سرنوشت یک تفاهم‌نامه به سبک واعظی
هلیا ظهیری - تعدد قراردادها و تفاهم‌نامه‌ها در دوران وزیر سابق ارتباطات بارها با انتقاد رسانه‌ها همراه می‌شد؛ انتقاداتی که عموما به نافرجام بودن و بلاتکلیف ماندن این قرارداد حتی فارغ از تعدد آنها وارد بود
و حالا اگر رجوعی به آن قراردادها داشته باشیم، می‌بینیم که هنوز هم با گذشت نزدیک به یک سال از پایان عمر وزارت او همچنان سرنوشت این قراردادها مبهم است.
حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در دوران وزارت محمود واعظی، وزیر پیشین فناوری اطلاعات و ارتباطات، به گواه گزارش‌ها و نتایج یک بررسی از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی که شهریورماه سال 96 منتشر شد، با مشکلات، بلاتکلیفی‌ها و پسرفت‌هایی همراه بود.
واعظی در کسوت وزیر ارتباطات به نوعی رکورددار سفرهای خارجی بود و از دل تمامی سفرها و تفاهم‌نامه‌هایی که وی با مقامات کشورهای دیگر به امضا رساند، هیچ خروجی روشن و ملموسی عاید نشد. موضوعی که بارها در گزارش‌های مختلف در هفته‌نامه عصر ارتباط به آن پرداختیم و پیگیری رسانه‌ها حتی برای اطلاع از مفاد این تفاهم‌نامه‌ها نیز بی‌حاصل ماند.
یکی از این قراردادهای بلاتکلیف، قرارداد MTN برای مشارکت در شبکه فیبر نوری است. ماجرا از آنجا شروع شد که در مرداد ماه سال ۹۵ دوره انحصار اپراتور شبکه دسترسی فیبرنوری (FTTx) به اتمام رسید و دولت با تمدید انحصار آن به شرط ورود سرمایه‌گذار قدرتمندی که بتواند این اپراتور را از رکود و خمودگی فعلی نجات دهد، موافقت کرد.
برای اولین بار در پاییز سال ۹۴ تفاهم‌نامه‌ای در دفتر وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با حضور MTN و مدیران شرکت ایرانیان‌نت امضا شد که براساس آن طرفین توافق کردند تا شرایط را برای تامین شرایط شراکت در پروژه ایجاد شبکه دسترسی فیبرنوری (FTTx) مهیا کنند البته این تفاهم‌نامه به معنی عقد قرارداد و اجرایی شدن شروط نیست، بلکه باید دوره انحصار به پایان برسد و دوباره تمدید شود تا MTN پای امضای قرارداد سرمایه‌گذاری حاضر شود.
هفدهم اسفندماه سال 95 ، محمود واعظی وزیر وقت ارتباطات از یک اپراتور ایرانی که قرار بود برخی شهرهای کشور را به فیبرنوری مجهز کند اما نتوانست، انتقاد کرد و گفت که مقرر شده بود این اپراتور با همکاری یک شرکت خارجی و انعقاد قرارداد اقدام‌های لازم را برای تجهیز هشت کلان‌شهر به فیبر نوری آغاز کند.
امضای یک قرارداد تبلیغاتی-انتخاباتی
نوزدهم اردیبهشت‌ماه سال 96 بود که رسانه‌ها یک دعوتنامه از سوی وزارت ارتباطات برای حضور در مراسم امضای یک قرارداد مهم دریافت کردند. اگرچه خبرنگاران با حضور در ساختمان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، پشت درهای بسته منتظر ماندند تا ماجرا از زبان محمود واعظی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای آنها نقل شود.
خبر این بود: با امضای یک تفاهم‌نامه 750 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب شد و به زودی تحول بزرگی در کشور ایجاد می‌شود. موضوعی که طبق معمول به تیترهای درشت رسانه‌ها تبدیل شد و طبق معمول خبری از پیگیری سرنوشت آن نیز نشد.
همان موقع البته کم نبودند رسانه‌ها و منتقدانی که امضای این تفاهم‌نامه را بیشتر یک مانور تبلیغاتی قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم دانسته و معتقد بودند این سرمایه‌گذاری محقق نخواهد شد.
اما برای تجدید خاطره اصل ماجرا را به نقل از سایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مرور کنیم: ماجرا از این قرار بود که **بعد از امضای قرارداد سرمایه‌گذاری بین شرکت ایرانیان‌نت و سرمایه‌گذار خارجی بعد از ۲ سال مذاکره به روایت وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات، واعظی گفت: با انجام این قرارداد 300 میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم و 450 میلیون دلار هم به صورت غیرمستقیم در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌شود که با اجرای این قرارداد در آینده نزدیک تحول خوبی در کشور ایجاد می‌شود.**
آنچنان که واعظی اعلام کرد قرار بود بر اساس این قرارداد ایجاد شبکه فیبرنوری در 8 کلان‌شهر کشور برای ایجاد دسترسی دانشگاه‌ها، بنگاه‌های اقتصادی و منازل و همه مراکز تجاری و فرهنگی انجام شود.
او همچنین مدعی شده بود که: امروز با امضای این سند رقیبی برای شرکت مخابرات ایران ایجاد شده است که هم به مردم قدرت انتخاب می‌دهد و سرعت توسعه سریع‌تر می‌شود و از طرفی باعث تحرک بیشتر شرکت مخابرات ایران نیز می‌شود.
او حتی مثال زد که زمانی که شرکت خارجی MTN به عنوان یک سرمایه‌گذاری خارجی وارد شد و شرکت ایرانسل در کشور شروع به فعالیت کرد، همراه اول از نظر کیفی و کمی توسعه بسیار خوبی داشت و از طرفی کیفیت ارایه سرویس بالا رفت.
بنا بر آنچه وزیر وقت گفت بعد از فعالیت 7 ، 8 ساله MTN ، این شرکت بعد از برجام تمایل به سرمایه‌گذاری در حوزه فیبر نوری و فیکس داشت و این می‌تواند تحول بسیار خوبی برای شبکه فیکس کشور داشته باشد.
قرارداد نهایی شد!
سه ماه بعد اما محمود واعظی که با فشار و پیگیری برخی رسانه‌ها مواجه بود، خبر از نهایی شدن این قرارداد، داد و گفت 90 درصد این مذاکرات به اتمام رسیده است.
حالا بار دیگر محمود واعظی که در اردیبهشت ماه خبر امضای قرارداد را داده بود در آن مقطع صراحتا اینگونه گفت: مقدمات حضور شرکت ام‌تی‌ان آفریقای جنوبی به عنوان سرمایه‌گذار خارجی در پروژه فیبرنوری با همکاری شرکت‌های داخلی در حال انجام و روند کار راضی‌کننده است.
موافقت‌نامه‌ای که باید در این باره بین صاحبان سهام امضا شود در یکی دو هفته آینده جمع‌بندی و سند نهایی نیز کامل خواهد شد.
دو روز بعد از اظهارات وزیر ارتباطات خبر دیگری روی سایت شرکت ایرانیان‌نت با تیتر و عکسی منتشر شد که خبر از انجام توافق نهایی داشت.
در این خبر عنوان شده بود که از بین شرکت‌های متعدد علاقمند به مشارکت در «پروژه ملی» انتقال اطلاعات بر بستر فیبر نوری، شرکت بزرگMTN پس از مذاکراتی طولانی و مفصل با سهامداران ایرانیان‌نت و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موفق به حضور در این پروژه ملی، از طریق تملک بخشی از سهام ایرانیان‌نت شد.
در آن مقطع اعلام شد که امروز آخرین مراحل توافق فی‌مابین طرف‌های ایرانی و شرکت ام‌تی‌ان به انجام رسید. گرچه در آن روز وعده داده شد که طی روزهایی آینده جزییات بیشتری از این قرارداد منتشر می‌شود اما هیچگاه خبری از آن نشد.
**اخیرا اما فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات و رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، از توقف سرمایه‌گذاری خارجی MTN روی اپراتور فیبرنوری (ایرانیان‌نت) خبر داده است. او می‌گوید که متاسفانه سرمایه‌گذاری لازم از سمت طرف خارجی انجام نشد و تیمی که قرار بود به کشور بیایند تا ایرانیان‌نت را همراهی کنند، اعلام کردند که به خاطر برخی شرایط وارد بازار ایران نمی‌شوند.**
قراردادی که هیچگاه صد در صد نشد
سرانجام همانطور که پیش‌بینی می‌شد اجرای عملیاتی و واقعی این تفاهم‌نامه و جذب صدها میلیون دلار سرمایه‌خارجی هیچگاه در دوران وزارت محمود واعظی محقق نشد. آن هم پروژه‌ای که بارها شاهد ورود پر سر و صدای واعظی به آن بودیم و اینطور به نظر می‌رسید که وزیر وقت اراده‌ای جدی برای به سرانجام رساندن آن دارد.
**حالا اما خبری از سرنوشت این قرارداد نیست و خبرهای غیررسمی و شنیده‌ها حکایت از آن دارد که تفاهم‌نامه به دلایلی که هنوز رسما اعلام نشده است، چیزی بیش از چند عکس و خبر تبلیغاتی نبود و سرنوشت اجرای این پروژه مهم همچون طرح‌های دیگر در هاله‌ای از ابهام و بلاتکلیفی قرار دارد.** (منبع:عصرارتباط)