شیوع "تجاوز آنلاین" و خلا‌ءهای قانونی در ایران
ابوالقاسم رجبی* - الگوی انتشار تجاوز برخط (آنلاین) در میان جنسیت¬ها متفاوت است: 66 درصد تجاوزات برخط، در شبکه¬های اجتماعی رخ می‌دهد و زنان جوان از انواع شدیدی از تجاوز در سطوحی غیر متعارف بالا رنج می‌برند.
یافته نتایج پیمایش جدیدی که اخیرا از سوی مرکز تحقیقات پیو منتشر شده نشان می‌دهد که از هر 10 فرد بالغ 4 نفر مورد تجاوز آنلاین قرار گرفته است و نوع تجاوزاتی که به مردان می‌شود با زنان متفاوت است.
روندها نشان می‌دهند که مردان احتمالا بیشتر ناسزا و تحقیر را تجربه می‌کنند؛ در حالی که زنان جوان در مقابل تجاوز جنسی و تعقیب آزارگونه آسیب پذیرند.
27 درصد از پاسخ دهندگان گفته‌اند که به آنها ناسزا گفته شده است. 22 درصد گفته‌اند که شخصی تلاش کرده است که عمداً آنها را تحقیر و شرمسار کند. دیگران گفتند که مورد تهدید، تعقیب مزاحمت گونه و تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند.
9 نفر از هر 10 نفر از 2849 کاربر وب گفته‌اند که در مقایسه تجارب روزمره، محیط برخط به افراد اجازه می‌دهد که نسبت به یکدیگر بی پرواتر باشند.
66 درصد افرادی که در معرض تجاوز آنلاین قرار گرفته‌اند عنوان کرده‌اند که تجاوز در شبکه‌های اجتماعی یا برنامه کاربردی مربوط به آن رخ داده است. 22 درصد گفته‌اند که تجاوز در قسمت ابراز نظر وبگاه اتفاق افتاده است. 16 درصد تجاوزات در طول بازی‌های آنلاین اتفاق افتاده است. 10 درصد از پاسخ دهندگان ردیت (Reddit) را محل تجاوز اعلام کرده‌اند و 6 درصد هم وبگاه‌های زوج یابی را مستوجب سرزنش می‌دانند.
در این پیمایش آمده است که سن و جنسیت کاملا با تجربه تجاوز آنلاین مرتبط هستند و زنان در معرض شدیدترین انواع تجاوز برخط بوده‌اند:
• زنان جوان 18 تا 24 ساله در معرض انواع نسبت¬های ناروا و مورد برخی تجاوزات جدی قرار گرفته‌اند.
• 26 درصد این زنان جوان مورد تعقیب برخط آزاردهنده؛ و 25 درصد هدف تجاوز جنسی برخط قرار گرفته بودند.
• مردان نیز مثل زنان، از تهدیدهای فیزیکی و تجاوز مستمر مستثنا نبودند.
بنابر این گزارش، مردان بیشتر در معرض ناسزا، تحقیر، شرمسارسازی و تهدیدات فیزیکی قرار دارند.
38 درصد افرادی که تجاوز برخط را تجربه کرده‌اند عنوان کرده‌اند که یک ناشناس مسئول تجاوز بوده است و 26 درصد اظهارداشتند که هویت واقعی متجاوز را نمی‌شناخته‌اند.
حدود 60 درصد افرادی که مورد تجاوز قرار گرفته بودند عنوان کردند که آنها جدیدترین مورد تجاوزشان را نادیده گرفته‌اند و کاری در مقابله با آن انجام نداده‌اند. ولی حدود نیمی از آنهایی که اقدامی کرده‌اند، با شخص خاطی به صورت برخط برخورد داشته‌اند و راه دسترسی وی را مسدود کرده‌اند و یا دوستی خود را با او (مثلا حذف از حلقه دوستان در شبکه‌های اجتماعی) قطع کرده‌اند.
آموزه‌های تحقیق برای ایران
مسائلی که با عنوان "تجاوز برخط" در گزارش "پیو" مورد بررسی قرار گرفته‌اند در حیطه وسیع‌تر به معنای اخص، تجاوز سایبری (Cyber Harassment)، تعقیب "کنه¬وار" و مزاحمت گونه سایبری (CyberStalking)، قلدرمآبی، شاخ و شانه‌کشی و ضرب و شتم سایبری (Cyber Bullying) نامیده می¬شوند و هریک از آنها در کشورهای مختلف مورد توجه قانون‌گذاران و مقررات‌گذاران قرار گرفته‌اند. اما در کشور ما متاسفانه هنوز اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است. لذا با توجه به پایین بودن سن اکثر کاربران وب، پیشنهاد می‌شود، آموزش‌های متناسب با مقتضای جنسیت افراد در دستور کار آموزش و پرورش، خانواده‌ها و نهادهای فرهنگی کشور قرار بگیرد.
* ، دانشجوی دکتری مدیریت IT گرایش هوشمندی کسب و کار دانشگاه تربیت مدرس
(منبع: عصر ارتباط)
- ۹۳/۰۸/۳۰