شهرک IT قم فقط یک تابلوست
قم - خبرگزاری مهر: با وجود اینکه سالها از تصویب ایجاد شهرک IT در استان قم می گذرد اما هنوز اقدام خاصی برای احداث این شهرک انجام نشده و تنها نام این شهرک در تابلویی قهوه‌ای رنگ تصویر شده است.
به گزارش خبرنگار مهر در قم، «قم اولین شهر الکترونیک می شود». این شعاری است که از زمان استانداری سعادت گفته شد و پس از او، طاهایی و محتاج و ناظمی اردکانی حرف های قشنگی از ایجاد شهرک IT و شهرک ICT تا ایجاد مرکز دیتاسنتر زدند ولی از آن همه حرف و شعار، امروز فقط یک تابلو به عنوان شهرک فناوری اطلاعات در سه کیلومتری قم وجود دارد و دیگر هیچ ... .
سرنوشت یکی از مهمترین شهرکهای صنعتی قم این بوده که طی بیش از 10 سال 5 مقام ارشد استانی را به خود دید، اما همه عرض اندام و نمود این شهرک در یک تابلو قهوه ای رنگ قاب شده است. هر چند که این شهرک از نظر مکان‌یابی، نزدیکترین شهرک صنعتی به شهر قم است که از مزیتهای خوبی از جمله دسترسی آسان (اتوبان قم - تهران) برخوردار است، اما از سفر اول هیئت دولت که احداث شهرک یا مجتمع IT مورد تصویب قرار گرفت، تاکنون عملا اقدام خاصی برای احداث آن صورت نگرفته است.
در این میان، طرح اظهارات ضد و نقیض از سوی برخی مسئولان استانی، عدم اطلاع دست اندرکاران اجرای این طرح از آنچه که پیرامون آن می‌گذرد و چالشهای به وجود آمده در نحوه مدیریت این شهرک از مسائل مهمی است که در این گزارش به آنها پرداخته شده است.
شرکت شهرکهای صنعتی در طول 4 سال هیچ کاری انجام نداده است
دبیر نظام صنفی رایانهای استان قم که مسئولان این استان مصمم هستند مدیریت شهرک صنعتی فناوری اطلاعات را به این تشکل واگذار کنند، با اشاره به مصوبه سند راهبردی فناوری اطلاعات استان قم گفت: مطالعات انجام شده در راستای بررسی سرمایه‌گذاری در زمینه فناوری اطلاعات در قالب احداث مجتمع و شهرک فناوری اطلاعات با کاربری نرم‌افزارهای علوم اسلامی، نشان داد که مزیت نسبی قم در این بخش بالاست، از این رو احداث این پروژه‌ها در سند راهبردی فناوری اطلاعات استان به تصویب رسید.
سعید مشهدی ادامه داد: پس از تصویب این پروژه، شرکت شهرکهای صنعتی استان در سفر نخست هیئت دولت به قم (سال 1385)، با استناد به مصوبه سند راهبری فناوری اطلاعات، طرح احداث مجتمع یا شهرک فناوری اطلاعات را ارائه داد و از آن سال تاکنون جز نامه‌نگاری هیچ کاری انجام نداده است.
وی اضافه کرد: کل کارهایی که شرکت شهرکهای صنعتی استان در طول 4 سال اخیر انجام داده، ارسال سه نامه به سازمانهای ذی ربط در تهران برای دریافت اعتبار بود که آنها خیلی سریع جواب منفی این نامه‌ها را ارسال کردند و خواستار اختصاص بودجه استانی شدند.
تغییر کاربری مجتمع IT به شهرک
وی با اشاره به اقداماتی که بخش خصوصی در این زمینه انجام داده است، گفت: ما به عنوان بخش خصوصی در این مدت به دنبال راهکارهای خودمان بودیم و با بررسی شرایط ایجاد مجتمع یا شهرک فناوری اطلاعات، به این نتیجه رسیدیم که با توجه به توان مالی خودمان، گزینه کوچکتر را که زودبازده‌تر است انتخاب کنیم.
مشهدی ادامه داد: ما برای اجرای طرح مجتمع IT زمین موردنظر را خریداری کردیم اما در اجرای کار، متاسفانه شرکت شهرکهای صنعتی به جای حمایت از ما، در سفر دوم هیئت دولت به قم، این پروژه را از مجتمع به شهرک تغییر کاربری داد.
وی با بیان اینکه شرکت شهرکهای صنعتی می‌توانست مجوز ایجاد هر دو پروژه مجتمع و شهرک IT را دریافت کند، تصریح کرد: بخش خصوصی از اینکه بخواهد در دو مدل کاربری تجاری کوتاه مدت در قالب ایجاد مجتمع و همچنین کاربری غیرتجاری بلندمدت در قالب ایجاد شهرک صنعتی فعالیت کند استقبال می‌کند، چراکه ایجاد مجتمع IT می‌تواند در کوتاه مدت باعث رونق ابتدایی شهرک و توسعه IT در قم شود و در شهرک صنعتی نیز می‌توان بر روی پروژه‌های بلندمدت تمرکز کرد.
عدم استقبال بخش خصوصی، مهمترین عامل تاخیر در احداث شهرک
استاندار قم در پاسخ به اینکه چرا آماده سازی شهرک صنعتی فناوری اطلاعات به کندی انجام می‌شود، تصریح کرد: این سئوال را باید از مسئولان امر بپرسید که چرا عملیات اجرایی این شهرک به کندی پیش می‌رود.
البته حجت‌الاسلام محمدحسین موسی‌پور این سئوال را بی‌پاسخ نگذاشت و عدم استقبال بخش خصوصی را یکی از دلایل این تاخیر عنوان کرد و گفت: سرمایه‌گذاران بخش خصوصی اقبال خوبی برای سرمایه‌گذاری در شهرک چاپ و نشر داشتند و این باعث شد که عملیات اجرایی این شهرک به سرعت انجام شود اما در شهرک IT این استقبال را به دلایل مختلف از بخش خصوصی شاهد نبودیم و شاید دلیل کندی در آماده‌سازی شهرک صنعتی فناوری اطلاعات این بود که مسئولان احساس می‌کردند احداث این شهرک و فراهم کردن زیرساختهای آن با استقبال بخش خصوصی مواجه نشود.
مشکل خاصی در آماده‌سازی زیرساختها وجود ندارد
این در حالی است که مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان قم با بیان اینکه هیچ مشکل خاصی در روند آماده سازی زیرساختهای این شهرک وجود ندارد، گفت: طراحی این شهرک در حال نهایی شدن است و زیرساختهای آن نیز تا پایان سال جاری به اتمام می‌رسد.
جعفر فرشچی با تاکید بر اینکه عملیات اجرایی شهرک صنعتی فناوری اطلاعات از اوایل سال آینده آغاز می‌شود، تصریح کرد: واگذاری زمین‌های این شهرک نیز در سال 1390 انجام می‌شود.
وی افزود: در سفر اول هیئت دولت به استان قم(سال 85) پیشنهاد ایجاد یک مجتمع IT مطرح و به تصویب رسید. در همین راستا گزارش توجیهی، اقتصادی مجتمع IT توسط شرکت شهرکهای صنعتی استان قم تهیه و به سازمان مربوطه ارائه شد، ولی با توجه به اینکه اقدامات و پیگیریهای مربوط به مجتمع IT تا سفر دوم هیئت دولت بلاتکلیف مانده بود و با عنایت به سیاست استان که ایجاد یک شهرک IT را مدنظر داشت، این موضوع مجدداً در سفر دوم مطرح و هیئت دولت تصویب کرد تا نسبت به ایجاد مجتمع و یا شهرک IT اقدام شود.
وی ادامه داد: با توجه به سیاست استان مبنی بر ایجاد شهرک تخصصی صنایع ICT، مقرر شد احداث مجتمع IT توسط بخش خصوصی انجام گیرد، از این رو این شرکت مطالعات توجیهی و مکان‌یابی شهرک تخصصی صنایع ICT را آغاز کرد و با توجه به پیگیریهای انجام شده و همکاری کارشناسان معاونت عمران و محیط زیست سازمان، مصوبه هیئت مدیره سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران در خصوص احداث شهرک تخصصی صنایع ICT در 26 مهر 88 ابلاغ شد.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان قم افزود: با پیگیری صورت گرفته، استاندار وقت قم از وزارت صنایع و معادن درخواست کرد که 40 میلیارد ریال اعتبار برای مصوبه دولت در خصوص کمک به زیرساختهای مورد نیاز اختصاص یابد و معاون وزیر نیز در پایان سال گذشته طی نامه‌ای شرایط لازم برای ایجاد شهرک صنعتی فناوری اطلاعات را اعلام کرد.
وی یکی از شرایط ایجاد شهرک صنعتی فناوری اطلاعات استان را اختصاص 100 هکتار زمین اعلام کرد و یادآور شد: تاکنون 42 هکتار زمین تملک شده و برای تملک مابقی زمین‌ها مکاتبه‌ای انجام دادیم که در چشم‌انداز توسعه این شهرک اختصاص یابد.
بی‌اطلاعی از جابجایی شهرک
این در حالی است که علی رمضانی مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات استانداری قم از ارائه پیشنهادی خبر داد که برای تسریع در راه‌اندازی شهرک فناوری اطلاعات، موقعیت این شهرک در کنار شهرک چاپ و نشر قرار داده شود.
استاندار قم نیز در پاسخ به سئوال خبرنگار مهر در مورد علت تغییر مکان شهرک IT اظهار داشت: جابجایی این شهرک و قرارگرفتن آن در نزدیکی شهرک چاپ و نشر برای تسریع در عملیات آماده سازی این شهرک مطرح شد و از همه مهمتر این جابجایی از نظر مقرون به صرفه بودن استفاده از زیرساختهای شهرک چاپ و نشر و هم ایجاد ارتباط بین این دو شهرک، قابل توجیه است.
حجت‌الاسلام موسی‌پور کرد: نزدیک‌شدن شهرک صنعتی فناوری اطلاعات به شهرک چاپ و نشر می‌تواند در بالارفتن اقبال بخش خصوصی کمک کند.
این اقدام در حالی مورد بحث مسئولان استان است که مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان قم در ابتدا از آن اظهار بی‌اطلاعی کرد و در ادامه گفت: اگر نظر مسئولان استان به این جابجایی باشد، برای ما نظر مهمی است و می‌توانیم این پیش بینی را لحاظ کنیم.
فرشچی ادامه داد: صحبتهایی با مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات استانداری شده که در صورت امکان پارک علم و فناوری در شهرک فناوری اطلاعات ایجاد شود و البته این امر مستلزم بررسی و مطالعه دقیق کارشناسان است.
واگذاری شهرک به بخش خصوصی؛ یک بام دو هوا
بحث واگذاری مدیریت این شهرک به بخش خصوصی از دیگر موضوعاتی است که مسئولان استان در آن اتفاق نظر ندارند و این باعث شده که بخش خصوصی در کلاف بی‌تدبیری‌های مسئولان استانی سر در گم شود.
هر چند که حجت‌الاسلام موسی‌پور استاندار قم، محسن محرری معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی استاندار و علی رمضانی مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات استانداری قم بر واگذاری مدیریت شهرک صنعتی فناوری اطلاعات به بخش خصوصی اتفاق نظر دارند، اما جعفر فرشچی مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان قم که پیگیری امور مربوط به این شهرک بر عهده اوست، ساز مخالف می‌زند.
استاندار قم در پاسخ به سئوال خبرنگار مهر در مورد واگذاری این شهرک گفت: معمولا دولت زیرساختهای شهرکها را آماده می‌کند و مدیریت آنها را به بخش خصوصی واگذار می‌کند تا بخش خصوصی اقدام به جذب سرمایه‌گذار کند.
معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی استاندار قم نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در قم اظهار داشت: مدیریت شهرک فناوری اطلاعات با در نظر گرفتن رویکردهای فرهنگی و دینی به بخش خصوصی واگذار می‌شود.
محسن محرری گفت: هدف اصلی ایجاد این شهرک، جذب سرمایه‌گذار در حوزه صنعت IT است که اداره آن باید به بخش خصوصی واگذار شود.
وی ادامه داد: زیرساختهای اولیه و اقدامات حمایتی این شهرک باید از سوی شرکت شهرکهای صنعتی و مجموعه استان تامین شود، ولی ورود به سرمایه گذاری باید توسط بخش خصوصی انجام شود.
معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی استاندار قم گفت: در جلساتی که با حوزه برنامه‌ریزی استانداری قم، شرکت شهرکهای صنعتی و هیئت مدیره شهرک فناوری اطلاعات داشتیم راهکار قانونی واگذاری مدیریت این شهرک به بخش خصوصی شناسایی شد، که یکی از گزینه‌های اصلی این واگذاری، نظام صنفی رایانهای استان قم است که این تشکل مربوط به فعالیت صنوف رایانهای استان می‌باشد که در زمینه تولید نرم‌افزار و حتی سخت‌افزار فعالیت می‌کند.
محرری با اشاره به مزیتهای واگذاری مدیریت شهرک فناوری اطلاعات به بخش خصوصی اظهار داشت: اگر این تشکل در مدیریت شهرک IT ورود پیدا کند می‌تواند سرمایه‌گذاری لازم را جذب کند، ضمن اینکه این اقدام در جلوگیری از موازی‌کاری و هماهنگی بهتر امور تاثیر بسزایی دارد.
وی ادامه داد: خود این تشکل می‌تواند سرمایه‌های لازم را به سمت این شهرک هدایت کند و تاکنون جلساتی پیرامون همین موضوع برگزار شده و کلیات آن به این صورت تصویب شد که مجوز قانونی برای واگذاری مدیریت و بهره‌برداری از این شهرک برای نظام صنفی رایانهای استان صادر شود.
وی در مورد شیوه حمایت مجموع استانداری از این شهرک گفت: وظیفه ما تامین زیرساختهای مورد نیاز از محل اعتبارات ملی و استانی است و این زیرساختها تا حدودی انجام شده است، ولی کافی نیست و در تفاهم نامه‌ای که با این تشکل در حال تنظیم شدن است، این نکته تاکید شد که تامین زیرساختهای شهرک فناوری اطلاعات به عهده استانداری به عنوان نماینده دولت می‌باشد. اما وقتی بخش خصوصی عهده‌دار مدیریت این شهرک شود، در واقع کار جذب سرمایه‌گذاری، مدیریت و هدایت سرمایه‌گذاران را عهده‌دار خواهد بود.
کارشکنی در عدم واگذاری شهرک به بخش خصوصی
اظهارات مسئولان ارشد استان در حالی است که جعفر فرشچی مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان قم گفت: وقتی شرکت شهرکهای صنعتی مقدمات و زیرساختهای شهرک صنعتی فناوری اطلاعات را آماده کند، دیگر نیازی به واگذاری این شهرک به بخش خصوصی ندارد و می‌تواند این شهرک را همانند سایر شهرکهای استان مدیریت کند.
دبیر نظام صنفی رایانهای استان قم نیز به کارشکنی‌های شرکت شهرکهای صنعتی در واگذاری شهرک صنعتی IT به بخش خصوصی اشاره کرد و یادآور شد: در جلسه هیئت مدیره شرکت شهرکهای صنعتی استان که با حضور سید رضا دهناد معاون برنامه‌ریزی استاندار قم برگزار شد، مصوبه‌ای به تصویب رسید که طی آن آماده سازی این شهرک صنعتی به سازمان نظام صنفی رایانهای واگذار شود و از همان زمان برای اینکه این کار سریع‌تر به نتیجه برسد فرم الف که تقاضای تاسیس شهرک توسط بخش خصوصی است را ارائه کردیم و منتظر جواب هستیم، اما ظاهرا شرکت شهرکهای صنعتی به دلایل مختلفی برای واگذاری این شهرک به بخش خصوصی هیچ رغبتی ندارد.
مشهدی افزود: با توجه به اینکه طی 4 سال گذشته تاکنون هیچ کار خاصی برای احداث این شهرک انجام نشده است، اگر همین روند ادامه پیدا کند تا 20 سال دیگر به نتیجه نخواهیم رسید، برای همین درخواست ما از همه مدیران ذی‌ربط این است که هر چه سریع‌تر این موضوع را بررسی کنند تا ما تکلیف خودمان را بهتر بدانیم و هم بخش دولتی به اجرای این پروژه امیدوار باشد.
هماهنگی با نهادهای مختلف برای سرمایه‌گذاری در شهرک IT
وی از هماهنگی با نهادها و سازمانهای مختلف برای جذب سرمایه‌گذاری در این شهرک خبر داد و تاکید کرد: از جلسه هیئت مدیره شرکت شهرکهای صنعتی که قول همکاری و واگذاری شهرک IT به بخش خصوصی داده شد، تاکنون هیچ اقدام عملی برای توسعه و آماده‌سازی این شهرک از سوی شرکت شهرکهای صنعتی انجام نشد، ولی ما در همین مدت با سازمانها و نهادهای متعددی برای همکاری مذاکره کردیم که از جمله آنها، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در خصوص سرمایه‌گذاری صنعتی در این شهرک و مدیریت رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد ایجاد قطب بازی‌های رایانهای و انیمیشن می‌باشد.
دبیر نظام صنفی رایانهای استان قم گفت: همچنین با مهندس لیایی مدیرکل IT وزارت صنایع و معادن در خصوص حمایت از تولیدات صنعتی مرتبط با فناوری اطلاعات و معاونت سازمان فناوری اطلاعات در مورد زیرساختهای مخابراتی و فعالیتهای مراکز داده نیز مذاکره شد.
مشهدی انجام مذاکره با قائم مقام معاونت فناوری اطلاعات و توسعه تجارت الکترونیک در مورد راه‌اندازی پروژه‌های ملی مرتبط با وزارت بازرگانی را از دیگر فعالیتهای نظام صنفی رایانهای استان قم برشمرد و اظهار داشت: همه این افراد برای همکاری همه جانبه و حضور فعال در شهرک صنعتی فناوری اطلاعات اعلام آمادگی کردند و این در حالی است که شرکت شهرکهای صنعتی استان هیچ گونه فعالیت خاصی در این ایام انجام نداده است.
تلاش برای جذب سرمایه‌گذار خارجی
دبیر نظام صنفی رایانهای استان قم در خصوص برنامه‌های این تشکل در شهرک صنعتی فناوری اطلاعات گفت: از جمله برنامه‌هایی که سازمان نظام صنفی رایانهای برای فعالیت در این شهرک دارد، شامل ایجاد زیرساختهای لازم برای تولید بازی‌های رایانهای و انیمیشن که برگشت سرمایه کوتاه مدت و قابل توجهی دارد، ایجاد دیتاسنتر ملی، ایجاد مراکز خدمات اینترنتی بزرگ نظیر تجارت الکترونیک، امضای الکترونیک و کسب و کارهای مرتبط اینترنتی و همچنین تولیدات سخت افزاری مرتبط با فناوری اطلاعات است که در همین راستا هیئتی در آینده‌ای نزدیک برای جذب سرمایه‌گذار خارجی از استان قم به کشورهای مالزی و چین سفر خواهند کرد.
وعده‌های توخالی!
بی‌شک کسانی که اخبار مربوط به استان قم را رصد می‌کنند و یا در امور فناوری دستی در کار دارند در سالهای اخیر با خبرهای متنوعی در قالب‌های شعاری که بوی تمجید و امیدواری کاذب می‌دهد مواجه شده‌اند.
بیان این نکته خالی از لطف نیست که همین مدیرعاملی که امروز با اطمینان خاطر ادعا می‌کند مشکل خاصی در روند آماده سازی زیرساختهای وجود ندارد، در سال 88 وعده دیگری داده بود که شاید خودش هم گفته‌هایش را فراموش کرده است.
فرشچی در اوایل بهمن ماه سال 88 در مصاحبه‌ای با خبرنگار مهر در قم با اعلام اینکه عملیات احداث شهرک IT قم در سال 89 آغاز می‌شود، گفت: در حال حاضر کارگروه مرتبط با IT استان تشکیل شده و با انتخاب مشاور، تقریبا کار طراحی احداث این شهرک انجام شده است.
وی همچنین اعتبار این پروژه را حدود پنج میلیارد ریال اعلام کرده بود و افزود: آماده کردن زیرساختهای شهرک IT حدود پنج درصد پیشرفت داشته است که به امید خداوند با آغاز عملیات اجرایی از اردیبهشت‌ماه سال 89، از نیمه دوم همان سال کار واگذاری‌ها شروع می‌شود.
ناگفته نماند، فرشچی در مصاحبه دیگری که اواسط خرداد سال 88 انجام شد، با بیان اینکه شهرک صنعتی IT قم هفته صنعت و معدن (یعنی اوایل تیرماه) کلنگ زنی می‌شود، برآورد هزینه آماده‌سازی زمین این شهرک را در فاز نخست (در 43 هکتار) 20 میلیارد ریال اعلام کرده بود.
حال باید ببینیم این وعده‌های بی‌حساب و کتاب و اندکی توخالی کی به نتیجه می‌رسد تا قم را در معیار واقعی شهرک الکترونیک ببینیم و رسالت واقعی تولید و نشر علم دینی در قالب‌های نوین پدیدار شود؟!
---------------------------------
گزارش از روح‌الله کریمی
- ۹۰/۰۱/۱۶