تهدیدها و فرصتهای ایران در مسیرِ توسعه جهانی فاوا
امیر مسعود رادی - توسعهیافتگی زیرساخت ارتباطی، محیط، فرهنگ، اجتماع، زیرساختهای اقتصادی و آمادگیهای موردنیاز، از جمله عواملی است که در ظهور نسلهای جدید فاوا و چالشهای پیش روی آن تاثیرگذار است.
فاوا یکی از بسترهای ایجاد و رشد فناوری جدید است و اغلب کشورها توسعه این بخش را به عنوان یک هدف اصلی در سیاست گذاری اقتصادی مورد توجه قرار دادهاند.
توسعه شبکههای باند پهن و افزایش دسترسی کاربران
عرضه خدمات اینترنت شامل دو بخش بستر انتقال یا خطوط مخابراتی و پهنایباند اینترنت (دروازههای بینالمللی) است. پهنایباند اینترنت بینالمللی، مهم ترین کالای وارداتی سایبری است که واردات آن همراه با ورود انواع خدمات و محتوا به کشور است و افزایش ظرفیت آن بدون در نظر گرفتن ملاحظات مربوطه، علاوه بر مشکلات فرهنگی، اجتماعی و امنیتی، میتواند ذائقه و نیازمندی کاربران را تغییر داده و در بعد اقتصادی نیز ایجاد خدمات و تولید محتوای بومی و به تبع آن اشتغال این حوزه را بشدت تحت تأثیر قرار دهد.
با توجه به گسترش پهنای باند بینالملل (درگاههای اینترنت) فقط در ایجاد اشتغال مستقیم (رساندن اینترنت به دست کاربر نهایی، مانند اشتغال در شرکتهای PAP و مخابرات و اپراتورهای تلفن همراه و تعمیر و نگهداری و بهرهبرداری آنها) تأثیرگذار است در صورتی که اصل اشتغالزایی در صنعت اینترنت، تولید محتوا و ارایه خدمات بر بستر شبکه باندپهن است، به طوری که میتوان گفت ارزش افزوده و بهرهوری ناشی از ارایه خدمات و محتوای تولیدی است که باعث اشتغالزایی و توسعه اقتصادی میشود. این موضوعی است که در کشور کمتر مورد توجه قرار میگیرد و گسترش پهنای باند در داخل کشور با افزایش پهنای باند بینالملل مترادف دانسته میشود؛ به عبارت دیگر توسعه ارایه خدمات و کسب و کارهای الکترونیکی تنها در بستر شبکه باند پهن داخلی که جزئی از شبکه ملی اطلاعات است، محقق میشود نه فقط به وسیله توسعه درگاههای اینترنت بینالملل.
در این هگذر، با توجه به اینکه نگاه به توسعه اینترنت باند پهن درکشور بیشتر مصرفی است و انگیزههای اقتصادی دربهرهبرداری از شبکه و ایجاد و ارایه محتوا و خدمات بهصورت بومی در کشور ضعیف است، بسیاری از تأمینکنندگان عمده محتوای بومی به خاطر دسترسی که روی پهنای باند بینالملل به شبکه داخل کشور وجود دارد، محتوای خود را به خارج از کشور منتقل میکنند که در نتیجه جهت دسترسی به این محتوا، نیازمند افزایش پهنای باند بینالمللی در کشور هستیم، در حالی که میتوان بجای افزایش پهنای باند بینالملل، با ایجاد و توسعه مراکز داده داخلی و شبکههای توزیع محتوا به عنوان بخشی از شبکه ملی اطلاعات، تأمینکنندگان جهانی محتوا را جهت استقرار در این مراکز ترغیب کرده و با افزایش پهنای باند داخلی، محتوای بومی بر بستر شبکههای دسترسی پرظرفیت به کاربران ارایه شود.
جذابیت گسترش بیحد و حصر پهنای باند درگاههای اینترنت برای شرکتهای مخابراتی نظیر اپراتورهای تلفن همراه به علت گسترش فروش محتوای اینترنت، ضمن توسعه ی امثال OTTها، درآمد این شرکتها نیز بشدت کاهش یافته و موجب ضرر و محدود شدن توسعه آنها خواهد شد. این در حالی است که میتوان با تولید محتوای داخلی و ایجاد خدمات بومی بخصوص با همکاری اپراتورهای مخابراتی، امکان صدور محتوای داخلی یا باز پخش محتوای خارجی حاضر در کشور را فراهم کرد و باعث توسعه همه جانبه کشور شود. به عنوان نمونه در مدل همکاریهای صاحبان محتوایی از قبیل گوگل و اکاما با اپراتورهای مخابراتی، این شرکتها بابت ارسال ترافیک به کاربران نهایی هزینهای (در بعضی مواقع به ازای هر مگابیت پهنای باند 5/1 دلار) به شبکههای مخابراتی و شبکه دسترسی داده در دنیا پرداخت میکنند ولی این فرآیند در کشور ما به این شکل است که به جای اینکه تأمینکنندگان محتوا را در داخل کشور مستقر کرده و بابت دسترسی به بازار مخاطب شان از آنها کسب درآمد کنیم، همان محتوا را با پرداخت هزینه به داخل کشور وارد میکنیم که مشابه واردات هر کالایی با آسیب به تولید ملی، تنها واردکنندگان از آن بهره میبرند. براین اساس، اگر نگاه کشور به این بخش یک نگاه اقتصادی، مولد و سودآور باشد این مهم تنها با افزایش درگاههای بینالمللی و ظرفیت آنها امکان پذیر نیست و نیازمند مدل توسعه بومی برای این بخش هستیم.
بدون وجود برنامه و مدل مشخص، دستیابی به توسعه و ایجاد درآمد و بهرهمندی هدفمند از مزایای توسعه باند پهن امکان پذیر نیست، حتی اگر به دنبال توسعه اقتصادی ناشی از تولید محتوا و خدمات بر بستر شبکه باند پهن نباشیم، حداقل باید تلاش کنیم تا دارندگان محتوا و خدمات بینالمللی را به سمت داخل کشور سوق دهیم تا هم امکان اعمال حداقل ملاحظات فرهنگی و اقتصادی خود را داشته باشیم و هم کیفیت و قیمت خدمات را برای مصرفکننده نهایی در کشور کاهش داده و زمینه صادرات آن را در مرحله اول در بازارهای همسایه، فراهم کنیم.
براساس شرایط موجود کشور و نیز تجربههای جهانی، می باید مدل توسعه شبکه باند پهن در کشور براساس حداکثرسازی مطلوبیتهای در همه بخشها اجرا شود، همانگونه که در شبکه ملی اطلاعات بهصورت جامع و یکپارچه مورد توجه قرار گرفته است، این اقدام موجب افزایش دسترسی کاربران، بهبود سرعت و کیفیت، کاهش قیمت و افزایش دسترسپذیری مالی برای کاربران، تولید محتوا و خدمات بومی با در نظرگرفتن ملاحظات فرهنگی، افزایش کسب و کار به واسطه افزایش ضریب اطمینان و امنیت واشتغال زایی میشود و در نهایت رشد پایدار اقتصادی کشور را در پی خواهد داشت.
ظرفیت پهنای باند به ۵۶۴گیگابیت رسید
براساس آخرین آمارهای منتشر شده در زمینه آخرین وضعیت زیرساخت ارتباطی کشور؛ ظرفیت پهنای باند اینترنت به ۵۶۴ گیگابیت بر ثانیه رسیده و تا پایان خردادماه امسال بیش از ۵۷ هزار کیلومتر فیبرنوری در کشور نصب شده است.
دفتر بررسیهای فنی اقتصادی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تا پایان خردادماه سال جاری ،۵۷ هزار و ۹۳۶ کیلومتر فیبرنوری بین شهرهای کشور نصب شده است و ظرفیت شبکه اینترنت داخلی (IP داخلی) به ۴ هزار گیگابیت بر ثانیه رسیده است.
بررسیهای انجام شده نشان می دهد که ظرفیت پهنای باند اینترنت بین الملل ۵۶۴ گیگابیت بر ثانیه است و ظرفیت مسافت شبکه انتقال ارتباطات کشور ۱۳ میلیون و ۳۲۷ هزار گیگابیت بر کیلومتر برآورد می شود. وزارت ارتباطات پیش از این نیز از ۶ برابر شدن ظرفیت شبکه پهنای باند اینترنت بین الملل خبر داده بود.
طبق این بررسیها میزان دسترسی در مدت اندازه گیری در شبکه انتقال ۹۹.۹۶ درصد و میزان دسترسی در مدت اندازه گیری در شبکه ارتباطات داده ۹۸.۴۹ درصد اعلام شده است.
تا پایان خردادماه امسال ۱۸ درصد سامانه مدیریت امنیت اطلاعات در فاز ۴ (ISMS ) استقرار یافته است و میانگین تاخیر در ارسال بستههای اینترنتی در شبکه ارتباطات داخلی کشور ۱۰.۱۸ میلی ثانیه است.
براین اساس میزان ترانزیت ارتباطات بین الملل نیز ۳۶۰۰ لینک STM۱ برآورد می شود. هر لینک STM۱ به میزان ۱۵۵ مگابیت بر ثانیه ظرفیت دارد.
نقش حاکمیت درتوسعه ی فاوا
براساس گزارش اتحادیه جهانی مخابرات در حوزه ی اقتصادی، شاخصهایی برای توسعه فاوا در کشورها و توسعه پهنایباند مدنظر قرار میگیرد که آنها را در 11 معیار مختلف دستهبندی کرده است؛ در دسترس بودن فناوری، بلوغ قانونی و سیاستگذاری از جمله شاخصهایی طبقهبندی شده ای است که می توان، کشورهای مختلف را بر همین مورد بررسی قرار داد و درمورد توسعه فاوا و پهنایباند آنها صحبت کرد.
طبق بررسیهای اتحادیه جهانی مخابرات، ایران به لحاظ شاخص توسعه اقتصادی بعد از مغولستان، فیجی، اکوادور و مصر و با اوضاعی بعتر از مراکش و جاماییکا، رتبه 94 جهان را به خود اختصاص داده است.
با اشاره به اینکه براساس آمار سال 2013، رتبه ضریب نفود باند پهن ایران در جهان 115 است و به لحاظ تخصیص پهنای باند در رتبه 158 جهان قرار دارد، در حوزه دسترسی نیز ایران جایگاه هشتاد و دوم را به خود اختصاص داده است.
ایران به لحاظ استفاده از خدمات اینترنتی و میزان نفوذ آن در زندگی روزمره رتبه 116 را به خود اختصاص داده است و خوشبختانه به لحاظ مهارت و دانش رتبه 68 جهان را دارد و به رغم جایگاه مناسب ایران در زمینه هوش و مهارت اما به لحاظ کاربری شرایط خوبی نداریم.
براساس آمار استخراجی Economic forum، رتبه ایران در شاخص آمادگی شبکه در جهان بعد از آلبانی، گینه، مصر و بوتان 96 است و از قرقیزستان یک پله بالاتر قرار دارد.
رتبه 85 کشورمان در بخش مهارتهای فناوری
در شاخص توسعه IDI که کشورها را براساس ۳ پارامتر دسترسی، کاربری و مهارت در حوزه فاوا می توان طبقه بندی کرد، ایران با رتبه ۹۴ از متوسط آسیا و جهان پایین تر است؛ در این رده بندی در زمینه دسترسی به فناوری اطلاعات رتبه ۸۲، در زمینه کاربری رتبه ۱۱۶ جهان، در زمینه مهارت رتبه ۶۸ دنیا در اختیار ایران است و در مجموع کشورمان در این شاخص رتبه ۹۴ را به خود اختصاص داده است.
ایران در ۴ محور محیط، آمادگی، استفاده و تاثیر از حیث شاخص آمادگی شبکه ای (NRI) در سال ۲۰۱۵، که نشان دهنده ظرفیت کشورها در میزان منتفع شدن کامل آنها از فناوری اطلاعات و میزان منتفع شدن کامل شهروندان این کشورها از فناوری اطلاعات در زندگی روزمره است، مورد ارزیابی قرار گرفته است؛ برهمین اساس رتبه ۸۶ ایران در میان کشورهای جهان از نظر آمادگی شبکه ای حکایت دارد. وضعیت کشورهای جهان را از حیث شاخص آمادگی شبکهای نشان می دهد.
طبق این بررسیها، در زیرشاخص آمادگی محیطی فناوری اطلاعات، کشورمان رتبه ۹۳ را در میان کشورهای جهان به خود اختصاص داده است؛ در این زیرشاخص، در بخش محیط سیاسی و رگولاتوری رتبه ایران ۱۰۰ و در بخش محیط کسب و کار و نوآوری رتبه ایران ۸۶ است؛ شواهد نشان می دهد که در این زمینه رتبه ایران نسبت به سال ۲۰۱۴ تغییری نداشته است. در زیرشاخص آمادگی الکترونیکی، ایران رتبه ۸۶ را در میان سایر کشورها در اختیار دارد و در این بخش رتبه کشورمان در حوزه آمادگی زیرساخت و محتوای دیجیتالی ۹۷ است و در بخش مقرون به صرفه بودن فناوری رتبه ۴۶ و در بخش مهارتهای فناوری رتبه ۸۵ را به خود اختصاص داده است. در این بخش رتبه ایران نسبت به سال ۲۰۱۴ در تمامی پارامترها صعود قابل توجهی را نشان می دهد.
همچنین در زیرشاخص استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، رتبه ۱۰۸ متعلق به ایران است که در این زیرشاخص، رتبه کشورمان در پارامتر استفاده افراد از فناوری اطلاعات ۱۰۰، استفاده از کسب و کارها ۱۲۹ و استفاده دولت از فناوری اطلاعات رتبه ۱۰۹ است. در این بخش رتبه ایران در استفاده افراد با صعود و در استفاده دولت از فناوری اطلاعات نسبت به سال ۲۰۱۴ با نزول همراه است.
در این رده بندی رتبه ایران در زیرشاخص تاثیر فناوری اطلاعات ۱۱۶ است که این بخش در دو پارامتر تاثیر اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته که به ترتیب ایران رتبه ۱۱۰ و ۱۱۵ را در میان کشورهای جهان از آن خود کرده است. در این شاخص نیز در بخش تاثیر اجتماعی فناوری اطلاعات، ایران نسبت به سال گذشته ۱۰ رتبه نزول داشته است.
بررسی آمادگی شبکه ای در منطقه نشان می دهد که در ۳ سال گذشته کشورهای امارات، قطر، بحرین، عربستان، عمان، قزاقستان، ترکیه، آذربایجان، اردن، ارمنستان و گرجستان روند رو به رشدی داشته و در این جدول بالاتر از کشورمان قرار دارند. ارزیابی صورت گرفته از شاخص آمادگی شبکه ای در میان کشورهای آسیا نشان می دهد که سنگاپور، ژاپن، هنگ کنگ، کره جنوبی، تایوان،امارات،قطر، بحرین، مالزی و عربستان سعودی ۱۰ کشور برتر آسیا در این رده بندی هستند.
در این رده بندی، ۱۰ کشور اول دنیا نیز شامل سنگاپور، فنلاند، سوئد، هلند، نروژ، سوئیس، امریکا، بریتانیا، لوکزامبورگ و ژاپن هستند.
رتبه 80 ایران در شاخص سرمایه نیروی انسانی فاوا
وزارت ارتباطات دولت یازدهم به جز چالش در بخش سرمایهگذاری صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات با چالش دیگری نیز روبهرو است، چالش توسعه سرمایه انسانی. براساس جدیدترین گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، که به بررسی چالشها و راهکارهای توسعه سرمایه انسانی در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات پرداخته، ایران در این زمینه از بین 124 کشور جهان رتبه 80 را به خود اختصاص داده است و همچنین رتبه کشور در شاخص استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در سالهای اخیر ۱۱۶ جهان و در شاخص مهارتها رتبه ۶۸ را در اختیار دارد. براساس اعلام مرکز پژوهشها با این وضعیت ایران از چشمانداز خود جایگاه نخست منطقه و «برخوردار از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی» دور خواهد ماند.
نیرو یا سرمایه انسانی در حوزه فاوا یک تعریف مشخص دارد. نیروی انسانی در حوزه فاوا براساس آنچه در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس به آن اشاره شده، تنها به افرادی گفته نمیشود که با رایانه کار میکنند، بلکه تمامی افرادی که در «تولید، توزیع، هماهنگی و پردازش دانش فعالیت دارند در جایگاه «کارگران اطلاعات» جای میگیرند.
براساس گزارش مرکز پژوهشها، مهمترین شاخصها برای اندازهگیری سرمایه انسانی، شاخص توسعه انسانی (HDR) برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحد و شاخص سرمایه انسانی (HCI) مجمع جهانی اقتصاد هستند که در سطح جهانی هم مورد استفاده قرار میگیرند.
براساس آخرین گزارش UNDP در سال 2014، میزان شاخص توسعه انسانی ایران در سال 2013، 749/ 0 است که میانگین هندسی درآمد، تحصیل و امید به زندگی است. با این میزان رتبه ایران از 187 کشور، 75 است که از میان چهار دسته سرمایه انسانی خیلی بالا، بالا، متوسط و پایین ایران در دسته سرمایه انسانی بالا قرار گرفته است. نروژ با میزان 944/ 0 رتبه نخست جهانی این شاخص را دارد و از میان کشورهای منطقه، قطر با میزان 851/ . و رتبه 31 جهانی، رتبه نخست منطقه را دارد.
اما در زمینه شاخص سرمایه انسانی(HCI) براساس آخرین آمار مجمع جهانی اقتصاد در سال 2015، میزان شاخص سرمایه انسانی برای ایران، 20/ 63 (100 امتیاز ایدهآل این شاخص است) و رتبه ایران 80 در میان 124 کشور است. رتبه ایران در گزارش پیشین این مجمع در سال 2013برابر با 94 در میان 122 کشور بود. فنلاند با میزان 78/ 85 دارای رتبه نخست جهانی، قزاقستان با میزان 56/ 74 دارای رتبه نخست منطقه چشم انداز و رتبه 37 جهانی و امارات متحده عربی با میزان 39/ 69 دارای رتبه نخست کشورهای عربی و رتبه 54 جهانی است.
مرکز پژوهشهای مجلس با اشاره به این آمار، اعلام کرده است که بستر مناسب فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی با توجه به نفوذ این حوزه در بخشهای مختلف جوامع میتواند عامل رشد سرمایه انسانی شود. براساس اطلاعات اشاره شده در این گزارش، برای افزایش نقش سرمایه انسانی در توسعه پایدار فاوا باید بسترهایی را برای جامعه فراهم ساخت تا نیروی انسانی بتواند براساس آن خود را با جامعه امروزی که به سمت جامعه اطلاعاتی در حرکت است، تطبیق دهد.
همچنین بیتوجهی به این موضوع باعث شکاف دیجیتالی در جامعه میشود. مرکز پژوهشهای مجلس در ادامه گزارش خود با اشاره به شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران در سال 2013، این رتبه را 94 اعلام کرده است. این رتبه در مقایسه با سال 2012 که 97 بوده سه رتبه بهبود یافته است.
چالشها و تهدیدات اثرگذار بر کاربران فاوا
سال ۲۰۱۶ سالی آکنده از تهدیدات اثرگذار بر کاربران خصوصی و شرکتهای کوچک و بزرگ است. ایجاد و اشاعه بدافزارهای جدید معطوف به آلودهسازی کاربران همچنان رشد نمایی خواهد داشت؛ همانند سال ۲۰۱۵ که ثبت روزانه شمار نمونههای جدید به ۲۳۰ هزار رسید.
براساس بررسیهای صورت گرفته، پیشبینی شده در سال ۲۰۱۶ آلودهسازی از طریق جاوااسکریپت افزایش یابد و شمار خلافکاران اینترنتی استفادهکننده از پاورشل افزایش یابد. پاورشل ابزاری در ویندوز ۱۰ است که امکان میدهد بتوان زیربرنامههایی دارای تمام انواع قابلیتهای کارکردی را اجرا کرد.
خلافکاران اینترنتی در پی روشهایی هستند که بتوانند شمار هرچه بیشتری از کاربران و شرکتها را مورد حمله قرار دهند تا به حداکثر منفعت برسند. به همین دلیل همچنان ابزارهایی چون ابزارگان سوءاستفاده(Exploit Kit) را بهکار میگیرند، زیرا بسیاری از راهکارهای کنونی از پس مقابله موثر با این نوع حمله برنمیآیند و بنابراین آهنگ آلودهسازی بالایی دارد. به همین دلیل بدافزارهای مختص تلفن همراه نیز رو به افزایش است، بهخصوص گوشیهای تحت اندروید که محبوبترین سامانه عامل بازار است. جرمی ماتیوس، مدیر بخش آفریقای گروه پاندا میگوید: حملات اندرویدی در سالهای اخیر معمول بوده است، اما در سال ۲۰۱۶ روش آلودهسازی تلفنهای همراه تغییر میکند و حالت ریشهایتری دارد. در نتیجه حذف این تهدیدات برای برنامههای ضدویروس چالش بزرگی خواهد بود، مگر آنکه بهصورت کارخانهای نصب شده باشند. حملات مستقیم از طریق روشهای ابزارگان ریشهای هم افزایش مییابد؛ روشهایی که به رخنهگران امکان میدهد از چشم سامانه عامل و راهکارهای ایمنی پنهان بمانند.
سال ۲۰۱۶ سال شکوفایی اینترنت چیزها است و افزارههایی بیش از گذشته به اینترنت وصل خواهند شد، در نتیجه دنیا به کام خلافکاران اینترنتی خواهد بود تا چنین افزارههایی را در اختیار بگیرند. بنابراین پیشبینی کردهاند که خلافکاران اینترنتی به سراغ چنین افزارههایی بروند، مانند سال ۲۰۱۵ که به سراغ خودروهای دارای نرمافزارهای متصل به اینترنت رفتند. بنسازههای(platform) پرداخت با افزارههای همراه نیز زیر ذرهبین خلافکاران اینترنتی قرار دارد، زیرا اگر بتوانند از آنها سوءاستفاده کنند بهآسانی قادر خواهند بود مستقیما پول کاربران را بهسرقت ببرند.وقتی بنسازهای معروف شود، بیشتر هدف مهاجمان میشود که به سراغ ضعفهای آن میروند.
در وضعیت کنونی که شمار تهدیدات دارای رشد نمایی است و حملهها پیشرفتهتر میشود، کاربران و شرکتها باید اقدامات امنیتی بیشتری انجام دهند تا از خطرات اینترنتی ایمن بمانند. افزون بر این، شرکتها با تهدیدهایی هم مواجه هستند که به شهرت و وضعیت مالی آنها آسیب جدی میزند. خلافکاران برای سرقت اطلاعات محرمانه شرکتها و حتی اطلاعات مشتریان آنها هدفگذاری میکنند و همین که به چنین اطلاعاتی دست مییابند برای پس دادن اطلاعات تقاضای پول میکنند.
کاربران و شرکتها برای مقابله با چنین حملات پیچیدهای باید ابزارها و راهکارهایی داشته باشند که رفتار تمام فایلهای اجرایی را تحلیل و طبقهبندی کنند و برای جلوگیری از تهدیدات و مقابله با آنها حفاظت پیشرفتهای بیندیشند.
و سخن آخر، فاوا و توسعه پایدار
مخابرات در برقراری ارتباط جهان با پیشرفته ترین و نوآورانه ترین وسایل ارتباطی، ازعصر تلگراف تا عصر اینترنت و فاوا، تلفن همراه نقش بسیار تعیین کننده ای دارد و با وجود آن در هر مکان و زمانی که بخواهیم، با دوستان، اعضای خانواده، همکاران و حتی اشیاء بی جان نیز ارتباط برقرار کنیم.
امروزه برای تضمین اینکه از فاوا، به عنوان ابزارهای کارآمدی، مانند ارایه بهداشت و درمان، آموزش و پرورش، حاکمیت، تجارت و بازرگانی، برای رسیدن به رشد پایدار اجتماعی و اقتصادی استفاده شود، برخورداری از ارتباطات باند پهن، امری حیاتی محسوب می شود و از این رو اتحادیه جهانی مخابرات، خود را پایبند می داند که ارتباطات باند پهن را در اختیار همه جهانیان قرار دهد و برای این مقصود، اراده سیاسیِ لازم را تقویت سازد.
توسعه دیجیتال، ابزار متحول کننده مسیرِ توسعه پایدار است، به منظور دستیابی کامل به قابلیتهای این مهم باید شبکههای باند پهن پرسرعت را باید توسعه یابد و هزینه استفاده از آن را به گونه ای که مقرون به صرفه و جهان شمول باشد، فراهم سازیم.
در این راستا، اتحادیه جهانی مخابرات و کمیسیون ویژه باند پهن برای توسعه دیجیتال، حامیان توسعه پایدار، درخط مقدم حمایت از ترویج باند پهن، قراردارند.
منابع
«رتبه ۱۵۸ ایران در تخصیص پهنای باند اینترنت به کاربران»، خبرگزاری مهر، شناسه ی خبر: 2878004 - شنبه ۱۷ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۶:۱۱
«رتبه ۸۶ ایران در شاخص جهانی آمادگی شبکه ای/ معرفی ۱۰ کشور برتر»، خبرگزاری مهر، شناسه ی خبر: 2876283 - جمعه ۱۶ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۰:۰۷
« ارتباطات باند پهن برای توسعه پایدار" شعار روز جهانی مخابرات شد»، خبرگزاری مهر، شناسه ی خبر: 2277099 - جمعه ۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۱۰:۵۸
« توسعه پهنای باند نباید فقط متکی به حاکمیت باشد»، http://www.shatel.ir/Detail/p76891790.loco
« تأثیر فناوری پهن باند بر توسعه اقتصادی»، http://iran-newspaper.com/Newspaper/MobileBlock?NewspaperBlockID=54572
«رتبه 80 ایران در شاخص سرمایه نیروی انسانی فاوا»؛ http://itiran.com/en/d/69631
«چالشها و تهدیدات اثرگذار بر کاربران فاوا»؛ http://www.favanews.com/14565
«ظرفیت پهنای باند به ۵۶۴گیگابیت رسید/ نصب ۵۷هزار کیلومتر فیبرنوری»؛ http://www.mehrnews.com/news/3752559
- ۹۵/۰۶/۱۷