عملیات سری اینترنتی برای کودتا در کوبا
نسترن صائبی - سال گذشته با افشاگری‌های جنجالی ادوارد اسنودن چهره و اعتبار دستگاه امنیتی و دیپلماسی آمریکا به شدت مخدوش شد. اما گویا این اخبار تمامی ندارد و به تازگی نیز اخباری منتشر شده که نشان می‌دهد آمریکا با هدف ایجاد ناآرامی در کوبا و در قالب یک طرح سری دولتی سعی در راه‌اندازی یک شبکه اجتماعی مبتنی بر پیامک در این کشور کرده بود تا از این طریق بر کاربران کوبایی تاثیر بگذارد.
بنا به اعلام آژانس خبری Prensa Latina، این شبکه اجتماعی که ZunZuneo نام دارد، بخشی از زنجیره عملیات سری ضد کوبایی می‌شود که از جمله آنها می‌توان به ماجرای خلیج خوک‌ها اشاره کرد، عملیاتی شکست خورده که در سال 1961 برای قتل فیدل کاسترو انجام شد. شبکه زون‌زونیو که به «توییتر کوبایی» نیز معروف شده بود، در سال ۲۰۱۰ میلادی راه‌اندازی شد، اما بیش از دو سال دوام نیاورد. این طرح که با هدف کمک به هماهنگی کاربران کوبایی در شکل‌دهی اعتراض‌ها و برگزاری تجمع‌ها راه افتاده بود، قرار بوده تا یک میلیون کاربر جذب کند، اما نهایتا با ۴۰ هزار کاربر کارش را متوقف کرد. گفته می‌شود بودجه‌ای که آمریکا برای راه‌اندازی این شبکه اجتماعی در طول دو سال فعالیت‌اش در نظر گرفته بود 6/1 میلیون دلار بوده است.
این پروژه در پی اتمام کمک دولتی در سپتامبر ۲۰۱۲ متوقف ماند. دولت کوبا هنوز واکنش رسمی به این گزارش نشان نداده است، اما رسانه‌های این کشور که همه زیر نظر دولت هستند، از این عملیات به عنوان نشانه‌ای دیگر از خصومت آمریکا در قبال کوبا یاد کرده‌اند. جالب اینجاست که کاربران این شبکه اعلام کرده‌اند که از جنبه سیاسی فعالیت زون‌زونیو و ارتباط آن با دولت آمریکا اطلاعی نداشته‌اند.
طرح زون‌زونیو را آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID)، اجرا کرده است که با پشتیبانی وزارت امور خارجه آمریکا فعالیت می‌کند. مت هریک، سخنگوی این سازمان گفته است که آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده به طرح زون‌زونیو در کوبا افتخار می‌کند، چون کمک کرده افراد در جاهای مختلف، با حقوق شان آشنا شوند و با جهان خارج ارتباط بگیرند. با انتشار گزارش آسوشیتدپرس، ابهام‌هایی درباره جنبه قانونی این برنامه مطرح شده است. طبق قانون در آمریکا، هرگونه عملیات مخفی یک نهاد فدرال باید تایید رییس‌جمهوری را داشته باشد. سناتور پاتریک لیهی، رییس کمیته تخصیص بودجه برای عملیات برون‌مرزی آمریکا، در اینباره گفت که جزییات افشا شده در گزارش آسوشیتدپرس نگران‌کننده است. اما جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید تاکید کرده که این یک عملیات مخفی و اطلاعاتی نبوده است. سخنگوی دولت آمریکا اظهارات سخنگوی آژانس بین‌المللی توسعه را تاکید کرده که این برنامه با مجوز کنگره اجرا شده است.
** «بهار عربی» در کوبا
پروژه توییتر کوبا پس از آن کلید خورد که آلن گروس، مقاطعه‌کار آمریکایی در سال ۲۰۰۹ در کوبا دستگیر شد. پنج سال پیش، بازداشت آلن گروس به تیرگی دوباره روابط‌هاوانا و واشنگتن منجر شد. او برای پروژه‌ای کار می‌کرد که در صدد بود برای جامعه کوچک یهودیان کوبا، دسترسی به اینترنت را فراهم کند. و مردم کوبا تازه از سال ۲۰۰۸ میلادی اجازه پیدا کرده‌اند تلفن همراه داشته باشند.
ظرف این چهار سال گذشته، تلفن همراه در این جامعه بسیار فراگیر شده است. سال گذشته ۱۳۷ کافه نت عمومی در کل این کشور راه افتاد تا اینترنت گران قیمتی به شهروندان بدهند؛ به بهای ساعتی 5/4 دلار که معادل حدود یک چهارم کل حقوق ماهانه یک کارمند دولت است.
طبق اطلاعات به دست آمده از صدها صفحه سند مرتبط با این برنامه، دولت آمریکا در راه‌اندازی زون‌زونیو در نظر داشت ابتدا در آن مطالبی ارایه کند که حساسیت‌برانگیز نیست؛ مثلا درباره فوتبال، موسیقی، و خبرهای مربوط به توفان. اما برنامه داشت وقتی که عده زیادی مشترک این شبکه شبیه توییتر شدند، محتوای سیاسی هم در آن مطرح کند و تلاش کند تجمع‌های اعتراضی ناگهانی را هماهنگ کند، بلکه به اعتراض‌هایی شبیه بهار عربی ختم شود.
** عملیاتی کاملا سری
به گزارش آسوشیتدپرس، آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده و کارکنانش برای پنهان کردن حمایت واشنگتن از طرح مورد بحث چندین کمپانی در اسپانیا و جزایر کیمن، در جنوب کوبا تشکیل داده بودند تا رد‌گیری منبع تزریق مالی مخفیانه باقی بماند. حتی به مدیران استخدام شده برای کمپانی‌ها نیز چیزی در اینباره که دارند به عنوان مامورهای آمریکا کار می‌کنند، گفته نشده بود. در بیانیه‌ای که USAID در اینباره صادر کرده، آمده است که به کار خود در کوبا برای فراهم کردن کمک‌های بشر دوستانه و همچنین توسعه حقوق بشر و آزادی‌های اساسی افتخار می‌کند. در این بیانیه آمده که USAID به جریان آزاد اطلاعات و دسترسی مردم کوبا به آن کمک می‌کرده است. با این همه گفته می‌شود افشای پروژه توییتر کوبا اعتبار آژانس آمریکایی توسعه بین‌المللی (USAID) را که همواره اعلام کرده است پروژه‌های مخفی انجام نمی‌دهد، خدشه‌دار می‌کند.
منابع: فناوران اطلاعات به نقل از BBC و آسوشیتدپرس
- ۹۳/۰۱/۱۷