ITanalyze

با توجه به اینکه وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی بیشترین سهم را در مصرف تجهیزات الکترونیکی و رایانه ای دارند بنابراین اصلی ترین تولید کنندگان این نوع زباله ها در ایران را تشکیل می دهند.

بررسیهای خبرنگار مهر حاکی از آن است که سهم وزارتخانه ها، سازمانها و نهادهای دولتی در تولید پسماندهای الکترونیکی و رایانه ای بیش از 85 درصد است.

در این باره معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز به خبرنگار مهر گفت: بی تردید سهم وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی در بکارگیری تجهیزات الکترونیکی و رایانه ای بیش از سایر مصرف کنندگان آن در کشور است و به همین میزان درصد پسماندهای الکترونیکی و رایانه ای آنها نیز بسیار زیاد است اما آمار دقیقی در این باره هنوز در اختیار نداریم.
حسن اصیلیان افزود: دفع پسماندهای رایانه ای و الکترونیکی از معضلات بسیار جدی کشور است و بدنبال آن هستیم تا هر چه سریعتر آیین نامه مربوط به این پسماندها را تبیین کنیم.

با این وجود کارشناس مسئول پسماندهای ویژه سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار مهر گفت : در حال حاضر مشکل اصلی پسماندهای رایانه ای و الکترونیکی مربوط به پسماندهای خانگی از جمله رایانه، لامپ سوخته، یخچال، موبایل و... است که با زباله های عادی مخلوط و دور ریخته می شوند و این زباله ها غالبا با توجه به نبود روشی خاص برای دفن آنها همراه با پسماندهای عادی دفع می شود و با توجه به وجود ترکیبات خطرناکی چون جیوه، کادمیم، آرسنیک و... در آنها از پتانسیل بسیار بالایی برای آلودگی محیط زیست انسانی برخوردار هستند.
وجود عناصر سمی از جمله "کادمیم" که عنصری سرطان زا محسوب می شود، "آرسنیک" که می تواند به مسمومیتهای شدید یا حتی مرگ منجر شود، "سرب" که مشکلاتی همچون کند ذهنی، کم خونی و مسمومیت به دنبال دارد و در کنار همه اینها "جیوه" که تاثیر مخربی بر سیستم ایمنی بدن دارد و آنزیمها و ژنها را تغییر می دهد و موجب آسیب دیدن سیستم عصبی شامل بروز صدماتی به حس ذائقه، بینایی و لامسه می شود موجب شده است تا نهادهای مسئول دربرابرموضوع دفع این نوع از زباله ها واکنش دیرهنگامی داشته باشند.
امری که سازمانهای ذیربط را واداشته تا هر چه سریعتر راه حلی برای این معضل زیستی پیدا کنند.

سید مسعود ضیا دزفولی در ادامه افزود: در حال تببین آیین نامه مدیریت پسماندهای رایانه ای و الکترونیکی با مشارکت سازمانهای ذیربط به منظور تدوین قوانینی درباره مسئولیت سازندگان این نوع کالاها، مسئولیت واردکنندگان آنها و همچنین بازیافت کنندگان کالاهای الکترونیکی و رایانه ای هستیم.
بر اساس قوانین جهانی زباله های الکترونیکی و الکتریکی (WEE) بازیافت این نوع زباله ها به میزان چهار کیلوگرم به ازای هر نفر الزامی است.
کارشناس مسئول پسماندهای ویژه سازمان حفاظت محیط زیست مهمترین مشکل در تدوین سریع این آیین نامه را عدم وجود یک سرمایه لازم برای تاسیس یک واحد بازیافت ویژه این نوع زباله ها عنوان کرد و گفت: متاسفانه در حال حاضر هیچ واحد بازیافتی در کشور ویژه دفع این نوع زباله ها وجود ندارد و در صورت اعلام آمادگی یک سرمایه گذار برای تاسیس واحد بازیافت این آیین نامه ظرف 6 ماهه تبیین می گردد.
دزفولی با تاکید بر نیاز مبرم کشور به وجود یک واحد بازیافت ویژه پسماندهای رایانه ای تصریح کرد: پسماندهای رایانه های و الکترونیکی به معادن طلای داخل شهر معروف هستند و در صورتی که با روش اصولی بازیافت شوند می توان فلزات متعددی را از آنها استخراج کرد به نحوی که از یک تن زباله موبایل می توان 150 تا 300 گرم طلا بدست آورد ضمن اینکه پلاتین ونقره نیز از دیگر فلزات گرانبهایی است که در بازیافت اصولی می توان بدست آورد.
کارشناسان معتقدند نگاه ویژه و هدفمند به پسماندهای رایانه ای و الکترونیکی در کشور بی تردید آنها را از تهدید به فرصت تبدیل می کند. مسئله ای که سازمانهای ذیربط همچون وزارت صنایع، سازمان حفاظت محیط زیست، موسسه استاندارد تحقیقات صنعتی،وزارت ارتباطات و مخابرات، وزارت بازرگانی و ... باید سالها پیش از این به آن توجه می کردند!

4 میلیون قطعه زباله رایانه ای مصیبت جدید محیط زیست ایران

همزمان با هشدار دادستان کل کشور نسبت به تبعات امحاء غیر اصولی زباله های رایانه ای یک کارشناس محیط زیست دفع غیر علمی این نوع زباله ها را مصیبت جدید محیط زیست ایران در چند سال اخیر عنوان کرد.

به گزارش خبرنگار مهر، دادستان کل کشور طی نامه ای به رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور ضمن هشدار نسبت به تبعات دفع زباله رایانه ای وی را مسئول پیگیری راهکارهای مربوط به امحاء صحیح، اصولی و کم خطر این زباله ها دانست.
حجت الاسلام قربانعلی دری نجف آبادی در این نامه از فاطمه واعظ جوادی خواسته است تا با بررسی روشهای مشابه در سایر کشورها از بروز مشکلات زیست محیطی مربوط به امحاء حدود 4 میلیون قطعه ابزار الکترونیک جلوگیری کند.
دراین باره دکتر اسماعیل کهرم دکترای محیط زیست از دانشگاه ویلز انگلستان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پسماندهای ناشی از قطعات رایانه ای و دستگاههای الکترونیکی با توجه به خطر هایی که دارند می بایست به صورت جداگانه و با روشهای علمی همانند سایر کشورهای جهان حمل و سپس دفع شود تا تاثیرات خطرناک و مخرب خود را بر محیط زیست و انسانها باقی نگذارد.

عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه آزاد افزود : در کشورهای جهان مراکزی وجود دارد که این زباله ها را تفکیک کرده و بر اساس میزان پرخطر بودن آنها تقسیم بندی می کنند و سپس به صورت جداگانه و با تفکیک از دیگر زباله ها آنها را دفع می کنند تا کمترین خطری برای محیط زیست نداشته باشد.
این کارشناس محیط زیست با تشریح چگونگی دفع صحیح و بی خطر زباله های قطعات رایانه ای گفت : باید این قطعات را بعد از تفکیک به روشهای درست حمل کرد و بعد از آن با ریختن قالب ضخیم بتن اطراف آن در عمق 7 تا 8 متری زمین چال کرد تا کوچکترین تشعشعات آن به بیرون و فضای محیط زیست نفوذ نکند.

دکتر کهرم افزود : با توجه به اینکه بسیاری از قطعات دستگاههای رایانه ای "الکترومگنتیک" هستند اگر به صورت درست و کارشناسانه دفع نشوند با تشعشعاتی که از خود بروز می دهند سلامتی انسانها را با خطر جدی روبرو خواهند کرد. در قطعات "الکترومگنتیک" امواج به صورت عمود بر هم منتشر می شود که برای انسانها بسیار خطرناک است. درست مانند کاری که دستگاههای مایکروویو انجام می دهند و مواد غذایی را از درون می پزند این تشعشعات نیز می توانند تاثیرات خطرناک و مخرب ژنتیکی بر بدن انسانها گذاشته و علاوه بر آسیب رساندن به اندامهای داخلی بدن موجب متولد شدن کودکان ناقص الخلقه نیز شوند.

در این باره مدیر کل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست به پایگاه خبری فضای سبز ومحیط زیست ایران گفته است : موضوع دفع زباله های رایانه ای معضل جدیدی است که خیلی از کشورهای دنیا با آن مواجه هستند و دراین باره کمیته فنی مدیریت پسمانده های الکترونیک با همکاری دفتر صنایع الکترونیک وزارت صنایع به منظور مقابله با این معضل تشکیل شده است.
دکتر سروش مدبری افزوده است : البته کالاهای رایانه ای درایران هنوز به مرحله پسماند نرسیده اند ولی ما از هم اکنون در پی برنامه ریزی صحیح در خصوص این موضوع هستیم.

این در حالی است که دکتر اسماعیل کهرم با انتقاد شدید از عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست در این باره گفت: متاسفانه در سالهای اخیر به همه مسائلی که به نوعی دغدغه و مورد نگرانی مردم،علاقمندان و کارشناسان مسائل زیست محیطی بوده مانند حیات وحش، تالابها، جنگلها، آلودگی هوای شهرهای بزرگ و ... با بی برنامگی و کارهای غیر کارشناسی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست کشور آسیبهای جدی وارد شده است، به همین دلیل نیز امیدی نمی رود که در رابطه با دفع زباله های قطعات رایانه ای کار درست و صحیحی از سوی این سازمان انجام گیرد.
دکتر کهرم در ادامه گفتگوی خود به خبرنگار مهر گفت : البته مسئله زباله های خطرناک زیست محیطی تنها به پسماندهای رایانه ای محدود نمی شود چرا که قطعات پر خطر دیگری نیز مانند باطریهای اتومبیل، قطعات یخچال که آلوده به گاز " سی اف سی " است ، باکهای بنزین، قطعات تلویزیون و ... هر روزه و به صورت غیر کارشناسی همراه با دیگر زباله ها دفع می شود که هر کدام با توجه به میزان خطری که دارند محیط زیست و حیات انسانها را با آسیب های جدی روبرو می کند.

بر اساس قوانین جهانی زباله های الکترونیکی و الکتریکی (WEE) بازیافت این نوع زباله ها به میزان چهار کیلوگرم به ازای هر نفر الزامی است.

به موجب این قانون تولید کنندگان موظف هستند بودجه طرحهای بازیافت این نوع زباله ها را تامین کنند و خرده فروشان خدمات بازپس گیری را در اختیار مشتریان قرار دهند.

در حالی که موضوع بازیافت زباله های الکترونیکی سالهاست که در دنیا به صورت جدی انجام می شود در کشور ما این بحث هنوز به صورت جدی مطرح نشده است.
هم اکنون در تهران افرادی در امر خرید قطعات قدیمی و رایانه های مستهلک در محله شوش به صورت متمرکز فعالیت می کنند و بررسیهای خبرنگار مهر حاکی از آن است که هر یک از این فعالان سالانه 15 تا 20 میلیون تومان از بابت تجارت قطعات دسته دوم و قدیمی رایانه به دست می آورند بدون آنکه بدانند فعالیت و قرار گرفتن در مجاورت این قطعات در دراز مدت می تواند آسیبهای جدی و فراوانی به اندامهای داخلی و ساختار ژنتیکی آنها وارد کند.
هم اکنون در دنیا بر اساس گزارش سازمان ملل بین 20 تا 50 میلیون تن زباله الکترونیکی در سال دفع شده و کشور آمریکا بزرگترین تولید کننده این زباله ها در جهان محسوب می شود.

سروش مدبری که علاوه بر مدیر کلی دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست کشور، مدیر مرکز منطقه ای کنوانسیون "بازل" نیز هست ضمن پرسود خواندن تجارت پسماند الکترونیک و استقبال از مشارکت بخش خصوصی و مراکز دانشگاهی در این خصوص گفت: در حال حاضر سه پیشنهاد خارجی جهت مشارکت در بازیافت پسماندهای الکترونیک از بخشهای خصوصی داریم.
مدبری همچنین از تهیه پاسخ به نامه دادستان کل کشور خبر داد و تأکید کرد: با توجه به جلسات هفتگی کمیته فنی مدیریت پسماند و برنامه ریزیهای آتی مشکل خاصی وجود نخواهد داشت.
پیش از این نائب رئیس خدمات رایانه ای مشهد نسبت به خطرات دفع غیر علمی و غیر اصولی این نوع زباله در مشهد هشدار داده بود.

گوشیهای تلفن از رده خارج شده، باتری، قطعات فرسوده رایانه، ماکروویو و دیگر لوازم الکترونیک را زباله های الکترونیکی می نامند که به دلیل وجود فلزات سنگین در این زباله ها و موادی از قبیل پلاستیک، سرب، آلومینیوم، طلا، نقره و به ویژه فلزات سنگینی همچون جیوه، کادمیم و آرسنیک بسیار خطر آفرین هستند و اگر گوشت حیواناتی که این مواد در بدن آنها تجمع یافته باشد مصرف شود سلامت افراد جامعه را به شدت تهدید می کند.