپادهای مذکور طراحی و ساخته شده‌اند، به‌طوری که تا سقف پنج کیلوگرم وزن را می‌توانند حمل کنند. این طرح در اصفهان عرضه شده و قرار است به زودی در محور کیش به بندرعباس نیز فعالیت خود را آغاز کند، اما در تهران به دلیل محدودیت‌های ویژه هنوز نتوانسته‌ایم مجوزهای لازم را برای پرواز این پهپادها دریافت کنیم.
این موضوع را همین جا نگه داریم تا مروری بر سرنوشت وعده‌های بلندپروازانه پیشین بیندازیم. شرکت پست در چهار سال گذشته بارها با طرح مطالبی اگرچه توانست به تیتر برخی رسانه‌ها تبدیل شود، اما همین موضوعات مورد پرسشگری برخی دیگر از رسانه‌ها قرار گرفت و حواشی زیاد و غیرضروری برای وزیر ارتباطات و شرکت پست ایجاد کرد.
مدیرعامل شرکت پست ایران که شرکت متبوعش در چند سال گذشته با بحران‌های مالی بسیاری روبه‌رو بوده است در سال‌های اخیر وعده‌های بلندپروازانه‌ای بر اساس همکاری‌های مشترک ادعایی داشته است.
ماجرای تفاهم با دو شرکت eBay و آمازون یکی از این موارد بود که از سوی طرف‌های خارجی تکذیب شد و حواشی زیادی را به وجود آورد.
اواسط سال گذشته بود که مدیرعامل پست از همکاری جدید شرکت پست ایران با فروشگاه‌های بین‌المللی ebay و Amazon خبر داد و گفت: از این پس شهروندان ایرانی می‌توانند از این فروشگاه‌های اینترنتی بین‌المللی خرید کنند و کالای خود را در ایران تحویل بگیرند.
در آن ماجرا گفته شد که در همکاری پست و دو شرکت ebay و Amazon به دلیل تحریم، یک شرکت واسطه انتخاب شده که هزینه را از دلار به ریال تبدیل و هزینه پست و هزینه گمرک را نیز محاسبه و دریافت می‌کند.
این موضوع در حالی مطرح شد که از چندین سال قبل به دلیل در دسترس نبودن سیستم پرداخت‌های بانکی بین‌المللی مانند ویزا و یا مسترکارت، شرکت‌های واسطی در کشور به وجود آمده بودند که فعالیت اصلی آنها انجام پرداخت‌های بین‌المللی مبتنی بر ویزا یا مسترکارت بود.
اما این خبر خوشایند به ناگاه به بن‌بست تکذیب خورد؛ شرکت eBay اعلام کرد که «هر چند تحریم‌ها ممکن است از برخی کشورها برداشته شود اما ریسک آنقدر هست که اجازه ندهیم خرید از eBay صورت گیرد.»
تکذیب مسترکارت
ماجرای دیگر به عرضه کارت‌های مستر و ویزا باز می‌گشت که این موضوع نیز حواشی زیادی برای وزیر و وزارت ارتباطات ایجاد کرد.
اواخر مرداد ماه سال گذشته بود که از سوی شرکت پست اعلام شد که در راستای توسعه همکاری‌های دوجانبه به ویژه تعاملات مالی، شرکت پست در زمینه خدمات مسترکارت با شرکت ویژن‌کارت ایرانیان مشارکت می‌کند و متقاضیان پس از دریافت مسترکارت ایرانیان از طریق سایت شرکت مذکور می‌توانند نسبت به شارژ کارت صادره اقدام کنند.
در آن دوره این‌گونه خبر داده شد که شرکت ویژن‌کارت ایرانیان مجوزهای لازم از مراجع ذی‌صلاح داخلی و بین‌المللی را کسب کرده و تنها شرکت داخلی مورد تایید از سوی مسترکارت جهانی است اما مدت چندانی از انتشار این خبر نگذشته بود که این خبر از سوی سخنگوی شرکت آمریکایی مسترکارت تکذیب و تاکید شد مسترکارت هیچگونه فعالیتی در ایران ندارد.
چند ماه بعد مدیرعامل پست اذعان کرد که اجرای این طرح با حاشیه‌های متعدد همراه شد و به همین دلیل ما سعی کردیم برای اجرا از بانک مرکزی تاییدیه لازم را دریافت کنیم. چراکه به هیچ عنوان دوست نداریم در آینده اتفاقی رخ دهد که ما شرمنده شهروندان شویم.
توقف فعالیت TNT از اعلان تا تکذیب
مورد دیگر که سرنوشتی شبیه به اینها داشت اعلام توقف فعالیت پست TNT بعد از فروش سهام به پست آمریکایی فدکس بود که این موضوع هم بی‌پاسخ نماند و بلافاصله نماینده این شرکت در ایران گفت: فعالیت این شرکت پستی همچنان ادامه دارد و حتی دامنه فعالیت آن نیز گسترده‌تر شده است! پاسخ پست به تکذیب سکوت بود.
واگذاری نماد الکترونیکی به پست؛ خبری که تکذیب شد
پارسال یکی دیگر از این موضوعات را شاهد بودیم که مهری، مدیرعامل پست اعلام کرد: از تاریخ 23 مرداد سال جاری اعطای این نماد با وزارت صنعت بود که خود ما هم شرکت‌ها را ملزم به دریافت آن از وزارتخانه مذکور می‌کردیم اما براساس بند 11 ماده 5 اساس‌نامه جدید شرکت، متولی این مقوله شرکت پست شد و دیگر نیازی به اخذ نماد از وزارت صنعت نیست.
اما بلافاصله مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با تکذیب موضوع به شرکت پست یادآوری کرد که موضوع اساس‌نامه شرکت پست مصوب 3/3/95، «انجام امور و حاکمیتی خدمات پستی» است و چنان‌که بدیهی است، این وظیفه مرتبط با اعطای نماد اعتماد الکترونیکی نیست. در این مورد هم دیگر پاسخی از شرکت پست شنیده نشد.
و حالا ساخت پهپاد
هفته قبل اما شرکت پست اقدام به برگزاری یک نشست خبری کرد که به علت عدم حضور خبرنگار هفته‌نامه در این نشست فرصت طرح پرسش‌ها پیرامون این ماجرای جدید فراهم نشد، بنابراین در گزارش حاضر به طرح پرسش‌ها و ابهامات می‌پردازیم.
حسین مهری، معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت پست حالا خبر از ساخت یک پهپاد داده که به تیتر برخی رسانه‌ها تبدیل شد.
وی در این نشست گفته هم‌اکنون پژوهشگاه فضایی پهپاد پستی ساخته شده که تا سقف پنج کیلوگرم امکان جابه‌جایی کالا را دارد اما به دلیل محدودیت‌های ویژه تهران، هنوز نتوانسته‌ایم مجوز پرواز این پهپاد را در تهران اخذ کنیم، از این رو، برنامه پرواز این پهپاد بین کیش و بندرعباس در حال پیگیری است.
نکته جالب توجه آنکه پنجم آبان‌ماه سال قبل باز هم خبر مشابهی در برخی رسانه‌ها به نقل از مدیرعامل شرکت پست منتشر شد که خبر از ساخته شدن پهپاد پستی داده بود.
مدیرعامل پست در مراسم امضای تفاهم‌نامه آموزشی شرکت پست و دانشکده علمی‌کاربردی پست و مخابرات با بیان اینکه معضل ترافیک شهر تهران در جابه‌جایی مرسولات پستی جدی است، گفته بود: «ساخت پهپاد توسط متخصصان داخلی دانشکده یکی از پژوهش‌های کاربردی این مرکز است و امیدواریم تا پنج ماه آتی از این پهپاد در جابه‌جایی مرسولات پستی استفاده کنیم. در این راستا همچنین مقرر شد تا به‌زودی نخستین پهپاد ساخت دانشکده پست و مخابرات برای جابه‌جایی مرسولات ضروری پست در شهر تهران به خدمت گرفته شود.»
حالا اما نزدیک به یک سال بعد مدیرعامل این شرکت خبر از ساخت یک پهپاد دیگر توسط پژوهشگاه فضایی داده است. نکته بسیار جالب اینکه وی در پاسخ به این سوال که پیش از این دانشکده پست و مخابرات یک پهپاد پستی ساخته بود که مورد استفاده قرار نگرفت، گفت: پهپاد جدید ساخته شده به وسیله پژوهشگاه فضایی، کامل‌تر و به‌روزتر است و پژوهشگاه فضایی در این زمینه تخصص دارد!
اما پرسش‌ها در خصوص این اظهارنظر که البته در قالب قانون دسترسی آزاد به اطلاعات نیز قابل طرح و پیگیری است، به این شرح است:
* سرنوشت پهپاد قبلی چه شد؟
* چه میزان هزینه و از کدام محل صرف ساخت پهپاد دانشکده پست شده است؟
* سوم آنکه اگر پژوهشگاه فضایی در این زمینه تخصص داشته چرا از ابتدا کار به این پژوهشگاه واگذار نشده است؟ نمونه ساخته شده پهپاد قبلی و پهپاد فعلی کجا قابل مشاهده و دسترسی است؟
* چهارم آنکه جزییات و مبلغ قرارداد ساخت این پهپاد جدید چیست؟
* پنجم آنکه روش کار این پهپادها چگونه است و میزان کارایی این ابزار شامل چند درصد مرسولات پستی می‌شود؟
* ششم آنکه در طول یک‌سال گذشته مشخصا چه اقداماتی برای اخذ مجوز پهپاد در تهران شده و حالا چه اقداماتی در مسیر جدید! بندرعباس-کیش در حال اجراست؟
نگرانی از آینده شرکت پست
اما در حالی‌که مدیرعامل شرکت پست به دنبال پهپاد و جابه‌جایی مرسولات از این طریق است، حالا گذشته از شرکت‌های موسوم به پیک موتوری، اپلیکیشن‌های ارایه خدمات جابه‌جایی و حمل مرسولات نیز وارد بازار شده‌اند.
نکته قابل توجه آنکه وی در واکنش به ورود اپلیکیشن‌های اینترنتی حمل و نقل به بحث جابه‌جایی کالا می‌گوید: تمامی فعالان بخش خصوصی که در بازار حمل و نقل کالا فعالیت می‌کنند یا باید از اپراتور خصوصی یا از شرکت پست مجوز فعالیت داشته باشند.
او ادامه می‌دهد: فعالان پستی در بخش خصوصی ظرف یک سال یا باید با یکی از اپراتورهای جدید پستی کار کنند یا از شرکت پست مجوز بگیرند که چون تا این لحظه هنوز اپراتورهای جدید پستی کاملا وارد نشدند، فعلا در این باره اعمال مقررات نمی‌شود، اما درنهایت، فعالان بخش خصوصی حتما یا باید زیر چتر یکی از اپراتورهای دارای مجوز باشند یا اجازه فعالیت نخواهند داشت.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که ما شاهد سرنوشت درگیری تاکسی‌های اینترنتی و بسیاری از کسب‌وکارهای اینترنتی بوده‌ایم که با وجود شکایات و پیگیری‌های متعدد از سوی صنوف و اتحادیه‌های مختلف راه به جایی نبرده و خلأهای قانونی نیز مانع گسترش آنها نشده‌اند.
به این ترتیب نگرانی از آینده شرکت پست و کارکنان این شرکت با از دست دادن بخش‌های بیشتری از بازار با ورود رقبا و اپلیکیشن‌های قانونی و غیرقانونی از یک سو، حذف و کاهش قبوض کاغذی و خدمات پستی دولتی از سوی دیگر و ورود اپراتورهای خصوصی پستی، بیشتر شده است.
نگاه به برنامه‌های وزیر جدید نیز نشان می‌دهد که وی دو موضوع کلی در خصوص آینده شرکت پست را مطرح کرده یعنی تبدیل ایران به هاب پستی منطقه و افزایش سهم درآمدی خدمات نوین پستی. این دقیقا آن چیزی است که پیش از این هم به عنوان ماموریت‌های جدید پستی از مرداد ماه سال گذشته بر مبنای اساس‌نامه جدید تعریف شده بود.
مدیرعامل پست هفته گذشته به دفاع از وزیر پیشنهادی ارتباطات پرداخت و گفت که اهتمام او در توسعه و ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی مشهود است و با توسعه این زیرساخت‌ها، شرکت پست را در ارایه سرویس‌ها و خدمات گوناگون کمک می‌کند.
اینکه حالا در این میان پهپادهای پستچی و طرح‌های مشابه آن که در اینجا به برخی اشاره شد می‌توانند تا چه حد در برنامه‌های توسعه‌ای آینده این شرکت جای گیرند و به آن کمک کنند، موضوعی است که وزیر جدید باید پیش از آغاز به آن فکر کند. (منبع:عصرارتباط)