شبکه شاد چگونه در همراه‌اول شکل گرفت؟
پیدایش ویروس جهان‌فرسای کرونا، درحالی به سالگرد خود نزدیک می‌شود که بسیاری از مردم و دولت‌های دنیا هنوز هم نتوانسته‌اند راه‌کاری برای مدیریت و ادامه کار، تجارت، تحصیل و زندگی خود با آن بیابند.
به گزارش آی‌تی‌آنالیز، در واقع هنوز هیچ کشوری نتوانسته الگویی جامع و کامل برای زندگی در کنار کرونا در تمام عرصه‌ها ارایه کند. به همین دلیل هر کشوری بسته به توانایی و زیرساخت‌های ارتباطی، الکترونیکی، فرهنگی و اقتصادی خود در حال دست‌وپنجه نرم‌کردن با این ویروس است.
یکی از مهمترین نقاطی که از ابتدای شیوع کرونا در دنیا با حساسیت بالا مورد حفاظت و مراقبت قرار گرفت، قشر کودک، نوجوان و جوانان بود. قشری که در عین حفظ سلامتی نباید از ادامه تحصیل محروم می‌ماند.
در کشور ما نیز به فاصله کوتاهی از گسترش کرونا، اقدامات مهمی برای این اقشار در دستور کار قرار گرفت. از ارایه اینترنت رایگان از سوی اپراتورهای کشور گرفته تا ایجاد پلتفورمی به نام شبکه شاد.
اما در کنار بسیج امکانات ارتباطی کشور به سمت خدمات‌دهی به قشر کودک، نوجوان و جوان، پویش تامین ادوات دسترسی به بسترهای ارتباطی برای ادامه تحصیل و از آن مهمتر عدالت آموزشی نیز در دستور کار قرار دارد.
متعاقب این اقدامات اما نگرانی‌هایی نیز در خصوصی حواشی و نحوه دسترسی این قشر حساس به فضای مجازی از سوی مقامات کشور و خانواده‌ها مطرح شد. در پاسخ به این حساسیت‌ها بود که شبکه شاد با همکاری مشترک وزارت آموزش و پرورش و همراه‌اول شکل گرفت.
اگرچه تصور اولیه این است که شبکه شاد با فشار کرونا و یکشبه شکل گرفت، اما مرور تاریخی اقدامات همراه‌اول برای قشر کودک و نوجوان نشان می‌دهد، بسترهای شکل‌گیری این شبکه از حدود 6 تا 7 سال قبل و به دنبال مسوولیت اجتماعی و تعهد این اپراتور به این قشر و آینده‌نگری و شناسایی به موقع برای رفع دغدغه خانواده‌ها و حراست از نسل آینده کشور فراهم شده است.
• خانواده درسا
نخستین اقدام همراه‌اول در این خصوص به ابتدای سال 94 باز می‌گردد که بعد از تحقیقات و مطالعات سال‌های قبل از آن، از سیم‌کارت کودک و خانواده درسا رونمایی شد که از قضا با استقبال بالایی از سوی خانواده‌ها نیز همراه شد.
این محصول صرفا یک سیم‌کارت برای دسترسی سالم به مکالمه و فضای مجازی نبود، بلکه در پس آن یک زیست‌بوم جامع برای پاسخگویی به نیازهای این قشر نیز شکل گرفت.
به این ترتیب که با سیم‌کارت کودک، امکان مکالمه و ارسال پیامک وجود ندارد و کودکان از طریق درسا می‌توانند شبکه‌های تلویزیونی را مشاهده کنند، بازی‌های مناسب سن خود را داشته باشند و appهای مورد نیاز شان را از بازار خرید کنند. همچنین والدین می‌توانند با «درسابان» نحوه استفاده کودک خود را از تلفن همراه، کاملاً کنترل کنند.
در آن سال اهداف اهداف زیست بوم مجازی درسا به این شرح اعلام شده بود:
- ایجاد فضای مجازی سالم مفید و ایمن برای کودک و نوجوان در مقابل محتوای ناسالم و رفتارهای مجرمانه
- ارایه بازی ها و برنامه های آموزشی، کاربردی و سرگرم کننده و محتوای منطبق با نیازهای کودکان و نوجوانان
- ارایه ابزارهای مدیریت و نظارت والدین بر فعالیت های مجازی فرزندان
- آموزش مهارت های استفاده موثر از فضای مجازی به خانواده ها و ارتقای سواد مجازی ایشان
- بومی سازی و رده بندی انواع محتوای صوتی، تصویری و چندرسانه ای کودکان و نوجوانان و تسهیل دسترسی خانواده‌ها به آن
• سیم‌کارت دانش‌آموزی انارستان
دومین گام همراه‌اول به عنوان بزرگترین اپراتور ارتباطی و اینترنتی کشور که به واسطه داشتن بالاترین ضریب نفوذ در کشور، نقش حساس لوکوموتیو و پیشران توسعه ارتباطات و خدمات ارتباطی در کشور را ایفا می‌کند، به دو سال بعد از رونمایی از اکوسیستم درسا یعنی سال 95 باز می‌گردد که از سیم‌کارت دانش‌آموزی انارستان رونمایی شد.
در واقع همراه‌اول بعد از اجرای تعهدات اجتماعی خود به قشر کودک و تجربیات حاصل از آن، به دنبال ارایه خدمت به قشر نوجوان و دانش‌آموز کشور رفت. سیم‌کارت انارستان نیز سرویس‌های متنوعی نظیر شامل مشاوره آنلاین، رایامدرسه، کتابخانه دیجیتال، فروشگاه محتوای درسی، آزمون آنلاین، مشاوره هوشمند تلفنی و غیره را در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌داد. به نحوی که در سال 96 اعلام شد بالغ بر ۵۵هزار سایت و محتوای منتخب از طریق سیم‌کارت انارستان قابل دسترسی شد.
برخی از مزایای انارستان نیز به این شرح بود:
- عرضه محتواها، خدمات درسی و علمی درقالب 20 هزار ساعت فیلم آموزشی، 40 هزار نمونه آزمون به صورت آنلاین، محتواهای آموزشی دانش‌آموزی صدا و سیما، 2 هزار انیمیشن آموزشی (ویژه دبیرستان)، 2 هزار برنامه اندرویدی علمی و فکری و 8 هزار کتاب الکترونیکی برای دانش‌آموزان و برنامه های آموزش تولید محتوای الکترونیکی برای حدود 4000 معلم در سراسر کشور.
- فراهم سازی امکان مدیریت تبلت‌ها و تلفن‌های همراه و بومی کردن خدمات و محتوای آنها برای کودکان و نوجوانان
- فراهم کردن الگوهای مناسب ارتباطاتی بین دانش آموزان و معلمین از طریق شبکه اجتماعی بومی مختص کودکان و نوجوانان که مکمل ارتباطات واقعی درون مدارس
• تولد شبکه شاد
اما از ابتدای سال جاری، مقامات وزارت آموزش و پرورش با توجه به سوابق و تجربیات همراه‌اول در ارایه خدمات آموزش به قشر کودک و نوجوان، تفاهم‌نامه راه‌اندازی شبکه اجتماعی دانش‌آموزی (شاد) را با این اپراتور امضا کردند. شبکه‌ای که از 15 سال حمایت رایگان همراه‌اول برخوردار است و یک زیرساخت کلان برای آموزش و پرورش است که قابلیت ارایه خدمات آموزشی به ۱۶ میلیون دانش آموز را دارد.
اما تفاهم برای راه‌اندازی شبکه شاد در مقیاس مذکور یکی از بزرگترین طرح‌های حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در کشور به شمار می‌رود که به فاصله کوتاهی باید به نیاز میلیون‌ها نفر در کشور پاسخ می‌داد.
در نتیجه با توجه به تجربه نخست مدیریت این حجم از تقاضاهای مختلف و متعدد از سوی نظام آموزشی کشور، به فاصله کوتاهی از عرضه نسخه اولیه شبکه شاد در فروردین‌ماه سال، در 13 شهریورماه سال جاری و همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید، نسخه پیشرفته‌تر و به‌روزرسانی شده شاد نیز ارایه شد.
تمام این اقدامات در حالی با فشار و تلاش زیاد از سوی همراه‌اول در حال اجرا بود تا خانواده‌هایی که ترجیح به آموزش‌های غیرحضوری فرزندانشان را دارند، دغدغه‌ای بابت وضعیت تحصیلی ایشان نداشته باشند.
در نهایت بررسی برخی بهبودها و قابلیت‌های نسخه جدید این شبکه خالی از لطف نیست.
• نسخه جدید شبکه شاد
بر اساس آخرین آمار تا کنون بیش از 10 میلیون کاربر بدون هیچ مشکلی شبکه شاد جدید را نصب کرده‌اند و این رویه در روزهای آتی نیز ادامه خواهد داشت. اما برخی خدمات نسخه جدید شبکه شاد به این شرح است:
- زیباسازی و باز طراحی رابط کاربری
با توجه به اینکه بازه سنی کاربران شاد گستردگی دارد و بر اساس مطالعه روانشناسی و استفاده از نظرات کارشناسان، گرافیک و فناوری اطلاعات رابط کاربری و تجربه کاربری در نسخه جدید شاد تغییرات قابل توجهی داشته است از جمله جذابیت‌های بصری رنگی و کاراکتر استفاده شده است.
- احراز هویت و اعطای نقش به کاربران
در نسخه جدید شاد سه گروه کاربری مدیر، معلم و دانش‌آموز بر اساس شماره همراه ثبت شده است که احراز هویت می‌شوند. بر اساس یکی از این سه نقش می‌توان فیچرهای مناسب همان نقش را ارایه داد برای مثال به محض ورود و احراز هویت مدیر مدرسه کلاس‌های مدرسه به صورت خودکار تعریف می‌شوند و نیازی به ساخت گروه‌های کلاسی نیست.
- حضور و غیاب
در این نسخه معلم می‌تواند با تعیین برنامه هفتگی کلاسی و با مراجعه به لیست کلاس‌ها از وضعیت حضور هر یک از دانش‌آموزان اطلاع حاصل کند در کلاس آنلاین به صورت خودکار هر هفت دقیقه حضور دانش‌آموزان ثبت شده و به معلم اطلاع داده می‌شود.
- ارتباط زنده یک طرفه
سرویس ارتباط زنده یک طرفه تعریف می‌شود که در حال حاضر هر فردی که عضو گروه است می‌تواند با انتخاب گزینه پخش زنده برای افراد آن گروه ارتباط لایو یک طرف ایجاد کند و پخش زنده تا 24 ساعت قابل دانلود است.
- پخش زنده کلاسی ارتباط زنده دوطرفه
بعد از ارایه سرویس یک طرفه، توسعه سرویس ارتباط زنده دوطرفه با هدف برگزاری جلسات آنلاین مدیران، برگزاری جلسات اولیا و مربیان و کلاس‌های تعاملی ایجاد شده است. معلم در کلاس آنلاین می‌تواند با انتخاب پخش زنده دوطرفه کلاس‌های آنلاین تعاملی با هدف پرسش و پاسخ دانش‌آموزان برگذار کند.
- تماس دو سویه
بصورت رایگان است و برای برگزاری آزمون‌های شفاهی و پرسش و پاسخ قابل استفاده است.
- تماس تصویری
به منظور آزمون شفاهی که نیاز به دیدن تصویر دانش‌آموز است یا ارتباط مدیر و معلمان قابل استفاده است.
- تکالیف دانش آموزان
این خدمت به معلم کمک می‌کند تا از وضعیت یادگیری دانش آموز و نقاط ضعف و قوت او در دروس مطلع شود. سرویس تکلیف برای معلم شامل سه بخش تکالیف در جریان، تکالیف به اتمام رسیده و ثبت تکلیف جدید ارایه شده است.
- آزمون ساز
سامانه آنلاین آزمون ساز نیز با رویکرد ارایه سرویس‌های جامع تعریف آزمون برای معلمان و دریافت آن برای دانش‌آموزان توسعه یافته است. آزمون‌ساز قابلیت برگزاری آزمون‌های تشریحی و تستی را دارد، هدف برگزاری آزمون به صورت آنلاین برای سنجش دانش و یادگیری دانش‌آموز است.
همچنین معلم امکان ایجاد سوالات به صورت نگارش متن یا آپلود فایل را دارد. بر این اساس معلم با درج مشخصات آزمون شامل نام درس، نام یا شماره آزمون، تاریخ، ساعت شروع و پایان، مدت زمان آزمون، تعداد سوالات، بارم کلی و بارم هر سوال می‌تواند آزمون مخصوص به خود را تعریف کند دانش‌آموز پس از تکمیل آزمون با کلیک روی دکمه پایان یک اعلان برای معلم می‌فرستد.
- پروفایل دانش آموز کارپوشه
این بخش مجموعه فعالیت‌هایی است که یک فرد در طول مدت مشخص انجام می‌دهد. کارپوشه ابزار کلیدی برای ارزشیابی و معیاری برای شناسایی میزان تلاش، پیشرفت و موفقیت دانش‌آموزان است آنها با کسب امتیاز از خدمت ارایه شده یک امتیاز کلی کارپوشه کسب می‌کنند.