بی تناسبی درآمدها و خدمات اپراتور دولتی
مینو‌مومنی - اگر در گذشته‌های نه چندان دور به علت قیمت نسبتا بالای سیم‌کارت، این تکنولوژی نوین در میان عموم مردم رواج نیافته بود اما این روزها با آمدن اپراتور دوم ایرانسل و شکسته شدن قیمت‌های سیم‌کارت‌های اعتباری و دائمی، هر مشترک تنها با پرداخت 15 هزارتومان می‌تواند یک شماره دلخواه را به نام خود ثبت کند.
از آن سو نیز اپراتور اول برای عقب نماندن از گردونه رقابت قیمت افسانه‌ای سیم‌کارت‌های دائمی خود را تا حدودی شکسته و بازهم برای خودنمایی در مقابل رقیب تازه به میدان آمده سیم‌کارت‌های اعتباری خود را نیز به بازار عرضه کرده است و در کل رقابت این دو اپراتور بخش دولتی و خصوصی این نتیجه را در بر داشته است که این روزها می‌توان به راحتی مشاهده کرد که به دلیل شکسته شدن قیمت‌ها علاوه بر دستیابی عموم مردم به این تکنولوژی ارتباطی گاهی اوقات بعضی از افراد همزمان از دو تا سه تلفن همراه استفاده می‌کنند.
اگرچه این رقابت‌ها که با خود شکسته شدن قیمت‌ها را به همراه داشت باید سالها قبل به وجود می‌آمد درست زمانی که به دلیل قیمت بالای سیم‌کارت و نوبت انتظاری در حدودی یکسال، سبب شده بود که بازار سیاهی برای فروش سیم کارت به وجود بیاید و عده‌ای سودجو از این راه به درآمدهای هنگفتی دسترسی پیدا کنند اما به هرحال این انقلاب در بحث قیمت‌های سیم‌کارت شکل گرفت و به نوعی این روزها هر فردی می‌تواند به لحظه اراده کرده و با بهای اندک، سیم‌کارتی برای خود تهیه کند اما در این میان یک نکته اساسی هنوز از سوی دو اپراتور دولتی و خصوصی نادیده گرفته شده است و این مسئله اختلال‌های همیشگی در برقراری ارتباط و ارسال پیامهای کوتاه را شامل می‌شود تا آنجا که روزی نیست که کاربری بتواند به راحتی یک پیام ارسال کند یا حداقل بتواند بدون شنیدن انواع و اقسام پیام‌ها همچون مشترک موردنظر در دسترس نیست ،شماره شما در شبکه موجود نیست و در جدیدترین نوع آن شماره مورد نظر شما تغییر یافته بتواند یک تماس راحت و بدون قطع شدن پی‌درپی داشته باشد آروزیی که رسیدن به آن گویا غیرممکن است.
تکذیب می‌کنیم
از ورود تلفن همراه به کشورمان 13 سال سپری شده است و آن چیزی که استفاده از این وسیله ارتباطی را بیش از بیش جذاب کرده است بهره‌برداری از امکان ارسال SMS است. همان روشی که در آن می‌توان به جای مکالمه صوتی با استفاده از متن با فردی دیگر در ارتباط بود. این روش ارتباطی به دلیل جذابیت خود آنچنان میان مردم رواج یافته است که با تمامی اختلال‌های موجود در شبکه بازهم با مصادف شدن با اعیاد و مناسبت‌ها حجم انبوهی پیام کوتاه بین مشترکین رد و بدل می‌شود تا آنجا که گفته می‌شود حداقل 90 میلیون پیام کوتاه در مناسبتی همچون عیدفطر توسط 19 میلیون مشترک شبکه تلفن همراه اپراتور اول ارسال شده است و طبق آمارها گفته می‌شود ارسال پیام کوتاه نسبت به سال گذشته با رشد 50 درصدی روبه رو بوده است.
وقتی ارسال پیام کوتاه بین مشترکین در حدود 50 درصد رشد داشته است این سئوال مطرح می‌شود که چرا شبکه تلفن همراه نیز تا این حد با رشد صعودی همراه نبوده و مثال عینی این ماجرا را می‌توان به اختلال شدیدی که در شبکه تلفن همراه در روز عیدفطر پیش آمده بود ارتباط داد.
هر چند که مقامات مخابرات درست چند روز مانده به عیدفطر نوید آن را داده بودند که در این روز مشترکان اپراتور اول با مشکلی در ارسال پیام کوتاه و برقراری مکالمات روبه رو نخواهند شد چرا که ظرفیت مراکز پیام کوتاه برای میزان پیامهای ارسالی کافی بوده و پیش‌بینی‌های لازم در این خصوص صورت گرفته است این اظهارنظر مخابراتی‌ها گرچه مانند تمامی مناسبت‌ها بیشتر به یک شعار شباهت داشت اما اکثر مشترکین احساس می‌کردند که اپراتور اول برای اینکه به رقیب خود یعنی همان ایرانسل خودی نشان داده باشد حتما این‌بار بستر لازم را برای مبادله حجم بالای تماس و ارسال پیام کوتاه فراهم کرده است اما متاسفانه باز هم ثابت شد که اختلال در ارسال پیام کوتاه در این روز به شدت وجود داشته حتی برقراری تماس نیز با سختی امکانپذیر بود.
هرچند که در مقابل گلایه مردم از اختلال در ارسال پیامهای کوتاه در عید فطر، اپراتور اول با تمامی قوا آن را تکذیب کرد تا آنجا محمد حسین فلاح اصغری معاون نظارت و مدیریت شبکه ارتباطات سیار همان شخصی که بیش از عید فطر به مشترکان وعده داده بود که در این روز مشکلی در ارسال پیام کوتاه و برقراری مکالمات وجود نخواهد داشت با تکذیب اختلال در شبکه عنوان کرد که از بعدازظهر روز جمعه تا ظهر روز شنبه بالغ بر 90 میلیون پیام کوتاه توسط مشترکان ارسال شده است و این آمار نشان از وضعیت مطلوب شبکه دارد.
به هرحال خوب بود که مسئولان مخابراتی به جای تکذیب کردن، سری به صندوق پیشنهادات و انتقادات مردمی نیز می‌زدند چرا که حتما مشترکانی که تا حدودی پیگیر بودند بعد از اینکه ارسال پیام و تماس آنها با اختلال همراه بود حتما متن اعتراضی را ارسال کرده‌اند که در نظر گرفتن این تعداد اعتراض شاید بتواند تجدید نظری را در گفتار این مسئولین به وجود بیاورد چون آنطور که حافظه‌ها یاری می‌کند در مشکلات قبلی پیش آمده نیز در ابتدا به طور کامل مسئله اختلال تکذیب شده است ولی بعد از مدتی با پیگیری‌ها فراوان، به نوعی مسئولین تا حدودی مشکلات پیش آمده را در شبکه تلفن همراه را پذیرفته‌اند اما در کل هیچ گاه به طور کامل این اختلال‌ها از سوی آنها مورد تائید قرار نگرفته است و عواملی را غیر از ضعیف بودن شبکه را در این مسئله ذخیل دانسته‌اند به عنوان نمونه رییس مرکز پیام کوتاه امام خمینی شرکت ارتباطات عدم موفقیت در ارسال پیامهای کوتاه را تا حدود 80 درصد مربوط به رفتار فرستنده آن می‌داند و خارج بودن مشترک ارسال‌کننده پیام کوتاه از پوشش شبکه، خاموش بودن گوشی، اشکالات فنی داخل گوشی و خطاهای سیستمی را از عواملی می‌داند که در به مقصد نرسیدن پیام به گیرنده تاثیر مستقیم دارد و در این میان تنها 20 درصد مشکلات شبکه باعث می‌شود که پیام کوتاه با موفقعیت ارسال نشود.
سرمایه‌گذاری سود‌آور
وقتی صحبت از اختلال‌های پی‌درپی در شبکه تلفن همراه به میان می‌آید در حالت واقع‌بینانه باید انتظار داشته باشیم که به نوعی این وسیله ارتباطی از سوی مخاطبین با بی‌مهری روبه‌رو شود اما نه تنها این اتفاق تا کنون شکل نگرفته است بلکه با نگاهی کوتاه به جدول رشد تعداد کاربران می‌توان به این حقیت پی‌برد که با تمامی کاستی‌های موجود در شبکه، مشترکان تلفن همراه به پیام کوتاه اعتیاد پیدا کرده‌اند تا آنجا که این وسیله ارتباطی از جنبه ارتباطی خود خارج شده است و به یک وسیله سرگرم کننده برای ارسال انواع و اقسام لطیف‌ها و متن‌های ادبی و عاشقانه تبدیل شده است و همین ویژگی باعث شده است که رشد استفاده از خدمات پیام کوتاه با سیرصعودی همراه باشد تا آنجا که طبق آمارهای رسمی گفته می‌شود تعداد کاربران تلفن همراه در ایران که امکان ارسال و دریافت پیام کوتاه را دارند از مرز 24 میلیون نفر فراتر رفته است و این تعداد کاربر با تمامی کاستی‌های موجود در شبکه باز هم در امر ارسال پیام کوتاه به شدت فعال هستند و با این فعالیت ، سود هنگفتی را برای شرکت مخابرات به ارمغان آورده‌اند.
تا آنجا که طبق اظهار نظر مسئولین در شرکت مخابرات گفته می‌شود تنها در اولین روز سال جدید بیش از 118 میلیون و 200 هزار پیام کوتاه تبریک بین مشترکین تلفن همراه دولتی رد و بدل شده است که این تعداد پیام کوتاه مبلغی معادل 6/1 میلیارد تومان برای این شرکت سود‌آوری داشته است و در یک کلام باید گفت مشترکین روز اول سال را با یک هدیه نفیس به مخابراتی‌ها تبریک گفته‌اند.
به هرحال اعتیاد به پیام کوتاه به حدی در میان مشترکین افزایش یافته است که رقیب اصلی اپراتور اول یعنی ایرانسل در اقدامی جالب دست به فروش سیم‌کارت‌های خاص ارسال پیام‌کوتاه با نام پیام رسان کرده است. همان سیم‌کارت‌های که با بهای 10 هزارتومان عرضه می‌شود و طبق اعلام روابط عمومی ایرانسل، هزینه ارسال هر پیام کوتاه از طریق این سیمکارتها تنها 10 تومان است که پائین‌ترین هزینه پیام‌کوتاه در بین تمام اپراتورها تلفن همراه فعال کشور به حساب می‌آید.
پس از اعلام این خبر بار دیگر اپراتور اول پا به میدان رقابت گذاشت تا آنجا که مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار نیز اعلام کرد که سیم‌کارت ویژه ارسال پیام‌کوتاه این شرکت پس از تحویل سیم‌کارت اعتباری مشترکان، وارد بازار خواهد شد اما در خصوص قیمت نهایی این سیم کارت و به نوعی تعرفه هر پیام ارسالی هیچ‌گونه اظهارنظری صورت نگرفت و تنها گفته شد که تعرفه این نوع سیمکارتها پس از تصویب نهایی اعلام خواهد شد.
به هرحال مسئله پنهان بودن تعرفه سیم کارت‌های پیام‌رسان اپراتور اول شاید یک دلیل عمده داشته باشد چرا که تعرفه فعلی ارسال پیام کوتاه به وسیله تلفن همراه غیرعادلانه اعلام شده است تا آنجا که سازمان بازرسی کل کشور به شدت پیگیر این مسئله بوده و در همین خصوص یک مقام آگاه در سازمان بازرسی کل کشور در گفت‌وگو با سایت خبری موبنا اعلام کرده‌است، گزارش سازمان بازرسی کل کشور در تاریخ 26 اردیبهشت ماه 86 به صورت مستند به وزیر ارتباطات ارائه شده است و در گزارش فوق دو پیشنهاد درنظر گرفته شده است اول آن که رگولاتوری نسبت به تعیین تعرفه عادلانه اقدام کند و دیگر این که با توجه به ناکارآمدی شبکه موجود، شرکت ارتباطات سیار به تقویت تجهیزات آن بپردازد و سازمان تنظیم مقررات براساس نامه سازمان بازرسی کل کشور در تاریخ 16 مرداد 86 نامه‌ای را برای بررسی این موضوع به شرکت مخابرات ایران ارائه کرده و در آن با اشاره به نامه ارائه شده در مرداد85 خواسته است تا پیشنهاد خود را ظرف یک هفته ارائه داده و در غیر اینصورت بررسی به کمیسیون تنظیم مقررات ارجاع داده می‌شود.
این مقام آگاه با تاکید بر اینکه وزیر ارتباطات ظرف 10 روز گزارش سازمان بازرسی را پاسخ گفته و اجرای این مهم را به سازمان رگولاتوری سپرده است خاطر نشان کرد: رفع دغدغه‌های مردم و کاهش هزینه‌ها از جمله مسوولیت‌های سازمان بازرسی کل کشور است که در‌خواست کاهش تعرفه پیام کوتاه هم در راستای همان مسئولیت است.
وی در تشریح گزارش سازمان بازرسی کل کشور در خصوص ناعادلانه بودن نرخ پیام کوتاه اپراتور اول نیز می‌گوید: طبق گزارش سازمان بازرسی کل کشور میزان اشغالی ارسال پیام‌کوتاه از شبکه ارتباطات سیار از نظر زمانی بین 3 تا 5 ثانیه است به نحوی که ارسال پیام کوتاه یک ششم زمان مکالمه اشغال لینک را در پی خواهد داشت و با توجه به اینکه هزینه هر دقیقه مکالمه اپراتور اول 447 ریال است یک ششم این زمان برای پیام کوتاه حدود 70 ریال خواهد بود.
این مقام آگاه با اشاره به سرمایه‌گذاری شبکه در خصوص تجهیزات پیام کوتاه یادآور شد: از سال 80 تا 85 میزان سرمایه گذاری شرکت ارتباطات سیار برای توسعه تجهیزات پیام کوتاه 10 میلیارد تومان بوده است این در حالی است که بر اساس آمار از آذرماه سال 84 تا آذرماه 85 بالغ بر 5/6 میلیارد پیام‌کوتاه در این شبکه ردوبدل شده است که درآمد این شرکت از این میزان بیش از 91 میلیارد تومان طی یک سال بوده است.
وی با بیان اینکه ارتباطات سیار ظرف مدت یک سال، 45 برابر سرمایه گذاری انجام شده توسعه شبکه پیام‌کوتاه درآمد کسب کرده است خاطرنشان کرد: دولت‌ها موظف به ارائه خدمات با نرخ پایین به مردم هستند و نباید تنها درآمدزایی هدفشان باشد.این مقام آگاه با اشاره به نرخ متعارف پیام‌کوتاه در دنیا گفت: اکثر کشورها تا 20 درصد نرخ مکالمه را برای پیام کوتاه در نظر می‌گیرند که چنانچه ارتباطات سیار نیز این محاسبه را رعایت می‌کرد تعرفه پیام‌کوتاه باید 9 تومان در نظر گرفته می شد اما این شرکت براساس بخشنامه سال 82 به صورت غیر کارشناسانه 30 درصد نرخ مکالمه را برای تعرفه پیام کوتاه درنظر گرفته است و به این دو دلیل سازمان بازرسی کل کشور نرخ پیام‌کوتاه را ناعادلانه اعلام کرده است.
به هرحال درآمد مخابراتی‌ها از محل ارسال پیام کوتاه آنقدر چشمگیر است که ریاست‌جمهوری نیز در اظهارنظری از مسئولان مخابراتی خواسته است که وقتی درآمد روزانه شما تنها از محل ارسال پیام کوتاه نزدیک 6 میلیارد ریال است میتوانید بخشی از این مبلغ را به دانشگاه‌‌‌ها اختصاص دهید که آن را صرف خرید تجهیزات کنند که مردم نیز از این مسئله راضی بوده و از آن استقبال خواهند کرد. هرچند به نظر می‌رسد مردم راضی‌تر باشند که رییس جمهوریشان به جدیت پیگیر مسئله کاهش تعرفه پیام کوتاه باشد.
***
پیام کوتاه در دل خود داستان مفصلی دارد، داستانی که یک سر آن را مشترکین علاقمند به این جادو ارتباطی در دست دارند تا با هزاران مشکل موجود در شبکه تلفن همراه باز هم خود را شیفته ارسال پیام کوتاه نشان می‌دهند و آن سوی دیگر داستان نیز شرکت ارتباطات سیار است که از شیفتگی مشترکین خود روزانه میلیاردها تومان کسب درآمد می‌کنند ودر این میان نیز بعد از مدت‌ها سازمانی چون سازمان بازرسی کل کشور پا به میدان گذاشته است تا بلکه ناعادلانه بودن تعرفه‌ها را بشکند مسئله‌ای که سالها پیش از سوی کارشناسان و تحت عنوان دهها گزارش مفصل در مطبوعات به چاپ رسید بود اما چندان مورد توجه قرار نگرفت، اما وقتی طلسم یکه‌تاز بودن اپراتور اول با ورود بخش خصوصی شکسته شد به نوعی نگاه‌ها نیز تغییر کرد و تازه برای بسیاری مشخص شد که طی این سالها مخابرات بهای ناعادلانه‌ای از مردم برای خدمات دهی گرفته است.
منبع: سرمایه
- ۸۶/۰۸/۰۲