سایه شوم تلفن همراه بر تحصیل دانش‌آموزان
زینب صناعی - کودکان و نوجوانان وقتی با تکنولوژی تلفن همراه که دارای ویژگی‌هایی مانند پیامک، بلوتوث، عکسبرداری و فیلمبرداری است، آشنا می‌شوند دیگر کمتر حوصله درس خواندن را دارند و این بی‌توجهی افت تحصیلی را به دنبال دارد.
تلفن ثابت و سیار یک وسیله ارتباطی ضروری است که نمی‌توان واقعیت ضرورت آن را مورد تردید قرار داد و نحوه استفاده صحیح از تلفن همراه باید در زمان و مکان‌های گوناگون به دانش‌آموزان آموزش داده شود.
کارشناسان معتقدند با ورود هر پدیده نوینی در جامعه باید فرهنگ استفاده از آن وسیله نیز ترویج و نهادینه شود اما واردکنندگان پدیده‌های نوین اغلب به دنبال مصالح اقتصادی بوده و از آثار فرهنگی و تبعات آن غافل هستند.
اگر استفاده از تلفن همراه در مدارس با آموزش و فرهنگ مطابق نباشد آثار سوء این وسیله ارتباطی بر نتایج مثبت آن غلبه می‌کند زیرا در این شرایط استفاده از موبایل سبب عدم تمرکز و تداخل در آموزش دانش‌آموزان می‌شود.
* برخی از دانش‌آموزان سعی در بی‌ارزش کردن مفاهیم تربیتی دارند
در روند فعالیت آموزشی آن دسته از دانش‌آموزان که تلفن همراه برایشان صرفاً وسیله‌ای ساده برای ارتباط است، مشکلی با مجموعه نظام آموزشی ندارند زیرا این گروه بر این باورند که ارزش‌های تربیتی و آموزشی مدرسه را باید پذیرفت و این پذیرش را در حفظ حریم اجتماعی مدرسه و کلاس از خود نشان می‌دهند.
بیشترین مشکل مدارس با آن گروه از دانش‌آموزان است که حریم ارزش‌های تربیتی و آموزشی را از میان برده و در کلاس درس با زنگ تلفن همراه یا دریافت پیام‌کوتاه می‌خواهند حریم کلاس را با بی‌حرمتی از بین ببرند و حتی در ارتباط با نفی ارزش‌های اخلاقی با نوعی وابستگی که به تلفن همراه خود پیدا کرده‌اند، سعی در بی‌ارزش کردن مفاهیم تربیتی برای گروه همسالان خود دارند.
* خانواده‌ها در مقابل درخواست فرزندان تسلیم نشوند
عدم توجه به استفاده بهینه و صحیح از تکنولوژی تلفن همراه موجب بروز مشکلات و آسیب‌های جدی اجتماعی و فرهنگی میان این گروه سنی شده است که قطعا می‌تواند تبعات منفی را در آینده برای جامعه به همراه داشته باشد.
هم اکنون بسیاری از خانواده‌ها بدون توجه به تبعات منفی این تکنولوژی برای فرزندان خود تلفن همراه تهیه میکنند و حتی بسیاری از آنها در مقابل درخواست فرزندان خود در خرید گوشی‌های مدرن‌تر تسلیم می‌شوند.
* دانش‌آموزان سرکلاس درس بازی میکنند
زهرا درخشان راد معلم 33 ساله می‌گوید: استفاده دانش‌آموزان از تلفن همراه اصلاً کار پسندیده‌ای نیست و سبب می‌شود بچه‌ها در کلاس حواسشان پرت شود و به فکر موردی که با آن ارتباط برقرار کرده‌اند، باشند.
وی اضافه می‌کند: استفاده از تلفن همراه به سبب سن کم دانش‌آموزان و اینکه به راحتی به اطلاعات غلط و نامناسب مانند پیامک‌های منفی و عکس‌های نا‌بهنجار دسترسی پیدا میکنند اصلا مورد تأیید نیست و باید وزارت آموزش و پرورش قانون محکم‌تری را در این زمینه وضع کند.
زینب فتح الهی مادر یک دانش‌آموز دبستانی اظهار می‌دارد: هنگامی که نگران سلامتی فرزندمان می‌شویم، تلفن همراه بهترین وسیله‌ای است که ما را از وضعیت فرزندمان باخبر می‌کند.
علی احمدی، معلم راهنمایی تصریح می‌کند: دانش‌آموزان مقطع راهنمایی به سبب ویژگی‌های سنی‌شان با کوچکترین مسئله حواسشان در کلاس پرت می‌شود و استفاده آنان از تلفن همراه این حواس‌پرتی را چند برابر می‌کند زیرا وقتی نخواهند درس گوش دهند با گوشی خود بازی میکنند.
* چشم و هم چشمی دانش‌آموزان در خرید گوشی‌های گرانقیمت
فاطمه کربلایی 42 ساله معلم اظهار می‌کند: تلفن همراه کاربردهای بسیار فراوانی را چه مثبت و چه منفی دارد اما سن کم دانش‌آموزان در تشخیص خوب یا بد بودن این کاربردها ممکن است دچار انحراف شود و آنان به طور ناخودآگاه به اطلاعات غلط و غیرفرهنگی دست یابند.
مریم موسوی مادر یک دانش‌آموز دبیرستانی می‌گوید: متأسفانه استفاده دانش‌آموزان دیگر از تلفن همراه باعث شده است که دانش‌آموزان در این زمینه چشم و هم‌چشمی کنند و والدین را مجبور کنند تا برایشان گوشی‌های گرانقیمت بخرند.
سپیده کاشانی 55 ساله مادر یک دانش‌آموز راهنمایی می‌افزاید: مدیران مدارس باید برای ارتباط آزادانه دانش‌آموز با والدینشان تدابیری مانند کار گذاشتن تلفن همگانی در مدارس یا استفاده از تلفن مدرسه را اتخاد کنند تا بچه‌ها آرامش بیشتری را در محیط مدرسه و کلاس داشته باشند.
* خانواده‌ها نظارت جدی داشته باشند
علیرضا فتحی‌پور معلم دبیرستان می‌گوید: خانواده بسیاری از دانش‌آموزان در ارتباط با اینکه برای فرزندشان تلفن همراه تهیه کنند یا خیر، هنوز مردد هستند و این تردید به دلیل آثار سوءاستفاده‌های نادرست از این ابزار ارتباطی است.
وی ادامه می‌دهد: از این رو با مشورت مدرسه و مربیان نظارت غیرمستقیم خود را بر این انتظار فرزندشان پیگیری میکنند.
لیلا جوادی 45 ساله مدیر مدرسه راهنمایی بیان می‌کند: خانواده‌هایی هستند که بدون در نظر گرفتن بسترهای تربیتی و تعامل با ارزش‌های مدرسه صرفاً برای پاسخ به نیازهای فرزندانشان در تهیه این ابزار به درخواست فرزند خود پاسخ مثبت داده‌اند، بدون اینکه وظیفه نظارت و ارزیابی نحوه استفاده از این تکنیک را وظیفه خود بدانند.
* استفاده درست از تلفن همراه به نوجوانان آموزش داده شود
علی فلاح، پدر یک دانش‌آموز بیان می‌کند: معلمان در این زمینه میتوانند نقش پررنگی داشته باشند و استفاده درست از این پدیده ارتباطی را به دانش‌آموزان آموزش دهند.
محمدرضا ستایش معلم دبستان اظهار می‌دارد: تلفن همراه به صورت بالقوه یک وسیله آموزشی است و اگر خوب هدایت و مدیریت شود؛ میتوان آن را جزو فناوری‌های جدید آموزشی در مدارس قرار داد زیرا یک وسیله تشریفاتی، زینتی و غیرضروری محسوب نمی‌شود.
سعید عین‌الهی مدیر مدرسه راهنمایی می‌گوید: ایجاد حساسیت در خانواده‌ها یکی دیگر از راه‌های کنترل تلفن همراه دانش‌آموزان است و علاوه بر آموزش و پرورش نهادهای فرهنگی دیگر نیز باید در مورد استفاده از گوشی همراه برای کودکان و نوجونان برنامه‌ریزی کنند.
* جریمه 5 هزار ریال قطری برای دانش‌آموزان این کشور
قوانین مربوط به استفاده از تلفن همراه در آموزش و پرورش هر کشور متفاوت است؛ به عنوان نمونه وزارت آموزش قطر استفاده از تلفن‌های همراه دوربین‌دار توسط دانش‌آموزان و دانشجویان این کشور را ممنوع اعلام کرده است.
دانش‌آموزان و دانشجویان در صورتی مجاز به استفاده از تلفن‌های همراه هستند که در خارج از ساعات درسی از آن استفاده کنند.
در اطلاعیه وزارت آموزش قطر آمده است: در صورت سرپیچی افراد از این قانون، متخلفین به مجازات زندان تا یک سال و جریمه پنج هزار ریال قطری محکوم می‌شوند.
در انگلیس نیز درقانونى آوردن تلفن‌هاى همراه به مدارس را به سبب تقلب دانش آموزان در امتحان ممنوع اعلام کرده‌اند.
* ارتباط با معلمان از طریق پیامک
دانش آموزان مدرسه هوریکاوا در کیوتو ژاپن از تلفن‌های همراهشان برای انجام تحقیقات علمی خود استفاده میکنند و با اتصال به اینترنت درباره موضوع مورد تدریس معلم جستجو کرده و منابع تازه را جمع‌آوری میکنند و از این طریق به پویایی تدریس معلم و بهره‌وری از کلاس می‌افزایند.
مدیران برخی از مدارس نیویورک نیز با ایجاد یک سامانه پیام کوتاه توانسته‌اند در هر مدت از شبانه روز محتوای آموزشی خود را به دانش‌آموزان منتقل کرده و حتی انجام تکالیف و ساعت‌های برگزاری امتحانات را به آنها گوشزد کنند.
بیشتر مدارس منعی برای استفاده دانش‌آموزان در زنگ تفریح یا در حیاط مدرسه وضع نکرده‌اند و دانش‌آموز باید از لحظه‌ای که وارد کلاس درس می‌شود، تلفن همراه خود را خاموش کند؛ این درحالیست که در هیچ یک از کشورهای جهان قانون یکسانی برای برخورد با دانش‌آموزانی که از تلفن‌همراه استفاده میکنند وجود ندارد و هر مدرسه بنا بر موقعیت خویش با دانش‌آموزان برخورد می‌کند.
* شرایط سنی دانش‌آموزان برای استفاده از تلفن همراه مناسب نیست
مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی امور تربیتی و مشاوره آموزش و پرورش می‌گوید: بر اساس مطالعات و بررسی‌هایی که انجام شد و بررسی تطبیقی استفاده از تلفن همراه در مدارس، به این نتیجه رسیدیم که تلفن همراه مانند سایر تولیدات فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای محاسن و معایبی برای کودکان و نوجوانان است.
محمدعلی امیری می‌افزاید: این موضوع برای گروه سنی کودکان و نوجوانان بسیار حساس‌تر است زیرا در شرایط تحصیل و در شرایط رشد و تکامل شخصیتی هستند.
وی می‌گوید: برقراری ارتباط با والدین و کنترل رفت و آمد دانش‌آموزان به مدرسه از محاسن استفاده از تلفن همراه است که البته نباید سرگرمی بچه‌ها برای ارسال پیام کوتاه، بازی‌های گوشی موبایل یا ارسال تصاویر از طریق بلوتوث را فراموش کرد.
* گوشی تلفن همراه یکی از انتقال دهنده‌های ویروس آنفلونزای نوع A
امیری اضافه می‌کند: تلفن همراه معایب بسیار زیادی برای دانش‌آموزان ابتدایی تا متوسطه دارد به عنوان نمونه از نظر بهداشتی گوشی‌های موبایل محل تجمع بسیاری از باکتری‌ها و میکروب‌هایی هستند که روی گوشی جمع می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: متأسفانه تلفن همراه از آن دسته وسایلی است که مواد بیماری‌زا بسیار سریع به بدن شخص و هم دیگران انتقال پیدا می‌کند که این مسئله درباره کودکان بیشتر است.
مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی امور تربیتی و مشاوره آموزش و پرورش عنوان می‌کند: تلفن همراه یکی از وسایلی است که ویروس آنفلونزای نوع A را به راحتی منتقل می‌کند زیرا این وسیله به دو مسیر ورودی بدن انسان یعنی گوش و دهان نزدیک است در نتیجه گوشی می‌تواند یکی از انتقال دهنده‌های خطرناک باشد.
* استفاده از موبایل برای نوجوانان اعتیادآور است
وی بیان می‌کند: کودکان و نوجوانان زیر 17 سال، در مقابل امواجی که از گوشی‌ها ساطع می‌شود، بسیار آسیب‌پذیرند زیرا در فرآیند رشد جسمی آنان تاثیر منفی می‌گذارد و حتی سبب کم اشتهایی و عوارض ناشی از آن می‌شود.
امیری عنوان می‌کند: استفاده از موبایل برای دانش‌آموزان اعتیاد آور است و بسیاری از نوجوانان زمان زیادی را به صحبت کردن با موبایل، ارسال پیام کوتاه، انجام بازی‌ها و ارسال پیامک‌ها دارند و این امر به علت آنکه ممکن است در روز طولانی شود گاهی سبب بروز اختلالات روانی در دانش آموزان می‌شود.
* استفاده از تلفن همراه افت تحصیلی را به دنبال دارد
مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی امور تربیتی و مشاوره آموزش و پرورش یکی دیگر از عوارض استفاده از موبایل را افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌داند و تأکید می‌کند: متأسفانه تلفن همراه تبدیل به وسیله‌ای برای حواس‌پرتی دانش‌آموزان در سر کلاس و عدم تمرکز آنان است که در نهایت موجب یاد نگرفتن دروس و افت تحصیلی و نیز مشکل تعامل با معلم و دانش‌آموزان می‌شود.
وی می‌گوید: هنگامی که یک پیام کوتاه یا یک تصویر غیراخلاقی از طریق بلوتوث برای دانش‌آموز ارسال می‌شود، ممکن است در همین نقل و انتقال‌ها زمینه انحراف و مشکلات اخلاقی دانش‌آموز ایجاد شود.
امیری تصریح می‌کند: این مشکل با عکسبرداری و فیلمبرداری به خصوص در مدارس دخترانه به سبب سوء استفاده‌های مختلف از شرایط داخل کلاس و مدرسه بیشتر می‌شود.
* استفاده از تلفن همراه در مدارس ممنوع است
وی می‌افزاید: با بررسی‌های انجام شده متوجه شدیم که استفاده و به همراه داشتن تلفن همراه مضرات بیشتری نسبت به فواید آن دارد و این امر در اصلاحیه آیین‌نامه اجرایی مدارس که در شورای عالی آموزش و پرورش در دست انجام بود، به تصویب رسیده و قانونی شده است.
امیری اعلام کرد: در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه استفاده از تلفن همراه برای دانش‌آموزان ممنوع بوده و در حال حاضر نیز این ممنوعیت ادامه دارد.
مدیر کل دفتر برنامه ریزی امور تربیتی و مشاوره آموزش و پرورش به خانواده‌ها توصیه می‌کند: با توجه به معایبی که برای استفاده از تلفن همراه برای دانش‌آموزان اعلام می‌شود، بخشی از این مشکلات را قبول کرده، فرزندان را توجیه کنند و رفت و آمد فرزندان را از راه‌های دیگر انجام دهند.
وی می‌گوید: بهتر است والدین همکاری لازم را با مدرسه داشته باشند و مدیران مدارس جلسات توجیهی با اولیا دانش آموزان را برگزار کنند و شناخت لازم را در والدین به وجود آورند.
امیری ادامه می‌دهد: به مدیران نیز توصیه می‌شود تسهیلات لازم را برای دانش‌آموزان فراهم کنند تا هر زمان که دانش‌آموزان می‌خواهند از تلفن مدرسه بتوانند با والدین ارتباط برقرار کنند.
* مسئولان فرهنگی راه حل‌های مفید ارائه دهند
بسیاری از کارشناسان معتقدند، نمی‌توان استفاده از تلفن همراه را در میان کودکان و نوجوانان ممنوع کرد ولی میتوان راه حل‌هایی برای استفاده درست از آن ارائه داد که نیاز به عزم ملی از سوی مسئولان فرهنگی دارد.
طی چند سال گذشته با فراهم شدن امکانات مخابراتی در کشور و ارزان شدن گوشی‌های همراه که مجهز به امکاناتی همچون بلوتوث، دوربین عکسبرداری و فیلمبرداری با کیفیت بالا هستند، گروه سنی مشترکان تلفن همراه به حداقل رسیده است و کودکان و نوجوانان زیادی نیز این فناوری نوین را در اختیار دارند.
* مسئولان آموزش و پرورش منطقی فکر کنند
در دهه 60 و 70 با ورود تکنولوژی تلویزیون، ویدئو و بعد ماهواره بسیاری از مسئولان نظام آموزشی معتقد بودند که این پدیده‌ها سبب افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌شود که امروز نیز این واکنش‌ها نسبت به تلفن همراه وجود دارد.
کارشناسان معتقدند، مسئولان آموزش و پرورش نباید سعی کنند که استفاده از تلفن همراه در مدرسه را ممنوع کنند زیرا دانش‌آموزان میتوانند به راحتی آن را بدون اینکه معلمانشان متوجه شوند حمل کنند بلکه باید استفاده بهینه از تلفن همراه را به آنها بیاموزند البته نباید زنگ خوردن‌های متعدد تلفن همراه در کلاس درس و به هم زدن نظم کلاس، تقلب کردن، فیلمبرداری و عکسبرداری از شیطنت همکلاسی‌ها هنگام برگزاری زنگ تفریح و انتقال آن از طریق بلوتوث به دیگران یا قرار دادن در وب را از سوی دانش آموزان نادیده گرفت.
* مضرات حمل تلفن همراه به خصوص برای کودکان و نوجوانان
مهندسان گوشی‌های همراه معتقدند، حمل کردن گوشی‌همراه ضرر دارد حتی اگر 30 سانتی متر از شخص فاصله داشته باشد، امواج الکترومغناطیس حدود 400 هزار Pw/M2 در هر لحظه با بدن اصابت می‌کند.
وقتی که فرد با تلفن همراهش حرکت می‌کند، جاهایی که آنتن‌ها آنها را کمتر پوشش می‌دهند، گوشی تلفن سعی بیشتری برای به دست آوردن آنتن می‌کند، در واقع سیگنال‌های بیشتر و قوی‌تری از خود ساطع می‌کند که این موضوع بسیار خطرناک است.
حتی به افرادی که مشکل قلبی دارند سفارش می‌شود که موبایل را دور از خود نگه دارند، در صورتی که بعضی‌ها آن را در جیب بغلشان می‌گذارند.
این امر در حالیست که یک دانشگاه اتریشی اثبات کرده است که هنگامی که با تلفن همراه عکس فرستاده می‌شود یا همانMMS، هزار برابر خطرش بیشتر است به این معنی که جاهایی که پوشش آنتن‌ها کمتر می‌شود، امواج خطرناک‌تری از موبایل ساطع می‌شود.
* قانون موکدی وجود ندارد
یک روانشناس می‌گوید: با توجه به اینکه هزینه تأمین یک خط تلفن همراه بسیار ارزان شده است و همه اقشار در سنین مختلف میتوانند با استفاده از آن تبادل افکار کنند و انتقال اطلاعات را به سرعت انجام دهند؛ ممنوعیت استفاده از تلفن همراه در مدارس مسئله منطقی است که چند سالی با آن درگیر هستیم و متأسفانه قانون موکدی برای این قضیه وجود ندارد.
سیدجواد آرامی اظهار می‌کند: در کشور ما بحث افراط همیشه وجود دارد، استفاده از تلفن همراه نباید منجر به حواس پرتی دانش‌آموزان و معلم شود و نیز عاملی برای انتقال اطلاعات نامناسب باشد.
* بسترهای استفاده درست از تلفن همراه را فراهم کنید
وی می‌افزاید: استفاده از گوشی موبایل با توجه به سن دانش‌آموزان در دوران نوجوانی و هیجانات و تنوع اطلاعات که مورد توجه‌شان قرار می‌گیرد، سبب انحراف و لطمه آموزشی می‌شود که اگر بسترهای آن را به خوبی فراهم نکنیم دامنه این موضوع غیرقابل کنترل می‌شود.
آرامی اضافه می‌کند: متاسفانه بسیاری نوجوانان وقت خود را برای انتقال اطلاعات غیرشخصی و فیلم‌های نامناسب قرار می‌دهند که دچار آسیب‌های روانی می‌شوند و به طور قطع این کار عوارض نامناسبی را به دنبال دارد و موجب گرایش آنان به رفتارهای نامناسب می‌شود.
* دانش‌آموزان به تکنولوژی روز احتیاج دارند
این روانشناس ادامه می‌دهد: در حال حاضر با وجود ممنوعیت تلفن همراه در مدارس، دانش‌آموزان از آن استفاده میکنند که اگر با زور و تهدید بخواهیم روبروی این کار بایستیم، دانش‌آموز به صورت غیرمنطقی عمل کرده و پنهانی این کار را انجام می‌دهد.
آرامی می‌گوید: نیاز دانش‌آموزان به تکنولوژی جدید را باید در مدارس بیشتر کنیم و در فکر تقویت جایگاه معلم و سیستم آموزشی باشیم.
* استفاده از تلفن همراه در مدارس اعتراض به سیستم آموزشی است
وی بیان می‌کند: با توجه به اینکه در سنین نوجوانان هورمون‌های مختلف فرد و تغییرات فیزیولوژیک در سیستم بدنی در حال اتفاق است، کوچکترین تلنگر می‌تواند آنان را در جهت‌ها ی نامناسب سوق دهد و موجب افت تحصیلی و در نهایت افت اخلاقی آنان شود.
آرامی تصریح می‌کند: تجمل‌گرایی در جامعه و در میان دانش‌آموزان نیز یکی دیگر از عوامل اجتماعی این مسئله است و در حقیقت استفاده از تلفن همراه در مدارس از سوی دانش آموزان اعتراض به سیستم آموزشی است که خودشان باید گرایش پیدا کنند که استفاده نکنند و خانواده‌ها نیز به عنوان نهاد اجتماعی نسبت به این تکنولوژی آموزش‌های لازم را به فرزندانشان ارائه کنند.
منبع : فارس
- ۸۸/۰۷/۰۸
