عملیات “پانگه‌آ” تنها بگیر و ببند نیست
عباس پورخصالیان - منع تجارت برخطِ موادِ مخدر، داروهای غیرِ مجاز و تقلبی و انسداد وب‌گاه‌های فروش این‌گونه مواد و پیگرد عاملان و اُپراتورها، شاید تنها مواردی از فیلترینگ باشند که همه قانون‌گذاران و تمام مجریان قانون در جهان بر آن، اتفاق نظر دارند.
اجرای موفقیت‌آمیزِ دَه سال عملیات بین‌المللی Pangea (از “پانگه‌آ -1” تا “پانگه‌آ-10”) نشانه بارزِ این اتفاق نظر جهانی است.
“پانگه‌آ” یا “پانجیا”؟
نمانام Pangea برای نامیدن این عملیات جهانی، بسیار مناسب و بامسما است.
ریشه لغویِ Pangea یونانی و از ترکیب Pan (تمام) و Gea (کره زمین) درست شده است و تحت لفظی “تمام کره زمین” معنی می‌دهد.
در اصل، Pangea اصطلاحی در قاموس علم زمین‌شناسی ست که به “کهن‌قاره” یا «اَبَرقاره»ای اطلاق می‌شود که در دوران پالئوزوئیک تا مزوزوئیکِ کره زمین (150 تا 100 میلیون سال پیش) وجود داشت، (“آلفرد وِگِنِر”: نظریه چگونگی پیدایش قاره‌های کنونی زمین از اَبَرقاره “پانگه‌آ”).
“پانگه‌آ” ، نمانامِ هماهنگی جهانی برای سالم‌سازی جهانِ CPS
جهان امروز، با حضور اینترنت و دستاوردهای همگرایی نانو/بایو/اینفو/کاگنو (NBIC) به سامانه‌ای سایبری- فیزیکی (cyber-physical system) می‌ماند و درست به همین دلیل، نقش پلیس سایبری در پایش و سالم‌سازی جهان، برجسته شده؛ و کارگردانی هماهنگی میان‌نهادی، عرفاً و قانوناً بر عهده اش گذاشته می‌شود.
اکنون 10 سال است کهPangea مصداق این هماهنگی ملی و جهانی است و از سال 2008 تا کنون، هر سال یک‌بار و به‌مدت یک هفته (یا اندکی بیشتر از یک هفته) به ابتکار اینترپُل (INTERPOL) و با هماهنگی کامل پلیس بین‌المللی کشورهای عضوِ اینترپُل به‌علاوه همکاری سازمان‌ها و نهادهای ملی ذینفع در هر کشورِ عضو، اجرا و نتایج حاصله از آن، تحلیل و منتشر می‌شود. جان کلام نیز همین‌جا ست: کار پلیس بین‌المللی و پلیس سایبری هر کشور، همواره و همه روزه، اجرای همین امور است؛ پس منظور از عملیات پانگه‌آ، سازماندهی هماهنگی جهانی، میانِ همه نهادهای محلی، ملی، منطقه‌ای، قاره‌ای و بین‌المللی است برای مبارزه با فسادی که فضای سایبری به آن دامن زده است.
نخستین عملیات از این‌دست، به نامِ “پانگه آ-1” (Pangea I ) در سال 2008 و جدیدترینِ آن: “پانگه آ-10” (Pangea X ) در سال 2017 از 12 تا 19 سپتامبر (21 تا 28 شهریور 1396) به اجرا در آمد.
برخی از سازمان‌های بین‌المللی و ملیِ معمولاً همکاری‌کننده در عملیات “پانگه‌آ” در هر کشور عبارتند از: گمرک (با هماهنگی سازمان جهانی گمرک WCO)، وزارت بهداشت (با همکاری سازمان جهانی بهداشت WHO)، وزارت دادگستری، سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی، انجمن داروسازان، اتحادیه بانکداران، کانون بانک‌های غیر دولتی و موسسات اعتباری غیر بانکی و ... بسیاری دیگر از نهادهای محلی.
اما در ایران به نظر می‌رسد چنین هماهنگی گسترده‌ای یا سازماندهی نمی‌شود و یا محدود سازماندهی می‌شود.
در اخبار مربوط به گزارش رئیس پلیس فتا در مورد پانگه‌آ-10 (یا “پانجیا 10”) که هفته پیش منتشر شد، تنها صحبت از عملکرد پلیس فتا بود! چرا؟ تنهاماندن مطلق یا نسبی پلیس فتا در عملیات پانگه‌آ در ایران (اگر چنین تنهاماندنی واقعیت داشته باشد) أسفبار است: قاچاق مواد مخدر و ورود انواع داروهای خارجی از مجاری غیر اینترنتی به داخل کشور متأسفانه “جریان اصلی” است و رواج تام دارد و اگر این جریان، امروزه “فساد” تلقی می‌شود و دشمنانی دولتی دارد، هنوز به‌عنوان نوعی اقتصاد مقاومتی و شگردی برای دورزدن تحریم‌ها توجیه می‌شود. در نتیجه، نهاد هماهنگ‌کننده “پانگه‌آ” در ایران بهتر است بجای “گمرک” یا در کنار گمرک، برود «ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز» را در عملیات پانگه‌آ سازماندهی و هماهنگ کند. ولی در گزارش پلیس فتا اصلاً معلوم نیست که پلیس بین‌المللی ما با چه نهاد داخلی در عملیات “پانگه‌آ”ی امسال همکاری کرده و با چه سازمان‌هایی نتوانسته است همکاری کند؟
همچنین، دلیل سکوت رئیس پلیس فتا در مورد مقایسه دو عملکرد [عملکرد پلیس فتا در پانگه‌آ-10 و عملکردش در پانگه‌آ-9 ] معلوم نیست. آیا باید این سکوت را فروگذاری تلقی کرد؟ یا باید آن را گویای این احتمال دانست که عملکرد پلیس فتای ناجا، امسال کمتر از سال‌های پیش، هماهنگ بوده است؟ تقصیری که البته متوجه کل کشور است!
گزارش مقامات پلیس آلمان راجع به پانگه‌آ
در مقابل پلیس فتای ما در ایران، مقامات پلیس در آلمان، همواره گزارشی کتبی و مبسوط از عملکرد کنونی و مقایسه آن با عملکرد گذشته نیز می‌دهند. (رجوع شود به: http://bit.ly/2izAmVD)
بر اساس گزارش مقامات پلیس در آلمان: از زمان پایان عملیات “پانگه آ” ی نهم در ماه ژوئن سال 2016 تا آغاز “پانگه آ” ی دهم در 12 سپتامبر 2017، پلیس آلمان در 171 مورد، 145 اپراتورِ عمدتاً بین‌المللیِ سازمان یافته در 34 وب‌برگ (web page) را که به فروش و توزیع داروهای غیر مجاز در آلمان مشغول بودند، مورد پیگرد قضایی قرار داده‌اند. امسال نیز مأموران گمرک آلمان خبر می‌دهند که در ایستگاه‌های تجمیع بسته‌های پستی در فرودگاه‌های فرانکفورت، لایپزیک و همچنین در Niederaula تنها در عرض یک هفته (از 12 تا 19 سپتامبر 2017) در مجموع 961 نامه و بسته پستی وارده از خارج را کشف کردند که حاوی حدود 67900 قرص، کپسول و آمپول بود. به روایت مقامات گمرک آلمان: بخش عمده این کالاها از هند، چین، لهستان، روسیه و تایلند ارسال شده بودند.
فرصت “پانگه‌آ” برای آگاه‌سازی عمومی
هدف از اجرای عملیات “پانگه‌آ” تنها بگیر و ببند نیست بلکه این هفته فرصتی است برای امتحان کارایی حکومت در محدود کردن عرضه و تقاضای محصولات غیر قانونی، و دادن آگاهی و هشدار به کاربران و همه مردم، نسبت به خطراتی که مصرف داروهای عرضه‌شده در اینترنت، ماهواره و ...، ممکن است سلامت کاربران و جامعه را تهدید کند.
اینترپُل نیز که در عملیات پانگه‌آ، رأساً اقدامی عملی نمی‌کند و تنها به راهبری، مشاوره و مرجع بودن خود در هماهنگ‌سازی این عملیات اکتفا می‌کند، از این فرصت استفاده می‌کند و به رایزنی در زمینه چگونگی حفاظت مردم از محصولات غیر استاندارد و خطرناک می‌پردازد.
در هر صورت، پلیس فتا (در ایران)، از اجرای موفقیت‌آمیز امسال عملیات “پانگه‌آ” (یا “پانجیا”) و همکاری با اینترپُل خبر می‌دهد و می‌گوید این عملیات، در سطح جهان منجر به دستگیری ده‌ها متهم و کشف هزاران قلم داروی قاچاق و تقلبی به ارزش ۵۱ میلیون دلار شد.
خود عملیات در سطح ملی و منطقه‌ای، معمولاً توسط پلیس بین‌المللی انجام و با همکاری پلیس سایبری اجرا می‌شود تا وبگاه‌ها، وب‌برگ‌ها و شبکه‌های تاریک بین‌المللی توسط پلیس سایبری شناسایی و صاحبان سامانه‌های متخلف توسط ضابطان قضایی دستگیر شوند و شریان و جریان این جرایم سایبری، قطع شوند. اما در گزارش پلیس فتا، سخنی از مسؤولیت پلیس بین‌المللی شنیده نشد.
رئیس پلیس فتا درباره ابعاد بین‌المللی این عملیات، می‌گوید: بخش اعظم این عملیات بر فروش داروهای مخدر از طریق اینترنت تمرکز داشت که به انسداد ۳۵۰۰ سایت فروش و تبلیغ مواد دارویی جعلی و غیر مجاز منجر شد.
او ادامه می‌دهد: در این عملیات که در سراسر جهان به اجرا در آمد، ۷۱۵ هزار بسته دارویی بررسی و تفتیش شد که در این رابطه ۴۰۰ نفر دستگیر شدند؛ این عملیات به توقیف داروهای تقلبی و غیرمجاز به ارزش ۵۱ میلیون دلار منجر شده است.
وی با بیان این که پلیس فتا نیز همگام با پلیس سایر کشورها در این عملیات جهانی مشارکت کرد و ۱۲۲ سایت را مورد پی‌جویی قرار داد، افزود: این پلیس توانست بیش از ۳۸۰ هزار قلم دارو و تجهیزات پزشکی قاچاق و تقلبی را کشف و توقیف کند که در این رابطه ۱۲۰ نفر شناسایی، دستگیر و تحویل مقامات قضایی شدند؛ ارزش ریالی داروها و تجهیزات پزشکی جعلی و غیرقانونی کشف شده توسط پلیس فتا بالغ بر ۲۶ میلیارد ریال است.
وی ضمن هشدار به هموطنان تاکید می‌کند: چرخه تولید و عرضه دارو در تمام کشورهای دنیا با ظرافت و حساسیتِ بسیار بالایی توسط وزارت بهداشت و سایر سازمان‌های مرتبط اداره می‌شود؛ در کشور ما نیز هرگونه عرضه دارو، تبلیغ، خرید و فروش آن از بستر اینترنت غیر قانونی است (ولی خواننده این سطور متوجه می‌شود که گزارش پلیس فتا، چیزهای بسیاری را کم دارد و کافی نیست).
با آرزوی توفیق برای رئیس پلیس فتا و کارشناسان دلسوز ایشان که در اجرای درست مأموریت شان با تنگناهای قانونی، بودجه‌ای، تجهیزاتی و مهارتی فراوان مواجه‌اند، به خوانندگان این یادداشت توصیه می‌شود: به وبگاه پلیس فتا مراجعه و نظرات و گزارش‌های خود را به نشانی‌های پیش‌بینی شده در cyberpolice.ir ارسال کنند. (منبع:عصرارتباط)