روز ملی ارتباطات یادآور کم کوشی‌های ما
عباس پورخصالیان - روز بیست و هفتم اردیبهشت هر سال، روز ملی ارتباطات و روابط عمومی‌در جمهوری اسلامی‌ایران و روز جهانی جامعۀ ارتباطات و مخابرات (WTISD) در همۀ کشورهای عضو اتحادیۀ بین المللی مخابرات است.
امسال (1401) در روزهای گرداگرد این روز، هر کشور، نتیجۀ اقدامات خود در راستای تحقق شعار امسالِ ITU را که «فناوری‌های دیجیتالی درخدمت سالمندان و سالمندی سالم» است، به دبیرخانۀ ITU ارائه می‌کند.
جامعۀ ارتباطات و مخابرات در ایران انتظار دارد روزی بتواند نتیجۀ اقدامات و کوشش‌های متولیان ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران در راستای تحقق شعارهای روزهای جهانی مذکور را ببیند و لمس کند.
ایران: عضو150 سالۀ ITU
نهاد ITU، قدیمی‌ترین آژانس فنی سازمان ملل متحد است و علاوه بر آن [بعد از «کمیسیون مرکزی ناوبری روی رودخانۀ راین» (Central Commission for Navigation on the Rhine) که چند دهه پیش از ITU به وجود آمد] قدیمی‌ترین سازمان استانداردسازی فنی بین المللی در جهان است. این نهاد 156 سال پیش، در روز هفدهم می1865 در پاریس تشکیل شد و فقط چند سال بعد، ایران به عضویت آن پذیرفته شد. به رغم این قدمتِ حدوداً 150 ساله، دولت‌های گوناگون حاکم بر کشور، از عصر ناصری تا پایان دوران پهلوی و از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی‌تاکنون، برای توسعۀ مخابرات و ارتباطات و فناوری اطلاعات هم مقاومت کردند و هم اقداماتی شایان توجه! اما برای مقاومت خود علیه پذیرش رسانه‌های جدید نه استراتژی ملی لازم را تعریف کردند و نه از مزیت عضویت زودهنگام و دیرپای ایران در اتحادیۀ بین المللی مخابرات برای توسعۀ زیرساختی مستحکم استفاده کردند.
از سال 1947 که اتحادیۀ بین المللی مخابرات در سازمان ملل متحد ادغام شد تاکنون، وزرای "پست و تلگراف و تلفن" یا "ارتباطات و فناوری اطلاعات" ما، به علاوۀ بخش خصوصی فاوا در کشور، سالانه هزاران دلار حق عضویت به دبیرخانۀ ITU پرداخت کرده و می‌کنند، بدون آن که از همۀ ظرفیت‌های آموزشی و استانداردسازی آن استفاده کرده باشند.
نمونۀ کم کوشی برای مشارکت در فرایند جهانی استانداردسازی مخابرات و ارتباطات کشوری، بی سر و سامانی حوزۀ طیف فرکانس و مدیریت ارتباطات رادیویی کشور است. اتحادیۀ بین المللی مخابرات در زمینۀ طیف، بیشترین استانداردها را تصویب و به اعضا توصیه می‌کند، اما اگر به بایگانی سازمان ملی استاندارد ایران رجوع کنید، به ندرت میتوانید در میان استانداردهای ملی، توصیه نامه‌های ITU در بارۀ طیف فرکانس و ارتباطات رادیویی را بیابید.
منابع موجود در طیف فرکانس ازجمله نادرترین منابع برای توسعۀ عادلانۀ مخابرات و ارتباطات کشور هستند و نیازمند مرجعی قوی برای مدیریت ملی این منابع؛ اما می‌بینید که سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی‌ایران، تکه باندهای طیف هفتصد مگاهرتز مورد نیاز برای توسعۀ ارتباطات سیار 4G و 5G در کشور را به رغم آزادشدن بخش‌های بزرگی از آن در فرایندِ دیجیتالی سازیِ فراپخشِ رادیوتلویزیونی، قبضه کرده، آنها را آزاد نمی‌کند و به مرجع ملی مدیریت طیف پس نمی‌دهد.
دبیرخانۀ ITU پارسال، سوژه و شعار سال 1401 (2022) را «فناوری‌های دیجیتالی درخدمت سالمندان و سالمندی سالم» تعریف کرد و امسال منتظر است که هر کشور اقدامات خود در مورد در دسترس قرار دادن فناوری‌های دیجیتالی برای استفادۀ سالمندان به منظور سالمندی سالم به کمک این فناوری‌ها را گزارش کند تا رقابتی سالم میان کشورها درگیرد.
برای جهانیان، سیستم ارتباطات، مقوله و مفهومی مهم است ما نمی‌توانیم عذر بیاوریم و بگویم: تاکنون از اهمیت سیستم ارتباطات، بیخبر بوده‌ایم و به همین علت هنوز موفق نشده‌ایم برای توسعۀ سیستم ارتباطات، استراتژی بلندمدتی تعریف کنیم!
در نیمۀ اول قرن بیستم که روی راه آهن سراسری سرمایه گذاری کردیم، باید می‌دانستیم که سیستم ارتباطات (Communication System) اصلاً اصطلاحی مربوط به حوزۀ پژوهش‌های فناوری حمل و نقل است، زیرا در آن زمان، سیستم ارتباطات مجموعۀ نظام جاده‌های ترابری زمینی، دریایی و هوایی را تداعی می‌کرد.
سپس باید متوجه می‌شدیم که از سال 1944 تا نیمۀ دوم قرن بیستم، با نوآوری اصطلاح نگانتروپی (negentropy) بمعنی "آنتروپی منفی" توسط "شرودینگر" و بعد با نامگذاری عامیانۀ آن به عنوان "اطلاعات" توسط شانون و سپس با رواج رایانه شخصی در سال‌های 60 قرن بیستم و با ارتباطی شدن رایانه‌ها در دهه‌های بَعد، معنی و مفهوم و کاربرد اصطلاح "سیستم ارتباطات" به کل دگرگون شده و به مرور زمان به منظومه ای از رسانه‌ها و شبکه‌های درهم تنیدۀ تلفن ثابت و سیار (موبایل یا "همراه") به علاوۀ فراپخش رادیوتلویزیونی نیز اطلاق می‌شود.
سپس باید در می‌یافتیم که از اوایل قرن بیست و یکم تاکنون، اصطلاح «جامعۀ جهانی مخابرات و ارتباطات» (World Telecommunication and Information Society ) جامع همۀ مصادیق مخابرات، ارتباطات گردیده، و همۀ سامانه‌های تلفن ثابت و همراه و اینترنت و شبکه‌های پستی، رسانه‌های چاپی و جاده‌ها و تجهیزات هوشمند ترابری زمینی، دریایی، هوایی و فضایی را در بر گرفته است.
اگر ابعاد این دگرگونی مفهومی‌را درک کرده بودیم، در سال 2005 که روز هفدهم می‌برابر با 27 اردیبهشتِ هر سال، به «روز جامعۀ جهانی مخابرات و ارتباطات» (World Telecommunication and Information Society Day ) تغییر نام داد می‌فهمیدیم که نیاز به تعریف استراتژی ملی بلندمدت در این زمینه داریم.
کارکرد شعار امسالِ روز جامعۀ جهانی مخابرات و ارتباطات: «فناوری‌های دیجیتالی درخدمت سالمندان و سالمندی سالم» (Digital technologies for older persons and healthy ageing) برای ما تنها یک یادآوری است.
اگر استراتژی ملی بلندمدت خود را به موقع تعریف کرده بودیم، اکنون می‌توانستیم فناوری‌های دیجیتالی موجود در شبکۀ ملی اطلاعات کشور را هم درخدمت توان یابان، جانبازان، حاشیه نشینان، اقشار آسیب پذیر و مرزنشینان به قیمتی استطاعات پذیر قرار دهیم و هم برای سالمندان و سالمندی سالم به کار گیریم. (منبع:عصرارتباط)
- ۰۱/۰۲/۲۸