ITanalyze

علی شمیرانی - سال‌ها پیش و از سوی برخی سیاسیون و گردانندگان اقتصاد کلان در غرب، عبارتی به نام Useless Users به معنی "مصرف‌کنندگان بی‌مصرف" مطرح شد.

آنها معتقد بودند بخشی از مردم دنیا "مصرف‌کنندگان بی‌مصرف" محسوب شده و با توجه به محدود بودن منابع دنیا، دوران طولانی تجدید برخی منابع و سرعت بالای افزایش جمعیت، باید این جمعیت به شکلی مهار شده و حتی از بین بروند. چراکه این جمعیت نه تنها هیچ خروجی و بهره‌وری ندارند، بلکه تنها به مصرف انرژی و منابع محدود هم می‌پردازند و این یعنی خطر برای سایر جمعیت بهره‌ور و مولد دنیا!

از این نگاه رادیکال و تلخ که ظاهرا همچنان در دنیای غرب طرفدارانی دارد و سیاست‌های ایشان در قبال ایجاد امراض، کشتارها و ایجاد جنگ در بخش‌های خاصی از دنیا موید بقای این دیدگاه است که بگذریم، ظاهرا امروزه در دنیای سایبری شاهد شکل‌گیری کاربرانی هستیم که به نوعی مصرف‌کننده بی‌مصرف هستند.

این جمعیت سایبری اما ویژگی‌های شناخته‌شده‌ای دارند. آنها از ماحصل داشته‌های دیگران بی‌توجه به مالکیت معنوی بهره‌برداری می‌کنند. در شبکه‌ها و کانال‌های اجتماعی مثل روبات‌های بی‌فکر عمل می‌کنند و شایعات و مطالب تکراری را از سویی به سوی دیگر پمپاژ می‌کنند. بخش زیادی از پهنای باند اینترنت هر کشور را با دانلود هر چیز قابل دانلودی مصرف می‌کنند. فحاشی می‌کنند. بی‌هیچ هدف روشنی شبانه روز به گوشه و کنار فضای مجازی سرک می‌کشند و چندین مشخصه دیگر هم دارند.

از سوی دیگر مصرف‌کنندگان بی‌مصرف سایبری، هیچ خروجی مثمرثمر، بهره‌وری و ارزش افزوده‌ای برای سایرین و کشورها ایجاد نمی‌کنند. شاید در این میان مثلا آژانس‌های تبلیغاتی روی کلیک‌های بی‌ارزش آنها حساب کرده و به کسب درآمد بپردازند، اما این رویه نیز چندان طولانی نبوده و آگهی‌دهندگان فضای مجازی نیز متوجه شده و یا خواهند شد که پولشان را دارند هدر می‌دهند. چراکه کلیک این جمعیت فرق چندانی با کلیک‌های بی‌مصرف روبات‌ها ندارد.

در همین راستا چندی پیش بود که شرکت مخابرات تهران با بیان اینکه برخی مشترکان این شرکت خسارت مالی زیادی به مخابرات زده‌اند اعلام کرد: این مشترکان به صورت نامتعارف از پهنای باند اینترنت استفاده می‌کنند و این موضوع باعث می‌شود سایر کاربران نتوانند به میزان مناسب از اینترنت استفاده کنند. در نهایت نیز مخابرات تهران اعلام کرده بود قرارداد خود را با این قبیل مشترکان تمدید نخواهد کرد.

البته مقصود این نوشته صرفا به آسیب مصرف‌کنندگان بی‌مصرف به پهنای باند کشورها باز نمی‌گردد، اما از آنجا که مثال بارز و قابل اندازه‌گیری هستند، به این مورد مشخص پرداخته شد.

فرض کنید پهنای باند کشور و سرعت اینترنت صد برابر شود، اما کیفیت اینترنت به همان اندازه بهبود نخواهد یافت. چون میزان مصرف و سرعت دانلود مصرف‌کنندگان بی‌مصرف سایبری نیز صد برابر می‌شود و به این ترتیب بازهم منابع کشور و شرکت‌ها به هدر می‌رود و شکایت‌ها از بی‌کیفیتی اینترنت باقی می‌ماند. این چرخه حتی اگر سرعت اینترنت کشور هزار برابر هم شود تکرار می‌شود و هستند مصرف‌کنندگان بی‌مصرفی که به تنهایی معادل مصرف ده‌ها و بلکه صدها کاربر را می‌بلعند. برای مثال اکنون اتفاق مشابهی در صنعت بیمه در حال وقوع است و رانندگانی که تصادفات زیادی در سال دارند،‌ معمولا شرکت‌های بیمه از تمدید قرارداد با آنها خودداری می‌کنند، چرا که حفظ این قبیل مشتریان ارزش که ندارد هیچ، بلکه زیان هم دارد.

در این مورد مشخص شاید وقت آن باشد که با توجه به هزینه‌های ایجاد شده از سوی این تعداد کاربران، «قانون استفاده منصفانه» از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در دستور بررسی قرار گیرد.

اگرچه در سایر موارد، موضوع آسیب‌های مصرف‌کنندگان بی‌مصرف و شناسایی و برخورد با آنها پیچیدگی‌های قانونی و فنی زیادی را به همراه دارد، اما بعید به نظر می‌رسد فرهنگ‌سازی به تنهایی در این مورد کارکردی داشته باشد و باید به دنبال راهکارهایی بود تا مانع هدررفت منابع سایبری، ایجاد هزینه‌های قضایی و مواردی از این دست شد. (منبع:فناوران)