تا رفع ابهام از شبکه ملی اطلاعات، دست نگه دارید
عباس پورخصالیان - هفته گذشته در رسانه¬ها از قول یک نماینده محترم مجلس شورای اسلامی آمده بود: «پاسخ های واعظی مبهم بودند. از شدت ضعف پاسخ¬های وزیر محترم (ارتباطات و فناوری اطلاعات) تعجب کردم و اکثر پاسخ¬هایی که وزیر در جلسه کمیسیون به اینجانب ارائه کرد، مبهم بود. ضمن این که شبکه ملی اطلاعات با سخنرانی اتفاق نمی¬افتد.» (پایان نقل قول)
و اما تفسیر:
ضرب¬المثلی اروپایی می¬گوید: «خدا در کلیات است و شیطان در جزئیات». یعنی: کلی¬گویی، خوبی اش این است که وحدت¬آفرین است و خوبی پرداختن به جزئیات هم این است که ممکن است اختلاف¬انگیز شود تا در نهایت به اجماع و یقین بینجامد.
ما تا موقعی که از «شبکه ملی اطلاعات» ، نه یک کلمه کم- نه یک کلمه زیاد، می¬گوئیم و می¬نویسیم، وحدت کلمه مان باعث می¬شود که فکر کنیم مدلول، مصداق و مسمای «شبکه ملی اطلاعات»، یکی است؛ و آن یکی هم همان است که در ذهن خود داریم. البته مجبوریم مدلول، مصداق و مسمای «شبکه ملی اطلاعات» را در ذهن خود میزبانی کنیم، چرا که بیرون از ذهن ما، در واقعیت هنوز اتفاقی نیفتاده است. پس هنگامی که هریک از ما، می-خواهد به چرایی، چیستی و چگونگی تحقق «شبکه ملی اطلاعات» پاسخ دهد (اگر بتواند!) مجبور است، تصور خود را به روی کاغذ آورد یا بر زبان جاری کند؛ و اینچنین است که خواهی¬نخواهی وارد جزئیات و مرحله اختلاف¬انگیزی می¬شود؛ این مرحله، برخلاف ضرب¬المثل مذکور، نغمت نیست، نعمت است. اگر ذهنیت عینی شده خود را با جزئیات لازم رسانه¬ای کنیم و در معرض قضاوت یکدیگر قرار دهیم، بزودی معلوم می¬شود که برداشت¬ بسیاری از ما نسبت به دیگری متفاوت است و لذا باید در اصلاح برداشت یا برداشت¬های خود بکوشیم. خوبی این مرحله، ورود به گذرگاه شک است. در این مرحله باید به درک خود از آن مقوله بظاهر واحد، شک کنیم و چه بسا با پاسخ¬های ممکنی که به چرایی، چیستی و چگونگی تحقق «شبکه ملی اطلاعات» می¬دهیم، از سویی بر ابهامات و از سوی دیگر بر تعداد برداشت¬هایمان از صورت مسأله و هدف بیفزاییم.
این همان اتفاقی است که خوشبختانه در مورد «شبکه ملی اطلاعات» افتاده است. شوربختی اینجا است که - به نظر می¬رسد- گذرگاه شک دارد به منزلگاه شک تبدیل می¬شود.
* نماینده محترم مجلس بر اساس متن تبصره 2 ماده 46 قانون برنامه پنجم توسعه، تصورات و انتظارات خود را از «شبکه ملی اطلاعات» دارد و تا وقتی که ابهامات رفع نشده، بر تصور خود باقی می¬ماند- که من به او حق می¬دهم، زیرا درک و اجرای قانون را مبنا می¬دانم؛
* اعضای محترم شورای عالی فضای مجازی هم آمده اند، الزامات «شبکه ملی اطلاعات» را به شیوه خود تعریف کرده اند و بر اجرای آن پا می¬فشرند؛
* روزنامه¬نگاران هم اگر نخواهند به این اختلاف دامن بزنند، تنها به بازگویی آن اکتفا می¬کنند و خود و مخاطبان خود را گیج و در این گیجی رها می¬کنند؛
* کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطاتی که راهکاری برای برون¬رفت از این بن¬بست دارد، وقتی می¬بیند صدایش بجایی نمی¬رسد، از این همه سماجت دست¬اندکاران در محق دانستن خود حرص می¬خورد و ترجیح می¬دهد لب فرو ببندد؛
* سازمان فناوری اطلاعات تازه پاگرفته هم آمده است در این کلاف سردرگم، به «مدل مفهومی» مورد نظر خود چنگ زده تا به شناخت، درک و شبیه¬سازی شبکه ملی اطلاعات بزعم خود برسد و اگر بتواند: مخاطبان را نیز با خود همراه ¬کند. اما ظاهراً تاکنون در این کار موفق نبوده است.
متولی محترم اجرای شبکه ملی اطلاعات باید توجه داشته باشد که لازمه مدل¬سازی مفهومی این است که نخست صورت مسأله را بدرستی درک کرده و در این درک با مجلس، شورای عالی فضای مجازی و دولت به اجماع رسیده باشد. من شک می¬کنم که متولی محترم، صورت مسأله را بدرستی درک کرده باشد. درک درست هنگامی احراز می¬شود که فرایند اجماع¬سازی درک صورت مسأله را پشت سر گذاشته باشیم. با این همه کاستی، متعجبم که متولی محترم چگونه حاضر است، میلیاردها تومان و میلیون¬ها دلار بی¬زبان را بی¬مهابا هزینه کند.
بپذیریم که در دوران پسا-اسنودن (post-Snowden) بسر می¬بریم و در درک پیشا-اسنونی خود از شبکه ملی اطلاعات باید تجدید نظر کنیم.
کلیدواژه ای که نشان می¬دهد، قانون شبکه ملی اطلاعات درست صورت¬بندی شده و اجماع¬سازی درک چرایی، چیستی و چگونگی شبکه ملی اطلاعات باید حول قانون شکل بگیرد، ذکر و تأکید بر «ایجاد شبکه¬های اینترانت خصوصی» در شبکه ملی اطلاعات است (نک. تبصره 2 بند "ی" ماده 46 قانون برنامه پنجم)
همان طور که خوانده گرامی می¬داند: اینترانت یعنی شبکه ای بسته که بیرونیان قادر نیستند واردش شوند و درونیان نمی¬توانند از آن خارج شوند!
حال پرسش این است که با تأکید بر «ایجاد شبکه¬های اینترانت خصوصی» در شبکه ملی اطلاعات، آیا شبکه ملی اطلاعات نیز شبکه¬ای بسته است؟ یا باز؟
هیچ¬یک از مراجع و اسناد بالادستی به این پرسش ساده، پاسخی صریح نمی¬دهند. پس پیش از حیف و میل بودجه-ها، باید این پرسش را به بحث گذاشت و به یک پاسخ صریح رسید. و تازه این، آغاز پرسش¬هایی بیشتر پیرامون ویژگی¬های شبکه ملی اطلاعات است. (منبع:عصر ارتباط)
- ۹۳/۰۴/۳۱