شرکت‌های دانش‌بنیان و آفتابه لگنِ هفت دست
حسین علی زاده - در خبرها آمده بود که در سال جاری تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان افزایش سه برابری در کشور داشته و تعداد متقاضیان تأسیس شرکت دانش‌بنیان نیز با افزایش روبه‌رو بوده است!
ظاهرا باید خوشحال بود که با تاکیدات صورت گرفته در شعار سال و اعلام برنامه های حمایتی، این بخش از اقتصاد کشور تکانی خورده و تقاضای زیادی برای فعالیت در آن به وجود آمده اما تجربه های قبلی در زمینه ها و موقعیت های مشابه نشان داده که خوشبینی به این امر چندان هم واقع بینانه نیست.
متاسفانه پس از اعلام هر برنامه و هدفگذاری کلان اقتصادی، حجم زیادی از متقاضیان برای ورود به آن بخش بسیج می شوند اما در نهایت آنچه بر جا می ماند نه تغییر و تحولات پیش بینی شده در این هدف گذاری ها بلکه تسهیلات و کارگشایی هایی است که به امید همین تغییرات اعطا شده و صورت گرفته اما در واقع از دست رفته است و به اصطلاح اقتصادی آورده ای با خود نداشته !
راه دور نرویم. حمایت های بی سابقه و دلسوزانه رهبر انقلاب از تولیدات داخلی در بخش لوازم خانگی یا استمرار همین حمایت ها از صنعت خودروسازی طی سالیان دراز گذشته تا کنون چه نتیجه ای داشته است؟ کار به جایی رسید که ایشان خودشان زبان به انتقاد و گله گشودند و این حمایت ها را مشروط به ایجاد کیفیت و رضایت مشتری کردند. چیزی که متاسفانه در هیچکدام از دو صنعت یاد شده وجود ندارد و دو صنعت یاد شده همچنان در پرتو انحصار ایجاد شده به کار خود مشغولند !
ممکن است کسانی بگویند نباید دروازه ورود به این عرصه را بست و هر کسی با هر انگیزه ای باید بتواند مشتاقانه وارد این چرخه شود. این سخن درستی است به شرط آنکه فرایند تشخیص صلاحیت و گرفتن تضمین‌های لازم در صورت اعطای تسهیلات با جدیت دنبال شود و چنان نباشد که به صرف اعلام آمادگی برای تاسیس شرکت دانش بنیان زمینه های برخورداری بدون ضابطه از حمایت های مادی و معنوی برای کسانی فراهم شود و بعد از این حمایت ها آنچه بر جا بماند چیزی باشد شبیه ماجرای ارزپاشی سال های گذشته !
در چنین مواقعی باید با خودمان صادق باشیم. متاسفانه فرهنگ کسب و کار در کشور ما چندان با کار و تلاش واقعی و چیدن ثمره آن میانه ای ندارد. عادت اقتصادی ما نوعا چنین است که با کمترین تلاش و کمترین سرمایه گذاری در سریع ترین زمان ممکن، به بیشترین سود برسیم. به همین دلیل هم هست که بازار دلالی ملک و خودرو و طلا و ارز همچنان جذاب ترین بازار برای فعالیت اقتصادی در کشور ماست. بنابراین بدون آنکه بخواهیم بر هدف گذاری درست حمایت از تولیدات دانش بینان خدشه ای وارد کنیم باید بگوییم این عادت واره اقتصادی در هر موقعیت و مکانی و به هر بهانه ای که بتواند، بروز می کند و مطمئنا حمایت از تاسیس شرکت های دانش بنیان نیز از این قاعده مستثنا نیست و ای بسا که به دلیل کثرت اطلاع رسانی درباره حمایت از آن و جای گرفتنش در شعار سال جذابیتش را برای اهلش بیشتر سازد !
توجه به این نکته در دایره «فرهنگ اقتصادی» است که متاسفانه برای اصلاح آن چندان تلاش و اهتمامی صورت نگرفته و مادامی که این فرهنگ تا حد قابل قبولی ارتقا نیابد نمی توان به ایجاد تغییرات سرنوشت ساز در اقتصاد کشور امید زیادی داشت.
بهتر است نهادهای نظارتی مربوط به تاسیس و حمایت از شرکت های دانش بنیان از همین حالا حساب اندک متقاضیان متخصص و با انگیزه و پاکدست را از خیل کسانی که صرفا به طمع برخورداری از تسهیلات در پوششی جدید به میدان آمده اند جدا کنند تا تجربه تلخ گذشته تکرار نشود. (منبع:الف)