راهنمای شرکت در مسابقه نقاشی هفته جهانی فضا
عباس پورخصالیان- سازمان فضایی ایران به مناسبت هفته جهانی فضا از دوازدهم تا هجدهم مهر ماه سال جاری (1393) اقدام به برگزاری مسابقه نقاشی و مقاله‌نویسی با موضوع «فضا، راهنمای راه» برای نوجوانان کشور در رده‌های سنی 8 تا 18 سال کرده و می‌گوید ساخت و پرتاب یک ماهواره را برای پخش برنامه‌های رادیوتلویزیونی با ظرفیت 60 شبکه تا سال 1397 در دست اقدام دارد؛ تنها نکته‌یی که قائم‌مقام سازمان فضایی ایران در باره وضعیت نقطه مداری ایران برای استقرار ماهواره مذکور گفت، این بود که «براساس قوانین و مقررات بین‌المللی مالکیت در حوزه فضا، مالکیت معنوی (ما) مشروط به بهره‌برداری از نقاط (مداری بوده) است و به همین دلیل و با توجه به مشکلات ناشی از تحریم ها و عدم امکان تأمین ماهواره مخابراتی، حق بهره-برداری ایران از یکی از نقاط مداری توسط ITU سلب شد ولی در نقطه‌یی دیگر (26 درجه شرقی)، ماهواره «ایران‌ست 21» را مشترکاً با «عرب ست» (بدر 5) داریم و در تلاشیم با خرید ماهواره و با طراحی بسیار کامل¬تر، نقطه 34 درجه را هم حفظ کنیم.»
اما با احترام به قائم‌مقام سازمان فضایی ایران می¬خواستم بپرسم این نکات تا چه اندازه درست و دقیق بیان شده اند؟
برای آگاه¬سازی نوجوانان کشور مایلم بگویم که اولاً؛ «ایران¬ست 21»، اصطلاحی غیررسمی است و درهر صورت «ماهواره» نیست، بلکه (همانطور که قائم¬مقام محترم سازمان فضایی بطور ضمنی می¬گوید) بخشی از سامانه پخش ماهواره بدر 5 است که در مالکیت شرکت عرب¬ست است. ثانیاً؛ نقطه مداری داشتن ایران، در حالی که بدر 5 مال ما نیست، جای شک و تردید دارد. ثالثاً؛ از دست رفتن orbital slots یا نقاط مداری ایران برای استقرار ماهواره¬های مخابراتی پخش برنامه¬های رادیوتلویزیونی از دولت ششم تا کنون، امری حیثیتی، رازی مگو و سِری سر به مُهر بوده و هست (نمی¬دانم چرا؟) بطوری که گزارشی رسمی در باره چرایی و چگونگی از دست رفتن نقاط مداری کشور ایران در دست نیست. من هم مایل نیستم دانسته¬هایم را بال و پر بدهم و لذا در این باره سکوت اختیار می¬کنم، اما نمی¬توانم نگویم که ما اکنون، در مدار زمین¬آهنگ برای استقرار ماهواره¬یی که قول ساخت و پرتابش را تا سال 1397 می¬دهند، "بی¬جا" هستیم. در حالی که در زمان¬های دور، یعنی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، دارای سه نقطه مداری بودیم. لیکن در اثر سیاست use-it-or-lose-it یعنی «بکاربگیرش یا ولش کن» که اتحادیه بین¬المللی مخابرات در دهه نهم سده گذشته اتخاذ کرد، نه توانستیم آن نقاط مداری را در مهلت مقرر بکار بگیریم و نه آنها را به مزایده بگذاریم. ارزش مالکیت معنوی هر نقطه در مدار زمین¬آهنگ برای استقرار ماهواره مخابراتی پخش برنامه¬های رادیوتلویزیونی برای مناطقی که جمعیت زیادی ندارند، چیزی حدود 100 میلیون دلار آمریکا است و در خاورمیانه بیش از 100 میلیون دلار ارزش دارد.
این را هم اضافه کنم که بیست سال پیش، وزارت پست و تلگراف و تلفن وقت برای نجات نقاط مداری ایران، میلیون¬ها دلار به روس¬ها داد تا ماهواره¬ کهنه و بی¬مصرف خود را جابجا کرده و آن را بطور متناوب و موقت در هر یک از نقاط مداری ما مستقر کنند. همین طور هم شد، اما، از یک¬سو اتحادیه بین¬المللی مخابرات اعلام کرد که استقرار ماهواره در یک نقطه نباید موقتی باشد، پس ماهواره کهنه روس¬ها تنها در یک نقطه باید توقف می-کرد و دو نقطه دیگر خالی ماند و آنها را از دستمان در آوردند و از سوی دیگر، ماهواره روسی مستقر در آن یک نقطه، بالاخره اسقاط و به گورستان فضایی فرستاده شد و تنها نقطه مداری ما، خالی ماند و پس از انقضای مهلتی که اتحادیه برای پُر کردنش به ما داده بود، آن را هم از دست ما درآورد و آنها را به عرب¬ست و یوتلست فروخت و از سودی که برد یک سنت هم بما نداد. سپس، هفت سال پیش، از یک¬سو با روس¬ها قراردادی برای ساخت و پرتاب ماهواره زهره بستیم که از نتایج و آثار آن هم گزارشی افشا نشد و از سوی دیگر با عرب¬ست قرارداد استفاده از قسمتی از تجهیزات بدر 5 را امضا کردیم. بالاخره در سال 2012 در کارزاری شوک¬برانگیز برای غاصبان نقاط مداری ما، به کنفرانس جهانی رادیو یورش بردیم و موفق شدیم، مهلتی جدید برای استفاده از یکی از نقاط مداری مان بگیریم، به این شرط که بتوانیم تا تابستان 1393 ، یا جولای 2014 ، ماهواره اسقاطی دیگری را اجاره کنیم یا ماهواره فعالی را بسازیم و در آن نقطه مداری (34 درجه شرقی) مستقر کنیم و بخدمت بگیریم. ولی تا آنجا که می¬دانم در تابستان 1393 و تاکنون هیچ اتفاق قابل عرضی نیفتاد و هنوز هم نیفتاده است.
حال اگر شما خواننده عزیز، سنی از 8 سال تا 18 سال یا فرزندانی در این بازه سنی دارید، و مایلید (مایلند) در مسابقه نقاشی و مقاله¬نویسی با موضوع " فضا، راهنمای راه" شرکت جوئید (جویند)، می¬توانید (می¬توانند) بازی «ماهواره، پَر!» را نقاشی کنید (کنند) یا در این باره بنویسید (بنویسند) که همه کشورهای پیرامون ما، ماهواره مخابراتی پخش برنامه¬های رادیوتلویزیونی دارند ولی ما هنوز از ماهواره¬های دیگران استفاده می¬کنیم، در حالی که ادعا می¬کنیم ماهواره ملی داریم، آنهم بنام ایران¬ست 21. یا بنویسید (بنویسند): کشورهایی که دارای ماهواره مخابراتی پخش برنامه¬های رادیوتلویزیونی هستند، دیگر معقول نیست، قانون منع استفاده از آنتن بشقابی و گیرنده تلویزیون ماهواره¬یی داشته باشند. یا بنویسید (بنویسند): اسلام مخالف ابزار یا مخالف استفاده از ابزار نیست، بلکه مخالف سوء استفاده انسان از ابزار است!
در هرصورت اگر هندی¬ها در هفته جهانی فضا، تسخیر فضا را جشن می¬گیرند، ما هم بیاییم بلوغ فکری مان را جشن بگیریم.
به امید آن که شعار «فضا، راهنمای راه»، ما را به حقیقت سوق دهد. (منبع:عصرارتباط)
- ۹۳/۰۷/۱۳