شهر الکترونیکی مشهد، انتظاری دور یا نزدیک
جواد افتاده - ایرنا - یک شهر الکترونیک را می‌توان به دسترسی مردم با استفاده از رایانه و وسایل الکترونیکی به اماکن و دستگاههای مختلف شهری در ۲۴ساعت روز و هفت روز هفته نام برد.
شهری که در آن کارها به صورت رایانه‌ای و اینترنتی انجام شده و خدمات آموزشی، تفریحی، تجاری، اداری، بهداشتی، اخبار در خانه در دسترس است و از حالت سنتی خود که هم اکنون در آن زندگی می‌کنیم، خارج می‌شود.
مزایای شهر الکترونیک را می‌توان به صرفه جویی در هزینه‌های اقتصادی، و رفاه بیشتر شهروندان دانست که با ایجاد این شهر ارتباطات میان مردم، دولت و تولیدکننده بیشتر شده و به رشد اقتصادی کشور کمک شایانی می‌کند.
در مبحث شهر الکترونیک، مردم نقش مهمی را ایفا خواهند کرد و آنها به عنوان کسانی که توانایی استفاده از فناوری اطلاعات در انجام امور روزمره خود دارند و می‌توانند از خدمات الکترونیکی یک شهر الکترونیک استفاده کنند که به این مردم "شهروند الکترونیک" گفته می‌شود.
هم‌اکنون در کل جهان یک یا دو شهر را می‌توان به معنای واقعی شهر الکترونیک نام برد.
در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۷۹بحث شهر الکترونیک مطرح شد که همزمان با آن همایش جهانی شهرهای الکترونیکی و اینترنتی با حضور بیش از ۱۵۰۰نفر از مسوولان و متخصصین کشور انجام شد.
بحث شهر الکترونیک در مشهد از همان اوایل یعنی در سال ۷۹مورد بررسی قرار گرفت و سند راهبردی آن توسط سازمان آمار، اطلاعات و خدمات رایانه‌ای شهرداری مشهد تنظیم شده بود.
با توجه به موقعیت جغرافیایی مشهد که به عنوان دروازه آسیای میانه، اصلی‌ترین مرکز مبادلات اقتصادی و تجاری کشور در حاشیه جاده ابریشم است ایجاد شهر الکترونیک در مشهد می‌تواند در ارتباط و تعامل با کشورهای منطقه نقش مهم و کلیدی را در اقتصاد کشور ایجاد کند.
حال باید دید اهداف شهر الکترونیک در کلان شهری مثل مشهد چقدر پیش رفته است و استفاده موثر از شهر الکترونیک مشهد دقیقا از چه زمانی شروع می شود. تفکری که‌بین مردم، کارشناسان و مسوولین که نسبت به متولی شهر الکترونیک در مشهد ایجاد شده، سازمان آمار و اطلاعات شهرداری مشهد را متولی این امر می دانند.
رییس سازمان آمار، اطلاعات و خدمات رایانه‌ای شهرداری مشهد در این‌باره گفت: در واقع یک تفکر در ارتباط با شهر الکترونیک و شهرداری ایجاد شده است و در اصل متولی "شهر الکترونیک مشهد" شهرداری نیست.
"مهدی کارگر راضی"افزود: شهرداری این شهر باتوجه به نیاز خود به فناوری اطلاعات و ارتباطات الکترونیکی اقدام به ایجاد سند راهبردی شهر الکترونیک مشهد کرده است.
وی بیان کرد: ما امیدواریم بتدریج و با ایجاد بستر سخت افزاری و با کمک سازمانها و مردم بتوانیم هرچه سریعتر به اهداف شهر الکترونیک نزدیک شویم.
وی با توجه به تفکرات نادرست در خصوص شهر الکترونیک و کامل شدن در زمان خاصی گفت: شهر الکترونیک یک پروژه نیست بلکه یک پروسه است و ما در هر لحظه به سمت شهر الکترونیک حرکت می‌کنیم.
وی با اشاره به اینکه شرایط ایده‌ال برای شهر الکترونیک مشهد زمان زیادی می‌خواهد، افزود: شهرداری قدم بزرگی در خصوص شهر الکترونیک برداشته و آماده خدمات به دیگر سازمانها و ارگانها است.
کارگر راضی اظهارداشت : حدود ۸۰درصد خدمات شهرداری به صورت الکترونیکی انجام می‌شود.
این مسوول گفت: ما وقتی یک سری سامانه، شبکه و تجهیزات ایجاد می‌کنیم یک طرف وجود نیروی متخصص و کارشناس برای اعمال آن و طرف دیگر استفاده کنندگان یا همان مردم هستند.
او افزود: فرهنگ‌سازی باید از تمام قسمت‌های جامعه شروع شود و آموزش و پرورش به عنوان یکی از بهترین سازمانها برای ایجاد فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات ، می‌تواند فعالیت کند.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر سطح اطلاعات مردم درباره ITنسبت به چند سال گذشته بهتر شده است، افزود: مردم ما باید نیاز خود را از فناوری اطلاعات درک کنند.
رییس سازمان آمار، اطلاعات و خدمات رایانه‌ای شهرداری مشهد گفت: در ایجاد شهر الکترونیک مشهد، مشکل زیر ساخت داریم، اگرچه امکانات مخابراتی زیادی در سطح استان وجود دارد.
وی افزود: این زیرساختها و ارتباطات به صورت راحت و سهل در اختیار قرار نمی‌گیرد.
وی مسئله آموزش، وضعیت دانش، نیروهای انسانی متخصص و مدیریتی کامل را برای پیشبرد شهر الکترونیک مورد نیاز دانست و بیان کرد: فناوری اطلاعات به عنوان یک عامل ارتباطی بسیار قوی می‌تواند نیاز روزمره مردم را سرعت دهد. وی یکی از موارد نیاز شهر الکترونیک را وجود اینترنت امن، پرسرعت و ارزان دانست.
کارگر راضی گفت:ما باید هزینه‌های استفاده از اینترنت را پایین بیاوریم تا مردم بتوانند به راحتی با این شبکه جهانی ارتباط برقرار کنند.
وی پورتال شهر الکترونیک مشهد( (www.e-mashhad.irرا نمونه‌ای از فعالیت شهرداری مشهد در جهت پیشبرد شهر الکترونیک عنوان کرد.
این مسوول افزود: بخش اطلاع رسانی این پورتال اینترنتی فعال است و بخش سیستم مناقصه الکترونیکی آن نیز تا پایان سال راه‌اندازی خواهد شد.
یک کارشناس فناوری اطلاعات( (ITنیز در این‌باره گفت : نسبت به شهرهای دیگر پروژه شهر الکترنیک در مشهد انصافا پروژه خوب و نتیجه بخشی بوده و سازمان آمار، اطلاعات شهرداری به عنوان یک الگو در این زمینه می‌تواند مورد ارزیابی قرار گیرد.
مهندس "عباس پورفرخی" افزود: شهر الکترونیک نمی‌تواند در دست یک سازمان یا شرکت خاصی قرار گیرد بلکه با همکاری و تعامل همه سازمانها می‌توان به پیشبرد شهر الکترونیک در مشهد خوشبین بود.
وی بیان کرد: این پروژه بیشتر در شهرداری رشد داشته و فقط این سازمان در استان توانسته بیشترخدمات خود را به صورت الکترونیکی عرضه نماید.
وی گفت : اگر یک سند راهبردی برای مشهد مشخص شود و نقش تمامی سازمانهای استان در آن مشخص شود مطمئنا پروژه شهر الکترونیک مشهد بیش از این نتیجه بخش خواهد بود.
این کارشناس اظهارداشت : این سند باید کوتاه مدت باشد و در پایان مدت آن مشخص شود کدام سازمان آمادگی برای ارائه خدمات الکترونیک دارد.
وی با بیان اینکه اگر پروژه شهر الکترونیک در کل استانهای کشور اجرا شود، استانهای کشور به سمت ایالتی شدن پیش می‌روند، افزود: با ادغام سازمان مدیریت راه برای مستقل شدن استانها(ایالتی شدن) باز می‌شود و اگر این عمل اجرایی شود کارایی و بازدهی هر استان و کشور بالا می‌رود.
پورفرخی عنوان کرد: در دو سال گذشته با قراردادی که شهرداری مشهد در راهبرد شهر الکترونیک انجام داد، این سازمان توانست راه خدمات الکترونیک را در خود پیدا کند و اهداف خود را پیش ببرد اما متاسفانه این قرار داد منتفی شد.
وی با بیان اینکه یک سازمان باید متولی شهر الکترونیک در مشهد شود، گفت : یک سازمان باید بقیه سازمانهای دیگر را در جهت الکترونیکی کردن خدمات خود کمک کند و مشاوره و آموزش‌های لازم را به سازمانها ارائه دهد.
این کارشناس با اشاره به اینکه اگر پروژه شهر الکترونیک در مشهد ایجاد شود هم مردم و هم مسوولین در آرامش به سر خواهند برد، افزود: با ایجاد شهر الکترونیک فضای روانی و عمومی جامعه راحت تر از قبل می‌شود و دیگر نیاز به هدر دادن وقت و هزینه بی‌مورد نیست.
وی اظهار داشت : همانطور که یک سری سازمانها را باید الگو قرار داد (شهرداری، مخابرات و پست و غیره) بقیه سازمانها را باید به سمت استفاده از خدمات الکترونیکی به پیش برد.
پورفرخی با بیان اینکه باید نگاه مدیران سنتی عوض شود، گفت: متاسفانه برخی مدیران سنتی یک برداشت سنتی از فناوری اطلاعات دارند و فکر می‌کنند که ارباب و رجوع باید به طور مستقیم با آن سازمان یا اداره ارتباط برقرار کند.
او با اشاره به اینکه ما باید برداشت مدیران را عوض کنیم یا آنها تغییر دهیم، افزود: در برخی مدیران نمی‌توان نگاه آنها را عوض کرد و باید آنها را از راس یک اداره برداشت تا بستر برای دولت الکترونیک ایجاد شود.
وی با توجه به هزینه‌ها و بودجه‌های انجام شده در بحث ITهر سازمان، بیان کرد: اکثر قریب به اتفاق کارمندان ادارات ما آموزش ICDLرا دیده و بیشتر ادارات یک سایت اینترنتی، شبکه اتوماسیون و رایانه دارند.
وی ادامه داد: ما تمامی امکانات برای استفاده از دولت الکترونیک را در اختیار داریم و باید از این امکانات ،استفاده‌های لازم برای پیشبرد شهر الکترونیک انجام شود.
این کارشناس فناوری اطلاعات گفت : برای ایجاد دولت الکترونیک ما اول نیاز به شهر الکترونیک که خود مستلزم وجود شهروند الکترونیکی است، داریم.
پورفرخی با بیان اینکه در کشورهای جهان، اول فرهنگ استفاده مردم را در زمینه ITبالا برده‌اند، افزود: به موازات الکترونیکی کردن سازمانها باید به عموم مردم آموزش کافی داده شود تا بتوانند از فناوری اطلاعات و شهر الکترونیک استفاده کنند.
این کارشناس فناوری اطلاعات گفت : هر اداره باید بودجه‌ای را برای آموزش فناوری اطلاعات به مردم اختصاص دهد.
پورفرخی افزود: ادارات خراسان رضوی باید مانند مخابرات استان تهران در ارائه خدمات الکترونیکی، آموزش لازم را از طریق رسانه ملی یا دیگر رسانه‌ها به مردم ارایه دهند.
وی اظهارداشت : اگر دولت در قسمت آموزش مردم برای هر سازمان امتیازی را قائل شود، مطمئنا فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات بالا می‌رود.
او افزود: سازمانها و ادارات ما در جهت طرح "تکریم ارباب رجوع" می- توانند خدمات خود را در قالب سایت اینترنتی و خدمات الکترونیکی ارائه دهند و این یک راه برای اجرای طرح تکریم ارباب رجوع در ادارات است.
وی ادامه داد:اگر مردم نیاز خود را مبتنی بر استفاده از خدمات الکترونیک ببینند، صد درصد به سوی استفاده از آن پیش می‌روند.
این کارشناس استفاده از ITرا بسیار لذت بخش دانست و افزود: ۹۰درصد نظم موجود در اروپا مبتنی بر ITبوده و ما می‌توانیم این نظم را در مشهد و دیگر شهرهای کشور ایجاد نموده زیرا بیشتر زیرساختهای لازم در کشور وجود دارد.
مدیرعامل مخابرات خراسان رضوی هم در این‌باره گفت: بحث شهر الکترونیک مرتبط با یک فرد یا ارگان خاص نیست و متولی آن تمام سازمانهای استان هستند.
مهندس "علی کارگزار" افزود: برای ایجاد شهر الکترونیک باید سه دیدگاه مورد بررسی قرار گیرد.
وی اظهارداشت : زیرساختهای لازم برای ارائه خدمات الکترونیکی و استفاده خدمات الکترونیکی، حاکمیت مسوولین هر اداره در پیشبرد اهداف الکترونیکی و آموزش همگانی از جمله این دیدگاههاست.
وی بااشاره به‌اینکه وظیفه شرکت مخابرات خراسان رضوی ایجاد زیر ساختهای لازم برای هرشهر الکترونیک است، گفت : هم اکنون زیر ساختهای لازم در مشهد در حدود ۸۵درصد نقاط شهری برای ایجاد دولت الکترونیک و شهر الکترونیک وجود دارد.
وی نمونه خدمات ارائه شده الکترونیکی مخابرات خراسان رضوی را که در حال حاضر انجام می‌شود، ارائه خدمات در سایت مخابرات خراسان رضوی
( (www.tci.khorasan.irدانست.
او افزود: اطلاعات این سایت که شامل ارائه خدمات تلفن ثابت و همراه است، در مدت دوماه به صورت آزمایشی در بین کارمندان اداره اجرا می‌شود تا مشکلات موجود از بین برود.
وی نمونه‌ای از فرهنگ‌سازی عمومی در بحث فناوری اطلاعات را در کارتهای عابر بانک دانست و گفت: ما باید با کمک و استفاده از این تجربه دیگر خدمات الکترونیک را به مردم آموزش بدهیم.
معاون مرکز آمار کامپیوتر دانشگاه فردوسی مشهد در این‌باره گفت: در حال حاضر اثری از شهر الکترونیکی مشهد دیده نمی‌شود و فقط در شهرداری یک سند راهبردی اعمال شده است.
مهندس "حسین افخمی" افزود: متاسفانه کسانی که این طرح را در دست دارند، دستی در اجرا نداشته‌اند و امیدواریم این طرح بزودی در عمل اجرا شود.
وی با بیان اینکه طرح شهر الکترونیک مشهد از دو دیدگاه قابل بررسی است، گفت: یک مورد بستر سخت‌افزاری که تجهیزات و لوازم مورد نیاز برای اجرا است و دیگری بحث فرهنگ‌سازی مردم در استفاده از فناوری اطلاعات است.
وی اظهارداشت : بحث فرهنگ‌سازی را در هر زمانی اعمال کنیم آن زمان دیر است و هرچه سریعتر باید این موضوع در هر سازمان یا اداره رسیدگی شود.
وی با اشاره به اینکه ما باید الگوهای مورد نیاز شهر الکترونیک را که از کشور یا شهر خارجی گرفته شده را مطابق با خصوصیات شهر مشهد ساماندهی کنیم، افزود: این موضوع بدین خاطر است که فرهنگ و فضای کشور ما بسیار متفاوت با فرهنگ و فضای شهر یا کشورهای دیگر است.
یک کارشناس دیگر ITدر این‌باره گفت: یکی از بندهای اساسی جامعه اطلاعاتی("(wsisدسترسی به اطلاعات و دانش" بوده که این دسترسی به اطلاعات با ایجاد شهر الکترونیک سریعتر انجام می‌شود.
مهندس "علی بیدخانی" افزود: شهر الکترونیک نیازمند دولت الکترونیک است و تا زمانی که دولت الکترونیک در کشور ایجاد نشود نمی‌توان به اجرای شهر الکترونیک خوشبین بود.
وی با بیان اینکه سهم ایران از دنیای الکترونیک فقط دو درصد است، گفت: با توسعه فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات در بین عموم مردم به بحث تحقق شهر الکترونیک کمک کنیم.
وی ادامه داد: تا مردم نیاز خود را از استفاده فناوری اطلاعات درک نکنند نمی‌توان امیدوار بود که مردم از فناوری اطلاعات در پیشبرد شهر الکترونیک همسو شوند.
وی با اشاره به اینکه شهر الکترونیک یک دنیای مجازی است و از دو جنبه مورد بررسی قرار می‌گیرد، گفت: یک جنبه خارجی آن که شهرهای سنتی و امروزی ما را شامل می‌شود و جنبه دیگر که ره‌آورد فناوری اطلاعات و ارتباطات و دنیای اینترنت است.
وی افزود: فرآیند الکترونیکی شدن در جهان رشد یافته و آنها به سرعت به شهرهای مجازی نزدیک می‌شوند.
با این وصف، امیدواریم بحث شهر الکترونیک در مشهد یکی از اصول اجرایی ادارات و سازمانهای استان قرار گیرد و ما بتوانیم با ارائه خدمات الکترونیکی فرصت را برای گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در جامعه ایجاد کنیم.
- ۸۵/۰۸/۱۶